Sanat Ne Anlatır? 6 Gizemli Yapıt ve Öyküleri - 3
Atomik Leda - Salvador Dali ( Mitolojiden doğan bilim)
Mitolojiye ilgi duyan hemen herkesin bildiği üzere tanrılar tanrısı Zeus, kadınlara olan düşkünlüğü ile bilinmektedir. Söylenmektedir ki, Sparta tanrıçası Leda'ya vurulan Zeus güzeller güzeli tanrıçayı elde etmek için, bembeyaz bir kuğu kılığına girerek ona sahip olmayı başarıyor. Ancak zamanlama manidar(!) Çünkü o gece aynı zamanda Leda'nın gerdek gecesidir. Leda ve müstakbel eşi, tanrının oynadığı bu oyundan habersiz 2 çocuk sahibi olurlar. Biri Pollux diğeri ise Truva'dan duyduğumuz Helen'dir.
Resim de gördüğümüz yumurta kabukları bu iki çocuğu temsil etmektedir. Dahi deli Dali o dönemlerde günceli yakalamanın ancak bilim ve teknoloji kuramlarını takip etmekten geçtiğine inanmaktaydı. Özellikle atom bilimine ve bombasına beslediği hayranlık kendi röportajlarında sık sık karşımıza çıkmaktadır. Resimde gördüğümüz kadın karısı olan Gala'dır. Resimde dikkat çeken noktaların başında hiç bir nesnenin bir birine temas etmemesidir. Tıpkı Atomlar gibi!
Atom bilimine kafayı takan ressamımız, kusursuz bir bakış açısı ile mitolojik bir konuyu, atom bilimi ile harmanlayarak ortaya kendine has bir sanat eseri çıkarmayı başarmıştır.
Vincent Van Gogh - Ayçiçekleri ( Ölümün Resmi)
Resme baktığımızda gördüğümüz şey 'ölme' eyleminin gerçekleşmesidir. Burada yaşayan çiçeklerin artık canlılıklarını yitirdiklerini, solmaya yani ölmeye başladıklarını görüyoruz.
Peki bir insan renkli, canlı, hayat dolu resimlerin oldukça popüler olduğu bir dönemde neden böyle bir resim yapma gereği duyar ?
Vincent Van Gogh her geçen gün biraz daha ölüyordu. Ve tıpkı yaratıcısı gibi resimleri de aynı kaderi paylaşıyorlar...
Daha önce Van Gogh hakkında burada bahsetmiştim(http://onedio.com/haber/sahiplerinin-kariyerlerini-mahveden-buyuk-sanat-eserleri-227723)
Van Gogh 30 yaşına kadar Rahiplik yapmış, bir fahişeye aşık olduğu için mesleğinden ihraç edilmiş ve daha önce eline hiç fırça almamış bir dahidir. O kendi küçük dünyasında büyük işler çıkarmayı başaran ender sanatçılar arasındadır. Resme baktığımızda bunda ne var ben daha güzelini yapabilirim diyebilirsiniz. Ancak emin olun yapamazsınız. Olur da bir gün resmin gerçeğine bakma şansı yakaladığınızda gördüklerinizin zihninizden kolay kolay çıkmayacaktır.
Van Gogh epilepsi hastalığından kurtulma adına kendisini sanata adadı, ölünceye kadar da resim yapmayı bırakmadı. Karnına bir kurşun sıkıp, kendi yaşamına son verdiğinden bu güne yıllar geçmesine karşın, resimleri bakan hemen herkesi etkisi altına almayı başarmaktadır.
Andy Warhol - Marilyn Monroe ( Ölüme Çelme Takmak)
Bu ikon haline gelmiş çalışmayı günlük hayatta mutlaka bir yerde rastlamış olmalısınız. Belki yatak örtüsünün motifinde, belki tişörtünüz de, belki telefonunuzun ekranında. Bir zamanların süper starlarından olan Marilyn Monroe tıpkı bir konserve gibi tüketim ürünü haline gelmiştir.
Andy Warhol'un öncülerinden olduğu Pop-Artında derdi tam olarak budur diyebiliriz. Kapitalist dünyada hiç bir şey tek ve biricik değildir. Her şey satılabilir ve çoğaltılabilir. Andy Warhol grafiksel bir dil kullanarak Monroe'nin yüzünü baka baka eskitmemizi ister gibidir. O artık eşya haline gelen bir nesne niteliği kazanmıştır.
Andy Warhol oldukça garip bir sanatçıdır. Ününü arttırma adına pek çok skandala imza atmış bir efsanedir. Fabrika adını verdiği boş bir mekanı çalışmalarının ilham perisi olarak açmıştır. Ancak çok zaman geçmeden alkoliklerin ve uyuşturucu müptelalarının en uğrak mekanı haline gelmiştir.
Yaşadığı dönemde uç bir feminist yazar olarak karşımıza çıkan Valerie Solonas tarafından silahla vurulmuş, hastaneye kaldırılmıştır. Tam 30 dakika ölü kalmıştır. Hastanede doktorun karnını yarıp, elleriyle kalbine masaj yapması sonucunda tekrar dirildiği bilinmektedir.
Michelangelo - Sistine Şapeli Duvar Resimleri ( İlk Sansür)
Bir insan istemeye istemeye böylesine destansı bir eser yaratabilir mi ? Eğer Michelangelo ise tam 7 yılını harcayarak Vatikan'daki Sistine Şapelini inanılmaz duvar resimleri ile doldurabilir.
