Soğuk Savaşın En Sıcak Kanlı Karakteri, Sovyet Uzay Köpeği: Laika
Küçük bir kahramanın hüzünlü hikayesine hazır mısınız?
II. Dünya Savaşı sonrası değişen dünya düzeninde bu sefer iki süper güç, Rusya ve Amerika karşı karşıya gelir. Doğu ve Batı bloğu olarak da adlandırılabilecek bu güçler arasında birçok alanda soğuk savaş başlar.
İşte bu, çatışmadan ziyade rekabete dayalı savaşın en hararetli kısımlarından birisi de uzay yarışında kendisini gösterir. Hatta şöyle desem çok da yanılmış olmam sanırım: Soğuk da olsa bu savaşın olumlu bir yanı vardır o da uzay çalışmaları olur. Çünkü bugün Mars'a koloni kurulması planlanabilecek kadar ileri durumdaysak bunun sağlayıcı sebebini 1957'de başlayan Uzay yarışında aramak hiç de hatalı değil.
1957'de ne oldu derseniz, Sovyet Rusya 4 Ekim'de Sputnik 1'i fırlatır ve ilk kez insan yapımı bir uydu Dünya'nın yörüngesine yerleştirilir.
Modern muadillerine göre oldukça ilkel olan Sputnik 1 tabii ki fırlatıldığı tarih için oldukça başarılı bir adımdır. Fırlatıldıktan 22 gün sonra bataryaları bitse ve radyo sinyalleri tükense de Sputnik tam 92 gün boyunca uçuşuna devam eder ve Dünya'nın etrafını 1440 kere dolaşır. Ardından atmosfere girer ve yanarak yok olur.
Bu başarı hem dünya hem de Sovyet lider Nikita Kruşçev için oldukça heyecan verici olur. Ve Kruşçev mühendis Sergey Korolev'i çağırarak "daha büyük bir başarı" ister.
Çünkü Kasım 1957 Bolşevik Devrimi'nin 40. yılıdır. Böylece gerek siyasi yönetim gerekse mühendisler ekimin ikinci haftasında uzaya bir köpek gönderme fikrinde uzlaşırlar. Sizin anlayacağınız Sovyet uzay programının babası sayılan Korolev'in önünde bu görevi gerçekleştirmek için tamı tamına 4 hafta vardır. Yani güzelim Laika'nın feda edilmesi dünyanın belki de en hızlı görevine tekabül eder.
Canım Laika bir sokak köpeğidir. Ruslar araştırmalarını Moskova'nın soğuğuna ve açlığa dayanıklı olduğunu düşündükleri sokak köpekleri üzerinde yaparlar. Çünkü uzayda da aşağı yukarı bu durum söz konusudur.
Laika yaklaşık 3 yaşında 5 ile 6 kilogram arası melez bir dişi köpektir. Genel kabul bir Sibirya kurdu ile Teriyer melezi olduğu yönündedir. Aslında Laika'nın birçok takma adı olmasına rağmen (kıvırcık, böcek, limon gibi) kızak köpeklerinin bütün dünyaca bilinen ünlü ismi, havlayan anlamına gelen 'Laika' olduğundan küçük kızımızın adı da bu olur. Bir Rus dergisi Laika için şöyle yazar: 'Diğer köpeklerle hiç kavga etmeyen soğukkanlı bir canlı.'
Diğer köpekler ise Albina ve Muşka'dır. Ancak Laika arkadaşlarının arasından bu görev için seçilir ve eğitimi başlar.
Sputnik 2'nin küçük kabinine alışması için 20 gün boyunca boyutu giderek küçültülen kafeslerde tutulan Laika eğitimde bir hayli huzursuzlanır ve sağlık durumu kötüleşir. Bu huzursuzluk ayrıca güzel Laika'ya boşaltım sıkıntısı yaşatır ve müshil de bu durumu düzeltemez. Bilim insanları ancak uzun süreli bir eğitimin sonuç vereceğine kanaat getirirler; fakat ne yazık ki böyle bir süre yoktur.
