PEN Şiir Ödülü Güven Turan'ın

PEN Türkiye Merkezi tarafından her yıl bir usta şaire verilen şiir ödülü bul yıl Güven Turan'a verildi. Ödül, 21 Mart Pazartesi Dünya Şiir Günü’nde düzenlenecek törenle şaire takdim edilecek. Şiir, deneme, eleştiri, roman ve öykü olmak üzere edebiyatın her dalında yapıtlar veren edebiyatın usta ve öncü isimlerinden Turan, aynı zamanda dergicilik, yayın yönetmenliği ve editörlük de yapıyor. Şişli Belediyesi Nâzım Hikmet Vakfı Kültür Merkezi’nde 19.00’da başlayacak törende vakıf adına Turgay Fişekçi konuşurken, PEN Yönetim Kurulundan Tarık Günersel, Haydar Ergülen ile şairler Baki Ayhan T. ve Nazmi Ağıl da Güven Turan şiiri üzerine söz alacaklar. Tören Güven Turan’ın konuşması ve şiir bildirisini okumasıyla son bulacak.

PEN Türkiye ve Şişli Belediyesi ile Nazım Hikmet Vakfı’nın katkılarıyla düzenlenen tören ücretsiz ve herkese açık.

Güven Turan, “Dalyan” ile  1979 Türk Dil Kurumu Roman Ödülü’nü, “Düş Günler”ile 1990 Yunus Nadi Yayımlanmış Öykü Kitabı Ödülü’nü, “Bir Albümde Dört Mevsim” ile 1991 Yunus Nadi Yayımlanmamış Şiir Kitabı Ödülü’nü, “Cendere” ile 2004 Altın Portakal Şiir Ödülü'nü kazanmıştı.

PEN Türkiye Başkanı Zeynep Oral konuyla ilgili açıklamasında Türkiye’de yaşanan şiddeti hatırlatarak “Bu şiddet sarmalına nasıl dayanacağız, nasıl karşı duracağız diye kendimle ve çevremle hesaplaşırken yanıtı 2016 Yılı Şiir Bildirisi’ni hazırlayan Güven Turan'ın satırlarında buldum” dedi.

“Bütün dünyayı saran kan, ölüm, sefalet kasırgası içinde, belki bütün bunların temel nedeni olan sevgisizlik, bol söz tüketip hiçbir iletişim kuramama karşısında sığınılacak, hayır, güç alınılacak, kuşanılıp karşı durulacak ne var? Bu soruya ‘Şiir’ diye karşılık veriyorum. Evet, ‘Şiir’. Hani artık okunmadığı iddia edilip – bu, her şeyin sadece paraya dönüştüğü çağımızda ‘para getirmiyor’ diye de tanımlanabilir – eskidi, devrini tanımladı diye nitelenen, itelenen şiir.

“Oysa, bugün bütün bu safsata karşısında edebiyatın ve hayatın sorulması gereken temel sorusu şu bence: Şiirin günümüzde bir işlevi var mı? Bu soruya verilecek yanıt belirleyecektir şiirin ne durumda olduğunu. Kaldı ki ben şiirin günümüzde sadece işlevi değil, görevleri olduğuna da inanıyorum. Hatta işleviyle görevinin bir madalyonun iki yüzü gibi olduğuna da inanıyorum.

“Bana göre şiirin temel işlevi ‘dille ilgilidir. On dokuzuncu yüzyılın hemen hemen ortalarında “Dil”  Avrupa’dan başlayarak, ağır ağır tüm dillere sıçrayarak kirlendiğine, yirminci yüzyıldaysa adım adım çürüdüğüne şahit oluyoruz. Artık hiçbir sözcük anlamını koruyamıyor günlük dilde. Her sözcük çarpıtıldı. Bu çarpıklığa karşı sadece şiir var sözün arılığını koruyan, koruma gizil gücüne sahip olan. Sevgi sözü sadece şiirde gülünesi bir anlam taşımıyor kanımca. Ya da öfke sözü, eline silah almadan kızabiliyor, karşı durabiliyor haksızlığa, yanlışlığa.

“Üzerinde durmak istediğim ikinci işlevi de gene dille ilgili. Yukarıda belirttiğim tarih dilimi içinde iletişim araçları arttıkça, yaygınlaştıkça şu Yirminci Yüzyıl’a bile rahmet okutan Yirmi Birinci Yüzyıl’da yol aldıkça, ‘’global’leştikçe  (bir canavarın yüzündeki şirin bir maske bu sözcük, bütün dünyayı aynılaştırmak hedefi güden bir canavarın maskesi) korkunç bir gürültüye yol açmıştır. Herkes konuşuyor, kimse kimseye bir mesaj verme niyeti beslemiyor. Buna karşılık şiirde dil, en kapalı şiirde olanı bile, okuru önünde kristal berraklığıyla duruyor. Binlerce yıl ötesinden Gılgameş’i okuduğumuzda, Gılgameş’in dostunu yitirdiği anda ettiği sözleri ta içimizde duyabiliyoruz. Her şiir, dün olduğu kadar bugün de dilin anlam aktarmak kadar duygu aktarmak da olan görevini yerine getiriyor.

“Bir öz eleştiri yapmadan, eleştirdiğim noktalardan kurtaramam şiiri: Şiirin de gücünü, işlevini kötüye kullandığını çok gördük. Irkçlık yaptığını, savaş kışkırtıcılığı yaptığını, insanlar arasına düşmanlık tohumları attığını çok gördük. Bunlarla gerçek savaşı gene şiir verdi.

“Bir saptama daha: Şiirin ölümsüz olduğuna inanıyorum çünkü şiir enerjidir bence. Dönüşür, ama asla yok olmaz.”

Kültür Servisi