Rahmi Gençer'den Hem Otobiyografik Hem de Kent Tarihini Yansıtan Bir Kitap: Söz Konusu Ayvalık
İki yıl süren bir emekle hazırlanan kitap 300 yıllık bir aile tarihiyle birlikte yakın geçmişte yaşanan sosyal ve siyasal gelişmelere uzanan zengin bir panorama sunuyor.
Yeni yıl hemen herkes için yeni başlangıçlar ve yeni hedefler anlamına gelir. 2020’ye de bu duygularla girmiştik. Ne yazık ki, daha yılın ilk aylarında pandemi yüzünden kaygı, üzüntü ve korkunun öne çıktığı günler başladı. Sonuçta, tüm dünyayı sarsan bir salgınla mücadele etmek zorunda kaldık. Ancak, en umutsuz, en umulmadık zamanlarda bile güzel şeyler olabiliyor.
İşte Ayvalık’ı yakından tanıyan ve farklı kurumlardaki çalışmalarıyla Ayvalıklıların da yakından tanıdığı Rahmi Gençer de, bu özel dönemde önemli bir işe girişti.
Pandeminin ilk günlerinden başlayarak, çocukluğundan beri babasından ve akrabalarından ailesinin soy ağacı hakkında öğrendiklerini yeniden gözden geçirdi.
Bu amaçla Osmanlı Arşivleri’nde soy ağacını araştırırken 300 yıl öncesine kadar indi. Sadece, 1786 yılında doğan ve Ayazmend (Altınova) voyvodası olan dedesinin dedesi Hacı Ömer Ağa’ya değil, onun dedesinin babasına kadar ulaştı. Sonuçta hem Ayvalık hem Altınova tarihi için önem taşıyan, gerçekten değerli bilgiler edindi. Bunları kendisine saklayamazdı. Çünkü ciddi bir birikim söz konusuydu. Ayvalık’la Altınova’nın tarihi adeta iç içeydi. Ayvalık’ın tarihinden söz ederken mutlaka Altınova’dan da söz etmek gerekirdi. Bunun tersi de doğruydu: Altınova’nın tarihini anlatırken Ayvalık görmezden gelinemezdi.
Rahmi Gençer de öyle yaptı. 300 yıl öncesinden günümüze uzanan bir yelpazede Ayvalık ve Altınova’ya ilişkin elindeki -özel ve genel- bütün belge ve bilgilerle, derli toplu bir panorama oluşturmaya karar verdi. Sonuçta 2 yıl süren bir emekle “Söz Konusu Ayvalık” adlı 400 sayfalık bir kitap ortaya çıktı.
"Ulusal kimliğimizin şekillenmesi yolundaki en büyük eksiğimiz aile tarihleridir."
“Söz Konusu Ayvalık”a önsöz yazma inceliğini gösteren Prof. İlber Ortaylı’nın dediği gibi, “Türk tarih bilincinin, ülkemizin ve ulusumuzun tarihinin anlaşılıp ulusal kimliğimizin şekillenmesinde katkı sağlaması gerekir. Bu yoldaki en büyük eksiğimiz de hiç şüphesiz ki aile tarihlerimizdir.” Rahmi Gençer’in “Söz Konusu Ayvalık” adlı kitabının bu anlamda önemli bir boşluğu doldurduğu söylenebilir.
Rahmi Gençer kitabında önce aile tarihinin yanı sıra Altınova’daki çocukluk ve gençlik yıllarını, bölgenin bir çiftçisi olarak uzun yıllar tarım yapan babasının bu konudaki çabalarını, tarımdaki zengin toprakların fakir insanları olmamıza yol açan hataları ve özellikle yapısal bozuklukları akıcı bir dille anlatıyor. Sonra ailece Ayvalık’a taşınışlarını, öğrencilik günlerini, ticari faaliyetlerini, Ayvalık’ta spora verdiği hizmetleri, sivil toplum kuruluşlarındaki çalışmalarını, Ayvalık Ticaret Odası’nda dokuz yıl boyunca yaptığı Yönetim Kurulu Başkanlığı dönemini, o yıllarda gerçekleştirilen Ayvalık zeytinyağına coğrafi işaret alınması, hasat günlerinin başlatılması, Türkiye’nin ilk Uluslararası Zeytinyağı Duyusal Analiz Laboratuvarı’nın kurulması gibi yenilikleri anlatıyor. Sonra 2014-2019 yılları arasındaki belediye başkanlığı döneminden söz ediyor. Bu bağlamda, doğduğu kente hizmet etmenin mutluluğunu vurgularken, Ayvalık’ın doğasına sahip çıkma adına verilen mücadeleleri anlatıyor. Bütün bunları paylaşırken Ayvalık’a değer katan pek çok insanı sevgi ve saygıyla selamlamayı da ihmal etmiyor.
Kitapta Osmanlı Arşivi'nde ulaşılan belgelerin orijinalleri de yer alıyor
Kısacası, “Söz Konusu Ayvalık”ta Ayvalık, Altınova, Cunda, Küçükköy var. Savaşlar, acılar, mutluluklar, hüsranlar, sevinçler, gururlar var, Tarih, çok kültürlülük, ekonomi, politika, tarım var. Deniz, güneş, doğa sevgisi var. Zeytin, çam, spor, dostlar-dostluklar var. Maddi ve manevi değerler var. Atatürk, Cumhuriyet, kahramanlıklar, bağımsızlık, aydınlanma var. Kent ve insan birbirinden ayrı düşünülemeyeceğine göre elbette “insanlar” var.
Kitabın sonunda Osmanlı Arşivi’nde ulaşılan belgeler ve Gençer ailesinin soy ağacı da yer alıyor.
Rahmi Gençer, kitabında iki yıl süren çalışmaları sırasında kendisine destek verenlere de teşekkür ediyor. Bu isimler şöyle:
Tarihçi, akademisyen ve yazar Prof. İlber Ortaylı, Başbakanlık Osmanlı Arşivi’ndeki çok sayıda önemli belgeye ulaşan tarih araştırmacısı ve eğitimci Ömer Erdem, belgelerin tümünü günümüz Türkçesine çeviren Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi Tarih Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Zeynep Aycibin, editör Bülent Şentay ve kitap hazırlanırken her zaman yanında olan eşi Yasemin Gençer...
Yorum Yazın