Bloomberg: İsrail-Filistin Savaşı Ortadoğu'da Genişleyerek Dünya Ekonomisini Durgunluğa Sürükleyebilir
İsrail ve Filistin arasında çıkan çatışmaların artan gerilimi sürerken, Bloomberg üç farklı savaş senaryosu üzerinden küresel ekonomiyi nasıl etkileneceğini inceledi. Ekonomistlerin gelişmeler üzerinden petrol fiyatları, küresel büyüme ve enflasyon öngörüleri nasıl oldu?
ABD merkezli küresel finans ve ekonomi platformu Bloomberg, İsrail-Filistin savaşının yönelebileceği ya da yol açacağı senaryoları 3'e böldü.
Onedio olarak savaşın ilk günlerinde biz de uzmanlara Türkiye'nin bu savaştan nasıl etkilenebileceğini sorduk.
Ekonomi bu senaryolara göre nasıl etkilenir incelenirken,3 farklı savaş senaryosunda petrol, küresel büyüme, enflasyon ve piyasaya olan etkiler, Gazze’de sınırlı kalan çatışmalar, vekalet savaşı ve İran-İsrail savaşı başlıklarında ele alındı.
En kötü senaryo olan, düşük ihtimalli olsa da İran-İsrail çatışması olurken, bu senaryoda küresel ekonominin resesyona girmesi kaçınılmaz görülüyor.
Senaryo 1: Gazze'de sınırlı çatışma
2014 yılında 3 İsrail vatandaşının Hamas tarafından kaçırılarak öldürülmesi, Gazze’ye yapılan, 2 binden fazla insanın ölümüne yol açan bir kara saldırısına neden olmuştu. Çatışmalar Filistin topraklarında sınırlı kalırken, küresel ekonomi üzerinde de etkisi sınırlı oldu.
Mevcut çatışmanın bu şekilde sürmesi halinde, ABD, İran petrolüne yaptırımlarını sıkılaştırarak bu dönemin tekrarlanmasına neden olabilir.
Bloomberg, bu gelişmenin petrol varilinde yaklaşık 3-4 dolarlık bir artış olacağını tahmin ediyor. Bu senaryonun küresel ekonomi üzerindeki etkisi, Suudi Arabistan ve BAE’nin yedek kapasitelerini kullanmasıyla kayıpları telafi edebilir.
Senaryo 2: Vekalet Savaşı
Lübnan'da güçlü bir aktör olarak görülen Hizbullah'ın sınırda İsrail ile girdiği çatışma da izlenirken, çatışma İran’ın desteklediği Lübnan ve Suriye’ye sıçrarsa, İran ile İsrail arasında bir vekalet savaşına dönüşecek ve ekonomiye maliyeti artacak olarak görülüyor.
Bu senaryoda İsrail ile İran arasında doğrudan bir çatışma olasılığını da canlanacak ve petrol fiyatlarını yükseltecek. 2006’daki kısa ancak şiddetli İsrail-Hizbullah savaşı ham petrolünde varil fiyatlarını 5 dolar artırmıştı. Bugün benzer bir durumda fiyatın yaklaşık yüzde 10 oranında artışla yaklaşık 94 dolara çıkması öngörülüyor.
Bu da küresel büyümeyi yüzde 0,3 puan aşağı çekecek, yaklaşık 300 milyar dolarlık üretim kaybına neden olacak. 2020 Pandemide ve 2088 küresel Finans Krizi sonrasında son otuz yılın en zayıf büyümesi olacak. Küresel enflasyonu da yüzde 6 civarında tutarak sıkı para politikasını sürdürecek.
Senaryo 3: İran-İsrail savaşı
İran ve İsrail arasında doğrudan çatışma ihtimali düşük olsa da en tehlikeli senaryo olarak görülüyor. Bu da küresel bir resesyonun tetikleyicisi olabilir.
Bu senaryoda yükselen petrol fiyatlarıyla, riskli varlıklara yönelik talebin düşmesi, büyümeye önemli bir darbe vurarak enflasyonu daha yukarı çekecek.
Ham petrol fiyatlarının 1973 yılında olduğu gibi 4 katına çıkması beklenmese de İsrail ve İran’ın savaşması, Irak’ın 1990’da Kuveyt işgali sürecindeki gibi artabilir. Bugün benzer bir artış, petrolün varil fiyatının 150 dolar olması anlamına geliyor.
Dünyanın günlük petrol trafiğinin yüzde 20’sinin geçtiği Hürmüz Boğazı’nı İran’ın kapatması halinde Suudi Arabistan ve BAE’deki yedek üretim kapasite de durumu kurtaramaya yetmeyebilir.
Bloomberg’e göre, bu senaryo gerçek olursa, ekonomide yüzde 1,7 küçülmeyle 1 trilyon dolar buhar olup uçarken, bu büyüklükte bir petrol şoku küresel enflasyonu raydan çıkararak yüzde 6,7’ye çıkarır. Bununla tetiklenen dünyada da resesyon kaçınılmaz olur.
Yorum Yazın
Beni takip edebilirsiniz içeriklerim vardir
İran-İsrail savaşı diye bir şey olmaz. İran roket gönderir, Abd İran'a savaş açar diye bir şey olur. Ne İran İsrail'e asker sürebilir ne de İsrail askerlerin... Devamını Gör