İlginç Araştırma: Kelebek Etkisi Yıkıcı Fırtınaları Engelleyebilir mi?
Yapılan araştırmalara göre ‘kelebek etkisi’ sapmaları eklendiğinde hava durumunun yapay yollarla etkilendiği ortaya koyuldu. Bilgisayar simülasyonlarında çıkan bu sonuçtan yola çıkan bilim insanları fırtınaları önleyebileceklerini ve hortumların yönlerini değiştirebileceklerini düşünüyor.
Oluşturulan matematiksel modelde kelebek etkisinin fırtınaları önleyebileceği ve hortumların yönünü değiştirebileceği açıklandı.
Japonya'daki RIKEN Bilimsel Hesaplama Merkezi'nden araştırmacılar, matematiksel incelemelerinin 'hava durumunun kontrol edilebilirliğini araştırmanın önünü açtığını ve hava durumu kontrol teknolojisiyle sonuçlanabileceğini' söylüyor.
Kelebek etkisi teorisinin bu alanda büyük bir etkisi olabilir.
İlk kez 1960'larda matematikçi ve meteorolog Edward Lorenz tarafından kuramsallaştırılan kelebek etkisi, 'kanat çırpan bir kelebek' gibi son derece küçük bir sapmanın 'Teksas'taki bir kasırga' gibi muazzam sonuçlara yol açabileceği olgusuna deniyor.
Bu olgu, rastgele görünen aktivite ve olayların deterministik olarak belirli nedenlere atfedilebileceğini öne süren kaos teorisinin bir parçası.
Hava durumunu kontrol etmenin bir yolunu bulmuş olabilir fakat sonuçlar ne olacak?
Araştırmada, 'Hava durumunun kontrolü insanların uzun zamandır arzuladığı bir şey, ki bir 'kelebeği' ne zaman ve nereye yerleştireceğimizi bilirsek, mesela hortum risklerini azaltarak daha iyi bir yaşam sürebiliriz' ifadeleri yer aldı.
Hava durumunu kontrol etmeye yönelik önceki girişimler arasında bulut tohumlama olarak bilinen ve yağmur yağdırmak için nemli havaya maddelerin zerk edilmesini içeren işlemle çöl bölgelerinde yağmuru artırmak vardı. Fakat bu tarz teknikler, sadece havada halihazırda önemli miktarda nem varsa işe yarıyor ve hava sistemlerinin tamamını etkilemekle eşdeğer değil.
Araştırmayı yöneten RIKEN Bilimsel Hesaplama Merkezi'nden Dr. Takemasa Miyoshi, "Hava durumunun kontrol edilebilirliğini incelemek için yeni bir kuram ve metodoloji oluşturduk" dedi.
Önceki öngörülebilirlik çalışmalarında kullanılan gözlem sistemi simülasyonu deneylerine dayanarak öngörülebilirliği araştırmak için gerçek değerlerin (doğa) değiştirilemeyeceği ama neyin değiştirilebileceği (kontrol edilecek nesne) fikrini değiştirebileceğimiz varsayımına dayanarak bir deney tasarlayabildik.
İlginizi çekebilir:
Yorum Yazın