Özgür Akın Yazio: Yapay Sinir Ağlar
Merhaba Onedio takipçileri; bundan sonra köşemin adına ithafen bilgi ve tecrübelerimden oluşan teknoloji içerikli yazı dizilerimle sizlerle buluşacağım.
Büyük veri, yapay zeka ve insansı robotların kullanılmaya başlandığı günümüz dünyasında artık hepimizin bilmesi gereken bazı kavramlar hayatımızda yer almaya başladı.
O kavramlardan biri de hiç şüphesiz Yapay Sinir Ağlarıdır (YSA). Yapay Sinir Ağlarını, insan beyninin temel özelliklerinden olan öğrenme fonksiyonunu taklit ederek elde ettiği (öğrendiği) verileri işleyebilme ve yeni veri üretebilme kabiliyetini gerçekleştirebilme şeklinde tanımlayabiliriz. Diğer bir ifadeyle biyolojik sinir ağlarını taklit eden sentetik ağlar olarak da tanımlanan YSA, beynin çalışma prensiplerini uygulayarak öğrenmek ve elde ettiği veriler doğrultusunda yeni bilgiler üretebilmek gibi işlevleri gerçekleştirmek adına oluşturulan yazılımlardır.
Makinelerin insanlar gibi düşünebilme fikri 1940’lı yıllarda ortaya çıkmış olup, ilk yapay sinir ağı modeli ise bir sinir hekimi olan Warren McCulloch ve matematikçi Walter Pitts tarafından 1943 yılında ortaya atılmıştır. McCulloch ve Pitts, insan beyninin hesaplama yeteneğinden esinlenerek, elektrik devreleriyle basit bir sinir ağı modellemişlerdir. 1970’li yıllar daha önce çözülememiş birçok problemin bu yıllarda çözüme ulaştırılmış olması nedeniyle dönüm noktası niteliğindedir ve zaman içerisinde çeşitli çalışmalar yapılsa da yapay sinir ağları konusu ancak 1990’lı yıllarda gelişme gösterebilmiştir.
Yapay Sinir Ağları insanın biyolojik nöronlarından esinlenerek yapılan bireşimli yapılardır.
İnsan beyni baz alınarak, öğrenme aşamasının matematiksel modellenmesiyle ortaya çıkmıştır. Bu ağlar öğrenebilme kabiliyetiyle çözümü çok zor ve karmaşık problemlere çözüm sunarak hayatımıza büyük kolaylıklar sunmaktadır. Yapay sinir ağları bu çözümleri üretirken altıncı nesil hesaplama kullanmaktadır. İşlemlerinde programlama ve uzman desteği almadan çalışmalarını yürütür, analizlerini yapar ve öğrenir. Örneklerden doğru bilgiye ulaşarak sürekli öğrenim faaliyeti içerisindedir. Finans, mühendislik, otomasyon, savunma sanayi, robotik, tıp ve tüm üretim süreçlerine kadar birçok alanda kullanılabilen YSA genellikle teşhis etme, tahmin yürütme, sınıflara ayırma, verilerin ilişkilendirilmesi, ulaşılan verilerin yorumlanması ve verilerin filtrelenmesi gibi işlemlerde hızla kullanılmaya başladı. Bilgi işleme süreçleri geleneksel programlamalardan farklı olan yapay sinir ağları mevcut örnekler ışığında öğrenme sürecini gerçekleştirebilirken daha önce oluşmamış örneklemler hakkında da bilgi türetebilirler. Örüntü ilişkilendirme ve tamamlama yapabilir ve ayrıca eksik bilgi ile de çalışabilirler.
Öğrenebilen bir yapay sinir ağı kullanarak fabrikaların üretim sisteminde veya üretimde kullanılan bir aygıtta meydana gelebilecek arızalar tanımlanarak öncesinde ise tedbir alınır ve böylelikle çalışma esnasında iş kayıpları en aza indirgenmiş olur. Bu yolla elinizde bulunan eksik bir fotoğraf ya da resim tamamlanabilir, başvuruda bulunduğunuz banka kredilerini değerlendirebilir, geçmişte edinilen veriler ışığında döviz kuru tahminlerinde bulunulabilir, kanserli hücre örneklerinden yola çıkarak vücudunuzda bulunan o hücrelerin analizi gerçekleştirilebilir ve hatta birbirinden farklı dil kullanan insanların arasında eş zamanlı sohbet edilebilmesi sağlanabilir.
Yapay sinir ağlarının en yaygın ve güncel kullanım alanı ise şüphesiz insansı robotların geliştirilmesidir.
İnsansı robotların gelişmesiyle yapay sinir ağları oldukça önem kazandı. Bu nedenle robotik teknolojilerin içinde bulunduğu her alanda yapay sinir ağlarıyla karşılaşılmaktadır. Günümüzde robotların en yoğun kullanım alanı ise endüstrilerin üretim süreçleridir. Özellikle otomotiv endüstrisinde yoğun şekilde robotik teknolojiler kullanılmaktadır. Büyük çoğunluğu robot kol şeklinde hayatımızda yer alan bu robotlar rutin işlemleri gerçekleştirir, insan gücünün çalışmasında tehlike arz edecek ya da insan ergonomisini bozan işlerde yoğun şekilde kullanılmaktadır.
Video platformları da yapay sinir ağlarını, izlediğiniz videoların sonunda size öneri olarak sunduğu içerikleri daha başarılı bir şekilde hedeflemek için kullanırken, bankalar kredi kartlarının güvenliğini artırmak amacıyla kullanmakta. Dijital platformların, yapay sinir ağlarını kullanarak paylaştığınız fotoğrafta yer alan kişilerin ayırt edilmesi konusundaki çalışmaları oldukça başarılı şekilde ilerlemektedir. Bu gibi örneklere günlük hayatımızda sık sık rastlamak mümkün.
Bir şehrin sistemlerinde dijital mecralardan toplanmış bilgilerin analizi yapılarak
başarılı bir yönetim sergilenebilir. Şehirde yaşayan halk neleri yapmaktan
hoşlanıyor, nerelere gidiyor, neleri sevmiyor, ne tüketiyor, güvenliği tehdit
eden vakalar neler… Bu veriler YSA’ların çıktı sunmak için beslendiği alt
yapılardır. Bilimin ışığında, geleceğin neler getireceği tahmin edilmekle birlikte gizemi de devam etmekte.
Yorum Yazın
Vayy.... .Terminatör T800 hadi bakam gari...