Nesli Tükenmek Üzere Olan Çok Farklı 8 Deniz Canlısı

Doğal Hayatı Koruma Vakfı’nın son raporuna göre son 40 yılda deniz canlılarının nüfusu yarı yarıya azaldı. Deniz canlılarının neslinin tükenmesinin sebepleri belli; aşırı avlanma, kirlilik ve iklim değişikliği. Ayrıca deniz canlılarının başta avlanma olmak üzere gemi çarpmaları gibi birçok nedenden dolayı nesli tükenme tehlikesi ile karşı karşıya. Üstelik aralarında ekosistem açısından neslinin devamı dünya için büyük önem arz eden canlılar da var. Belki de adını bile duymadığınız ancak nesli tükenme tehlikesinde deniz canlıları ve kısa hikâyeleri aşağıdaki listede.

Ortalama üç metre boyu ve 300 kg ağırlığı ile en büyük tatlı su balığı. Hayalinizde denizdeki tüm küçükleri yutan bir balık canlanmasın. Tam tersine mekong balığı, dişleri olmadığı için sadece bitkisel gıdalarla besleniyor. İsmini aldığı Mekong Irmağı’nın  alt kısmında yaşayan mekong balığı sayısı son 10 yıl içinde yüzde 90 azaldı. Laos’ta avlanması yasaklanan mekong balığı, hâlâ Kamboçya ve Tayland’da avlanıyor.

Pembe ve beyaz renklere sahip bu balık, bir tür semender (kuyruklu kurbağa). Dört ayağı olduğu için yürüyen balık olarak da bilinen bu şirin varlık, iki yaşamlı olmasıyla da su canlılarından ayrılıyor. Ömrünün ilk yarısı karada, ikinci yarısı suda geçiyor. Ayrıca tıpkı kertenkele gibi kopan uzuvlarını yenileyebilme özelliğine sahip. Meksika’da hem yemek hem de ilaç yapımında kullanılmak üzere avlandığı için nesli tükenmek üzere.

Yumurtaları marketlerde satılıyor, kabuğu süs eşyası yapımında kullanılıyor, yağından parfüm yapımında faydalanılıyor, derisi ayakkabı ve çanta yapımında kullanılıyor. Bunlar deniz kaplumbağalarının neslinin tükenmesini sağlayan sebepten sadece birkaçı. Dünya Doğayı Koruma Birliği tarafından hazırlanan 'Kırmızı Liste'ye göre, sıcak ve ılıman deniz ve okyanuslarda yaşayan deri sırtlı deniz kaplumbağasının nesli hızla tükeniyor.

Üşengeç görünümüne aldanmayın. Organik atıklar ile beslenerek doğal bir dönüşümü gerçekleştirmek gibi denizin dibinde aklımızın alamayacağı birçok önemli göreve sahip. Özellikle Uzak Doğu’da avlanıp kurutularak sosyete ziyafetlerinde tüketildiği için nesli tükenmek üzere. Dünya Doğayı Koruma Birliği’nin ‘Kırmızı Listesi’ne giren 16 tür deniz hıyarı bulunuyor. Ancak hâlâ deniz hıyarının nesli ne kadar az ise ziyafetlerde ikram edilmesi bir o kadar pahalı oluyor!

Sualtının en romantik canlısı! Denizatı erkeği, dişisi ile üreme öncesinde saatler boyunca yaptığı dans ile ünlü. Vücudu kemik plakalarla kaplı denizatı, kısmen saydam bir renge sahip hatta bazı türleri görülmez. Ortalama her yıl 20 milyon denizatı, Çin şifalı bitki biliminde kullanılmak üzere avlanarak satılıyor. Bu yüzden uluslararası alım ve satımı 2004 yılından bu yana kontrol altında.

Son olarak bu yılın Mart ayında Gökova Körfezi’nde görüldüğünde ülkemizde gündem olmuştu. Dünya Doğayı Koruma Birliği’nin ‘Kırmızı Listesi’nde bulunan su canlılarından biri olan melek köpek balığı, çamurlu yumuşak dip habitatlarındaki önemli avcıların başında geliyor.

Avlanma tarihi 10’uncu yüzyıla kadar dayanıyor. Ancak neslinin tükenmesine neden olan sadece avlanma değil, gemi çarpmasıyla gerçekleşen ölümler… Bilim adamları ABD kıyılarında Kuzey Atlantik Buzul Balinalarının sayısının son yıllarda yarıdan fazla azalarak, 400 civarına düştüğünü açıklamış ve yaşadıkları bölgenin koruma altına alınmasını istemişti. 2008 yılında Ulusal Amerikan Okyanus ve Atmosfer Dairesi (NOAA) harekete geçti ve bu balinaların yaşadıkları bölgede gemiler için 10 deniz mili sınırı getirdi.

Dünyanın en ünlü yunusu. Türkiye’nin tüm denizlerinde ya da Büyük Okyanus’un derinliklerinde ona rastlamak mümkün. Siyah sırtı, beyazımsı karnı ve yüzgeçlerinin altındaki sarıdan griye çalan dalgalar ile yunus türleri arasında en renklisi! Kesin olmamakla birlikte kısa ve uzun burunlu olarak ikiye ayrılan bu yunus türünün nüfusu, son 40 yıl içinde aşırı avlanma ve yaşam alanlarının bozulması sonucu yüzde 50 düştü.