Daha önce Michelangelo'dan burada bahsetmiştim (http://onedio.com/haber/dile-gelen-mermerlerin-oykusu-heykel-ne-anlatir--259398)
Her şeyden önce Michelangelo Ressam olarak değil Heykeltıraş olarak anılmak istemiştir. Ancak resim sanatında da oldukça yetenekli olduğundan ömrünün 7 yılını harcayacağı uğruna boyun fıtığı olacağı bu eşsiz çalışmayı gerçekleştirmiştir. Sistine Şapeli'nin tüm duvarlarını İncil'den alıntılarla doldurmuştur. Rönesans'ın babalarından olan sanatçımız 1 yılını sadece bu iş için gerekli taslakları çizmekle geçirmiştir. Eğer emir büyük yerden gelmeseydi Michelangelo'ya böyle bir çalışma yaptırmak imkansızdır. Çünkü o heykel sanatını, resim sanatından daha önde görmektedir. Ayrıca en büyük korkusu resimlerinin heykellerinin önüne geçmesidir.
Gece gündüz yemeden içmeden çalıştığı bilinmektedir. Duvarın neresine baksak farklı bir hikayeye tanıklık edebiliriz. Tavanın tam ortasında o meşhur Adem'in Yaradılışı çalışmasını görmek söz konusudur. Duvarın karşı cephesinde ise Son Yargı olarak bilinen konu işlenmiştir. Bazı otoriteler resmi fazla çıplak bulmuşlardır. Bir genelevde bile bu kadar çıplaklıkla karşılaşılmazken Vatikan'ın göbeğinde buda ne demek oluyor ?
Bir sansür kampanyası başlatılmış ve çalışmadaki bazı yerlere Michelangelo asma yaprağı yerleştirmek zorunda kalmıştır. Ancak bu kampanyayı başlatanları da resmin bir bölümüne dahil eden sanatçımız onları derisi yüzülmüş günahkarlar olarak resmetmiş ve asma yapraklarını onlara da takmıştır.
Günümüzde sansür kaldırılınca görülmüştür ki, sanatçı zamanında kendisine karışan birkaç can sıkıcı kişi ve sansürcüleri cinsel organlarını yılan ısırırken resmetmiştir.
Amadeo Modigliani - Genç Kadın Portresi ( Trajik Bir Son )
Amadeo neden çoğu portrelerinde insanların göz bebekleri yok ?
Çoğu o kadar uzaklara bakıyor ki, onları göremiyorum..
Kimilerinin aklına ressam ya da sanatçı denilince, sarhoş olmayı seven, bohem hayatı tercih eden insanlar gelmektedir. Modigliani bu kalıba en çok uyan sanatçılar arasındadır diyebiliriz. Yaşamı boyunca para ve sağlık hep onun için sorun teşkil etmiştir.
Modigliani oldukça trajik bir yaşam sürmüştür. Kendisi gibi bir ressam olan Jeanne Hebuterne ile dillere destan bir aşk yaşamıştır. Ancak Modigliani Musevi Jeanne'nin ailesi koyu katolikti. Zor bir sürece rağmen bir birlerinden kopmadılar. Üstelik bu aşk Modigliani'nin sanatına destek olmuş ve en verimli dönemini yaşamasını sağlamıştır.
Peki her aşk hikayesi mutlu sonla mı biter?
Keşke öyle olsaydı, ancak Modigliani'nin 11 yaşından beri ciğerleri ile başı dertte idi. Alkolizm boyutundaki alkol sevdası onu her geçen gün yaşamdan biraz daha koparıyordu. Sanatı parlamaya yakınken, kendisi her geçen gün solmaya başladı.
Ve bir gün büyük bir kriz Modigliani'nin kapısını çaldı. İleri derecede Tüberküloz menejit olduğunu öğrendikten 20 gün sonra henüz 35 inde yaşama veda etti. 9 aylık hamile olan eşi, Modigliani'nin ölümüne dayanamayarak, karnındaki bebeği ile evinin 5. katından atlayarak yaşamına son vermiştir..
Rivayete göre yakın arkadaşı olan Picasso, yaşamı boyunca onu kıskanan sanatçılar arasındadır. Öyle ki ölmeden önce son sözünün Modigliani olduğu söylenmektedir.
M.C Escher - Küre aynada otoportre ( Mick Jagger son derece laubali bir tip)
Paradoksların optik yanılsamaların, çelişkilerin ressamı olarak bilinen Hollandalı M.C Escher esasında baskı sanatlarına yoğunlaşmıştır. Onun çalışmalarına baktığımızda başımız dönebilir. İnanılmaz perspektif yanılsamaları yaratarak, izleyicilerini ters köşe yapabilmektedir. Günümüzde pek çok şaşı bak şaşır da onun çalışmaları kullanılmaktadır.
Kağıt üzerinde yarattığı yanılsamalar özellikle Matematikçilerin oldukça ilgisini çekmiştir.
Meslek yaşamına son zamanlarında, yapıtlarına öylesine kafayı takmıştır ki kendisinden artık fazla ilgi görmeyen eşi onu terk etmiştir. Rolling Stones grubunun albüm kapağını yapmaktan son anda vazgeçmiştir. Bunun sebebi Mick jagger ı fazla lakayt bulmasından kaynaklandığı bilinir. Jagger onun sanatının aşığı idi. Çalışmalarının daha çok kişiye ulaşması için albüm kapağında onun bir çalışmasına yer vermek istiyordu. Bu nedenle ona bir mektup yazdı. Ancak mektubunda Sir M.C Escher yerine sadece adı ile hitap edilmesinden hoşlanmadığından, teklifi reddetti. Sanat tarihinin bu ilginç ressamı 73 yaşında yaşama gözlerini kapamıştır.