Çağının Çok Ötesinde 24 ‘Fevkalâde’ İlanla Osmanlı Döneminin Ticaret Hayatı
İlan-ı ticaret! Osmanlı basınında yer bulan ticari reklamlar, ticaret geliştikçe tarzını ve üslubunu da çokça geliştirmiş. Gerek görselliği, gerekse metinleriyle bugünkü reklamlarla çok ilginç benzerlikler taşıyan bu reklamlar, ayrıca Osmanlı'da ne kadar büyük bir ticaret geleneği olduğunu, bugünün bazı ünlü markalarının o günlerde ticari hayatımıza nasıl girdiklerini de gösteriyor.
Farklı sektörler ve iş kollarından zamanına göre çok yenilikçi olarak nitelenebilecek 24 Osmanlı dönemi ilanını derledik.
1. "Zarafet, Ehveniyet, Metanet - Kunduracı D. İkosaridis"
1904
Başlık ürünle ilgili öne çıkan tüm özellikleri bulunduruyor; zarafet, uygun fiyat (asla ucuz demeyelim) ve sağlamlık. İlan görseli ise belli ki usta bir kalemden çıkmış.
'Sanatındaki meharetine mebni İtalya devleti tarafından madalya ve ıstavruz nişanı almıştır. Her halükarda bu dükkana bir defa uğramadan kundura almayınız.'
2. "Tiring Galata - Şarkın En Büyük Elbise Mağazası"
1925
'Her nevi hazır elbise, avcı ve spor, müteallik eşyalar, levazım-ı seferiye, iç çamaşırları, fanila, çorap, gömlek, kravat, vesaire vesaire. Fiyat kat'iyen maktu!' (pazarlıksız)
3. "Edhem Pertev Müstehzeratı (Ürünleri) Fabrikası"
1925
'Dersaadet Çemberlitaş karşısında. Telefon: İstanbul - 3538. Pertev Şurubu, krem, kozmetik, çocuk pudrası, diş tuzu, diş macunu, tuvalet pudrası, kolonya ve bilcümle tabii ürünler komprimeleri imal olunur.'
4. "Yağsız Güzellik Kremi - Cilde Tazelik Bahşeder"
1926
İlandaki fotoğrafın çekiciliği ve modernliği dikkate değer. Muhtemelen iddia ettiği kadar yenilikçi bir ürün bu.
'Yağsızlığı ve istimali hasebiyle bilcümle emsaline üstündür. Hanımlar ve beyler cildinizi daima taze ve yumuşak bulundurmak istiyorsanız bu kremden kullanınız. Üreticisi: Necdet Ekrem, Deposu: Yeni Postahane karşısında.'
5. "Nasip Cezveciyan ve Mahdumu (Oğulları) - Çarşı-yı Kebir'de Kılıççılar Kapısı'nda"
1914
'Dahili ürünlerden olan her cins mücevherat, mağazamızda mevcut olduğu gibi harikulade nefasetiyle en müşkülpesent müşterilerin bade-i memnuniyeti olacak surette Paris'te imal ettirilmiş platinli ve pırlantadan broşlar, gerdanlıklar, bilezikler, kol düğmeleri.'
6. Spor Meraklılarına - Spor için lazım olan şeylerinizi almadan bir defa mağazamızın spor şubesini ziyaret ediniz"
1926
'Spor şubemizde sağlam raketler, tenis topları, futbol topları vesair her nevi malzeme mevcuttur. Her halde mağazamızı bir defa ziyaret sizi müstefit eder. Daima yeni yeni spor eşyası geliyor. Baker Mağazaları'
7. "Dersaadet Bomonti Bira Fabrikası - Biere Bomonti"
1910
'En nefis ve lezzetli Bomonti birası. Feriköyü'ndeki fabrikada her gün 1.800.000 litre bira vardır. Lezzet, keyif, def-i hararet.' (hararet giderici)
8. "Hanımlar İyi Biliniz Ki: Asrımızda ne yerler süpürge ile temizleniyor, ne de halılar silkeleniyor"
1928
'Tor Elektrik Süpürgesi ile sadece yakalanıyor. Bakınız bu küçük çocuk aleti ne kadar kolaylıkla kullanıyor.'
9. "Hilal Müstensih (Çoğaltma) Makineleri - Hilal Makineleri, mevcut müstensihlerin en mükemmelidir"
1913
Teksir makinelerinin ne olduğunu şimdi kaç kişi biliyordur acaba?
'Hilal Makineleri ile kağıdı üzerine kalemiyle yazılan bir esastan 800 - 1000 adet kopya çıkarılır. Kullanılan mürekkep matbaa mürekkebidir. Ancak 50 nüsha çıkaran ve ziyaya (ışığa) maruz kalınca az zamanda yazıları solup okunmaz hale gelen mahzurların (kusurların) hiçbiri Hilal Makineleri'nde mevcut değildir.'
10. "Radyo Paris - Radyo meraklılarına üç nevi model takdim eyliyor"
1927
'Birinci model on lambalı Superheterodin makinesi en mükemmel ve müzeyyen modeldir ve bugüne kadar imal olunan radyo makinelerinin birincisidir.
İkinci model sekiz lambalı süperheterodin makinesi. Avrupa'yı dinlemek için mükemmel bir vasıta olan bu makine dahi çok mükemmeldir.
Üçüncü model altı lambalı süperbabi makinesi. Avrupa'nın tekmil istasyonlarını dinletir en ucuz makinedir. İstanbul istasyonu işlerken dahi Avrupa dinlenebilir. Bu makine tekmil teferruatıyla 250 liradır.'
