Ayağı Kırılan Atlar, Hâlâ Canlıyken Vuruluyor mu? Atların Vurulma Nedeninin Ardındaki Şaşırtıcı Gerçekler
Geçmişte ayağı kırılan atların silahla vurularak öldürdüğünü duymuş olmalısınız. Peki, bunun nedenini hiç düşündünüz mü? At sahipleri niçin böyle bir yönteme başvuruyor? Birçok insana vahşice gelen bu metodun günümüzde hâlâ kullanıldığı merak ediliyor. Modern tıbbın bu yöntem için bir çare geliştirmesi ise başka bir konu. Gelin, geçmişten günümüze uzanan bu yöntemi detaylıca inceleyelim.
Atın bacağının anatomik yapısı.
Atlar, eski çağlardan günümüze dek insanlarla içli dışlı bir yaşam sürüyor. Hayranlık uyandıran yeleleri ve inanılmaz hızları ile etkileyici güce sahip bu asil hayvanlar, çeşitli amaçlar doğrultusunda tarih boyunca insanlara hizmet etti. Ulaşım, savaş ve yük taşımada kullanılan atların vücudunda tam tamına 205 adet kemik bulunuyor. Bunlardan 80 tanesi ise bacaklarında yer alıyor. Bu nedenle atların bacakları kırıldığında birden fazla kemik kırılır, bu da büyük acılar doğurur.
Sakatlanmalar en fazla hangi bölgede olur?
Oldukça ince yapıya sahip atların bacaklarındaki sakatlanmalar, çoğunlukla ön ayak kısmında gerçekleşir. Bunun sebebi, yükün büyük çoğunluğunun ön iki ayakta toplanması. Ayrıca atların üst bacaklarında çok güçlü kaslar bulunur. Dizlerinde ise kas yerine tendon yer alır. Atların muhteşem hızı tendonlar sayesinde gerçekleşir.
Kırılan bacağın iyileşmesi mümkün müdür?
Halk arasında 'Bacağı kırılan atın iyileşmesi imkânsız. Bu yüzden vurulmalı.' sözlerini duymuş olabilirsiniz. Peki, bu söz ne kadar doğru? Bacağı çatlamış veya kırılmış olan bir atın iyileşmesi ne yazık ki çok zor. Eski dönemlerde at sahipleri, onların daha fazla acı çekmemeleri için atlarını vurarak öldürürmüş. Günümüzde ise veteriner hekimler tarafından uygulanan yöntem, sodyum pentobarbital gibi kimyasalların enjekte edilerek hayvanın hayatına son verilmesi. Yani ötenazi...
Atlar hangi koşullarda vurularak öldürülüyor?
Atın bacağında çatlama ya da kırık meydana gelmesiyle at sahipleri, atlarını vurmayı tercih eder. Atların vurulup vurulmayacağının kararını da onlar verir. 'Vurulmayıp tedavi olsa yaşar mı, yoksa daha mı çok acı çeker?' diye düşündüğünüzü duyar gibiyiz. Gerçekleştirilen bir tedavi yönteminde, atın bacağı alçıya alınır ve bir düzenekle ahırda havaya kaldırılır. Uzun süre hareketsiz kalan atın kilo kaybettiği gözlemlenir ve kemiğin yanlış kaynaması daha fazla acı çekmesine sebep olur. Atlar, doğası gereği tedaviye yanıt veremez. Bu nedenle acı çekmemesi tercih edilir.
Kırıklar nasıl tespit edilir?
Kırıklar, röntgen çekilerek tespit edilse de her kırık aynı olmaz. Örneğin, bacağın alt kısımlarında oluşabilecek bir kırığın iyileşmesi diğer bölgelere göre daha zor. Bunun nedeni bacağın alt kısımlarında kılcal damar sayısının az oluşu. Bu durum da atın iyileşme hızını yavaşlatır. Aynı zamanda genç atların iyileşme oranının yaşlı atlara oranla çok yüksek olduğu bilinir.Çünkü genç atların kemikleri gelişmeye devam ettiği için iyileşme şansı fazla. Yani vurulan atların birçoğunun yaşlı atlar olduğunu söylersek yanılmış olmayız.
Kırığın tedavisi.
Tedavideki gelişmeyi belirleyecek en önemli faktör, ilk müdahalenin doğru bir şekilde uygulanmasından geçer. Kırılan bacağın hareket ettirilmemesi gerekir. Bu da bir hayli güç. Dört bacağı üzerinde dengede duran atlar, üç bacak üzerinde dengede durmaya çalışınca ağırlık üç bacağa biner. Bu durum da enfeksiyona davetiye çıkarır. Başarı şansının düşük ve tedavi masrafının yüksek olmasından ötürü at sahipleri, bu yöntemi çok fazla tercih etmez.
Kırılmayı önlemek için neler yapılabilir?
Atların ortalama 450-1.000 kg arasında değişkenlik gösteren bir ağırlığı olur. Bu ağırlığın %65'i ön bacakta toplanır. Bir de bu yükün üzerine insanlar biniyor ve atın taşıması gereken ağırlık kapasitesi artıyor. Bu nedenle atların üzerine aşırı yük yüklemekten kaçınmak çok önemli. At yarışları sırasında birçok atın bacağı kırılıyor ve bu atlar, günümüz modern tıp koşullarında ötenazi yapılarak uyutuluyor. Maalesef ki kırığın üstesinden gelemeyen atlar hakkında bilim insanları, atların fizyolojik yapısının bu rahatsızlığı kaldıracak potansiyele sahip olmadığını dile getiriyor. Bu yüzden atların bakımı iyi bir şekilde üstlenilmesi gerekiyor.
Yorum Yazın