Sanatta Semboller
İyi şansı simgeleyen “dört yapraklı yonca” veya romantizmi, aşkı simgeleyen “gül”, sanatta sık sık kullanılan sembollerdendir. Siz müzelere gittiğinizde bir tablonun önünde saatlerce oturan insanları fark ettiniz mi hiç? Nedir bu insanları orada tutan şey?
Sanat bir şeyler anlatır ve eserin içerdiği sembolleri ve anlamlarını keşfetmek hazine avı gibidir. Bu keşif hayal gücünüzü ve yaratıcılığınızı ateşleyebilir. Ancak sembollerin ne anlama geldiğini bilmiyorsanız, onların orada olduklarını anlayamazsınız ve eserin anlatmak istediği hikâyeyi, mesajı anlamanız da zorlaşır. Eserde bir figürün ayakta durması, duruşu ya da eğilme biçimi, seçilen malzeme sanatçının iletmek istediği belirli kavramları ifade edip, esere anlam ve sembolizm kazandırabilir.
Eserlerde değişik sembollerin olduğunu bildiğiniz zaman onları orada aramak ve deşifre etmek çocuklar için de sanatı daha eğlenceli bir hale getirebilir.
Peki sembol ne demektir ve neden onlara ihtiyaç duyarız?
Sembol; duyu organlarımızla algılayamadığımız, görünen ve bilinen anlamından daha geniş ve derin bir gerçeği ifade etmeye yarayan, o gerçeği tasvir etmemize yardımcı olan, ilişki, çağrışım veya benzerlik nedeniyle başka bir şeyi temsil eden veya öneren bir eylem, nesne, şekil, renk ya da insanlar tarafından yaratılmış işarettir. Sembolleri kullanarak daha büyük bir etki yaratılabilir. Hatta başka türlü anlatılması zor olan bir konuyu temsil etmek için sembollerden yararlanılabilir. Şunu da unutmamak gerekir ki sembollerin bugün çağrıştırdığı anlam ile başka dönemlerdeki anlamı farklı olabilir. Örneğin, çiçek resimleri 17. yüzyıldan önce fanilikle özdeşleştirilmişken, 17. yüzyılda zenginliği ve statüyü ifade edermiş.
1603 yılında, Cesare Ripa, “Iconologia” isimli semboller ve amblemler için resimli bir kod kitabı yayınladı ve bu kitap sanatçılar tarafından yaygın olarak kullanıldı.
Teraziyi Tutan Kadın, (1663), Johannes Vermeer
Bunlardan biri de Hollandalı ressam Johannes Vermeer’dir.
Şimdi görsel sanatlarda kullanılan bazı sembollerin anlamlarını incelemeye ne dersiniz?
Fırtına tehlikeyi; güneş yaşamı ve gücü; nehir sonsuz değişimi; okyanus dalgası güç ve kuvveti; ağaç kökleri güçlü temelleri, aile köklerini ve sizi güçlü yapan şeyleri simgeler.
Nesneler:
Ayna, genellikle kendine hayranlığı veya kendini beğenmişliği göstermek için kullanılır. Gerçek, kibri de sembolize eder; kırık ayna ise ayrılık, güvensizlik, kötü şansı.
Perde, entrika ve zenginlik, saat (kum saati-güneş saati) zamanın geçişini; elmas, zarafet ve değeri; inci, saflığı ve mükemmelliği; istiridyenin kabukları arasına gizli inci ise gizli bilgi ve farkındalığı temsil eder.
Zincir/kafes kapana kısılmayı; bıçak tehlikeyi; kafatasları ölümü; mor giysi serveti simgeler. Yanan bir mum gerçeği ve bilgiyi; sönmüş bir mum ise kaybı ve ölümü temsil eder. Mumlar zamanın geçişini de temsil eder ve bir zaman çizelgesini göstermek için de kullanılabilir.
Kitaplar yüksek bir eğitim durumunu, bilgiyi ve öğrenmeyi; tırpan/orak ölümü; avuç içi, zaferi ve barışı, oyun kartları tembelliği ve kötü alışkınlıkları; zarlar ise kaderi sembolize eder.
Müzik Aletleri:
Genellikle bir patronun zenginliğini göstermek için kullanılır ancak aynı zamanda kutlama ve eğlenceyi de temsil ederler. Bir keman, izleyicilere zamanın ipliklerini ve tüm güzel şeylerin bir sonu olması gerektiği gerçeğini hatırlatabilir. Kopmuş veya eksik keman telleri uyumsuzluk veya ölümü gösterebilir. Gitar gibi birçok enstrümanın kıvrımlı şekilleri insan vücudunu çağrıştırabilir. Flüt, şehvet ve tembellik günahlarıyla ilişkilendirilmiştir.
Hayvanlar:
Kelebekler, dirilişi, umudu, yaşamı ve dönüşümü ayrıca neşe ve özgürlüğü temsil eder. Güvercin barışı, kanatlar özgürlüğü; karga/kuzgun ölümü ve yıkımı; yusufçuklar ölümü; kartal, gücü; tavus kuşu ölümsüzlüğü; kuğu saflığı; tavşan saflık ve doğurganlığı; kediler hırçınlığı; köpek Ortaçağ’da güvensizliği, hainleri simgelerken Rönesans döneminde sadakati; papağan konuşma sanatını; böcekler açgözlülüğü ve çürümeyi; deniz kabukları sevgiyi, saflığı ve doğurganlığı; beyaz at ise zaferi simgeler.
Çiçekler:
Büyüme ve yaşamın sembolüdür. Solmuş çiçekler ise kayıp anlamına gelir. Kırmızı gül, aşk ve romantizmi; beyaz bir çiçek saflığı ve bağışlamayı; papatyalar masumiyeti; haşhaş uykuyu veya ölümü; beyaz zambak saflığı; hanımeli sevgi ve cömertliği; ayçiçeği delicesine aşık olmayı ya da aptalca bir tutkuyu; bambu uzun ömürlülüğü, güç ve zarafeti; karanfil nişan veya yakın ilişkiyi; ardıç iffeti, İsa'yı ve sonsuzluğu; lotus doğumu, yeniden doğuşu ve saflığı; menekşe alçakgönüllülüğü, sadakati ve iffeti,; orkide kıskançlık ve aldatmayı; zambak bakireliği; laleler ise zenginliği simgeler.
Meyveler:
Kirazlar ve çilekler cennetin meyveleri olarak kabul edilir ve bu nedenle insanların ruhlarını temsil eder. Elmalar, ayartma ve bilgi anlamına gelir. Üzüm, zevk ve şehvet temalarını sembolize eder. Nar, Yunan bahar tanrıçası ve yeraltı dünyasının kraliçesi Persephone ile ilişkilidir.
Peki, aşağıdaki sanat eserlerinin ardındaki anlam sizce ne olabilir? Yorumlarınızı sabırsızlıkla bekliyorum.
Çiçek Fırlatan Protestocu, (2003), Banksy
Rikke, (2006), Steven Kenny
Yorum Yazın