11. "Mutlaka Görünüz - Kemal Bey Sineması'nda 10 Nisan Cumartesi gününden itibaren."
1920
'Dört Gün Dört Gece. Pazartesi ve salı günleri sadece hanımefendilere ikişer matine.'
12. "Beyoğlu'nda Cami civarında Elektrik Sergisi"
1914
'Elektriğin sanayiye, ev işlerine ve bilcümle kuvve-i muharakkiye tatbikatını görmek ve fennen ve ilmen müstefit olmak ve hoş zaman geçirmek üzere bu sergiyi temaşa ediniz. Duhuliye (giriş ücreti) yoktur.'
13. "Kravs Dürbünleri - Prizmalı"
1912
'1911 Teşrin-i Evvel tarihli Fransa Harbiye Nezareti'nin arzu eylediği evsaf-ı rü'yete (görüş niteliklerine) haizdir. Seyyahlara lazım dürbündür. Arzu edenlere katalog gönderilir.'
14. "Bursa'da İnegöl civarında Çitli maden suyu menbaı"
1895
'Avrupa'dan mevrut (ithal) maden sularının cümlesine faik olan işbu maden suyu karaciğer, sekr ve nikris (böbrek) kum hastalıklarına pek faydalıdır. Alil müstevliye zamanında bundan â-la su olmaz. Fiyatı dahi ehvendir.' (uygundur)
15. "Şans Sigara Kağıdı"
1919
'Halis pirinçten mamul ve içimi gayet tatlıdır. Bir defa tecrübe ediniz: Şans Sigara Kağıdı diğer kağıtlara faiktir. Adres: İstanbul Tahmis Sokağı'nda Kurukahveci Han, Numara 104, Haci Hüseyin Gehnemui Mahdumları'
16. "Dunlop Lastiği Alınız"
1926
'Otomobilinizde rahat etmek ve lastiği uzun müddet kullanmak isterseniz. İstanbul vekili, Beyoğlu Grand Garaj, Edvars ve Mahdumları'
17. "Velosipet (Bisiklet) Meraklılarına Büyük Bir Fırsat"
1905
'Şimdiye kadar icra olunan yarışlarda birinciliği kazanan Fransa orduları tarafından kabul olunan, Fransa'da kâin Peugeot Fabrikası'nın gayet mükemmel, zarif ve sağlam velosipetleri rekabet kabul etmeyecek derecede ehven bir fiyat ile yalnız Bahçekapısı'nda Celal Bey Han'ın altında Dirador Efendi'nin deposunda satılır.'
18. "Opel Otomobilleri - 2, 4, 5 kişilik"
1925
'Opel satın alınız, senelerce kullanırsınız ve muhakkak memnun olursunuz. Opel ucuzdur, şıktır, sağlamdır, idarelidir, teneke işi değildir. Türkiye vekili: Galata'da Selanik Bankası karşısında Bahtiyar Hanı'nda Doktor F. Kebhard'
19. "Üsküdar'ın Muhterem Ahalisine - Muhtaç olduğunuz suni dişleri damaksız yaptırmak işe yaramayacak"
1914
'Kökleri ağrısız çıkarmak, çürük olanlarını mine ile belirsiz doldurtmak ve kök üzerine sabit vidalı diş ve taç yaptırmak arzu ederseniz, Ahmediye Caddesi'nde her türlü manasıyla mükemmel ve muntazam (Osmanlı Tıp Darülfünun ile Paris'ten mezun) Ahmed Hamdi Diş Muayenehanesi'ne bir kere teşrif buyurunuz, herhalde memnun olursunuz.'
20. "İstikamet Eczanesi Ürünlerinden - Dermatin Rauf"
1914
'El ve yüzdeki çatlakları izale; ve leke ve çillerin tahassüne mani olur. Derinin rengini giderir, tabii haline iade eder, cilde letafet bahşeder. Fiyatı 2 kuruştur. Bilcümle eczahaneler ile tuhafiye mağazalarında bulunur.'
21. "Kınakınalı Pertev Saç Suyu"
1907
'Saçlarının muttasıl dökülmekte olduğunu görmek endişesinde bulunanlar ile saçlara ariz olan kepeklerden kurtulmak, ve saçların pek az bir zamanda fevkalade uzaması çaresi arayanlar kınakınalı Pertev saç suyundan kullanmalıdır.'
22. "Yakında Değirmen Bulunmayan Köylere Fevkalade Suhulet Veren Un Değirmeni"
1904
'Amerika'nın en meşhur Mietz Fabrikası mamulatından petrol gazıyla müteharrik un değirmenlerini bilhassa Vilayet-i Şahane erbab-ı ziraate tavsiye ederiz. Bu değirmenler saatte yirmi kilo buğdayı köy unundan daha âlâ tahneder.' (öğütür)
23. "Fiat Traktörleri dünyanın en mükemmel makineleridir"
1923
'Fiyat otomobilleri garajı, Taksim Köstebek Sokağı. Telefon: Beyoğlu-349'
24. "Ayvori Sabunu Kullanınız! - Suya düşerse batmaz"
1909
'Bir gün üç köylü kızı saçlarını yıkamak için göl kenarına gitmişlerdi. Yanlarında birkaç türlü sabun vardı. Şakalaşırken bütün sabunları göle düşürdüler. Sabunların hepsi battı kayboldu. Yalnız Ayvori sabunu muzafferen su üzerinde yüzüyordu!'
Yorum Yazın