Ayrıca Laika roket kalkışını taklit eden bir santrifüje ve uzay aracının seslerini taklit eden bir makineye yerleştirilir.
Bu makinelerin çalışması ile birlikte Laika'nın nabız iki katına çıkar ve kan basıncı inanılmaz şekilde artar. Bu durum zaten geri dönüşü olmadığı belli olan bir yolculuğun aslında çok da uzun sürmeyeceğinin başka bir göstergesidir. Laika'nın bakıcılarından biri olan Dr. Vladimir Yazdovsky ise güzel kızımızı kalkıştan kısa bir süre önce alır evine götürür ve o günleri şöyle hatırlar: 'Yaşayacak çok az süresi kalmıştı ve onun için güzel bir şeyler yapmak istedim.'
31 Ekim 1957 günü uzay aracına yerleştirilen Laika 3 gün boyunca vücut ısısı sabit tutularak küçük bölmesinde bekletilir.
3 Kasım 1957 günü sabah 05.30'da Baykonur Uzay Üssü'nden fırlatılan Laika aynı eğitimde olduğu gibi 'dehşete düşer.' Kalp atışları 3, nefes hızı 4 katına çıkar. Ancak güzel kızımız canlı bir şekilde yörüngeye ulaşmayı başarır ve 103 dakikada Dünya'nın etrafını dolaşır. Bu arada kötü giden bir şey vardır ki yaşanan bir aksilik sonucu kapsülün ısı yalıtımı devre dışı kalır. Yani Laika git gide ısınan bir kapsülün içindedir.
Laika'nın ölümüne dair Sovyetler'den çok farklı açıklamalar gelse de komünist rejim yıkıldıktan sonra yapılan açıklamalara göre ölüm 5 ile 7 saat arasında gerçekleşir.
Aslında Sovyet bilim insanları zaten belli bir süre sonra Laika'yı 'zehirli yiyecek' ile öldürmeyi planlarlar. Çünkü daha önce de belirttiğimiz gibi Laika'yı dünyaya geri döndürmek gibi bir plan söz konusu değildir. Ancak evdeki hesap çarşıya uymaz ve planlanandan çok erken ölen Laika'nın cansız bedeni yaklaşık 5 buçuk ay daha yörüngede kaldıktan sonra 14 Nisan 1958 günü Sputnik ile birlikte atmosfere girerek yanar ve parçalanır.
Bugün anısına Moskova'da bir heykel dikilmiş olan canım Laika'nın hayatı aslında çok da boşa harcanmış görünmez. İlk defa bir canlının atmosferde hayatta kalabileceği deneysel olarak kanıtlanmıştır çünkü.
Bu durum da 12 Nisan 1961'de yani Laika'nın ölümünden üç buçuk sene gibi kısa bir süre sonra başka bir kahraman olan Gagarin'in Vostok-1 Uzay Aracı ile yörüngeye çıkması için bir ön adım olur. Biliyorsunuz Gagarin, hem Dünya yörüngesinde salınan hem de uzaya çıkan ilk insandır. Ve evet gerek Gagarin gerek Rusya gerekse insanlık Laika'ya çok şey borçlu olur.
Son olarak... Laika'yı anmışken diğer Sovyet uzay köpeklerini anmamak olmazdı.
Resimde de gördüğünüz üzere Laika'dan sonra yörüngeye çıkan başka köpekler de olur. Bunlardan Pchyolka ve Mushka yörüngeye ulaşsa da farklı nedenlerle Laika gibi dünyaya geri dönemezken diğer birçok kuçu kuçu görevini tamamlamayı başarır. Hatta Veterok ve Ugolyok 1966'da 21 gün yörüngede kalarak bir rekor kırarlar. İnsanların bu rekoru kırmasına ise daha 5 sene vardır.
Laika: Uzaya giden ilk dünyalı
Bu içerikler de ilginizi çekebilir:
