Şimdilerde İster İstemez Her Gün Konuştuğumuz Doların Nasıl Dünyanın En Güçlü Parası Olduğunu Biliyor musunuz?
İster istemez sürekli parayı düşünüyoruz. 7'den 70'e herkesin gündeminde her daim para var. Belki de gün içinde en çok kullandığımız kelimeler biri Dolar. Peki ama nasıl oldu da dolar dünyanın tümünü etkileyecek kadar güçlü bir para birimi oldu? Nasıl ve ne zaman icat edildi gelin birlikte cevap bulalım.
Kaynak: NYGMA
1519 yılında bugünkü Çekya topraklarında Bohemya Krallığı'ndaki Kont Hieronymos Schlick'in mülkünün yakınlarında zengin bir gümüş yatağı keşfetmesiyle başladı her şey.
Bundan kısa bir zaman sonra kendi madeni paralarını bastılar ve az bir sürede de çevre ülkelerde geçerli olmaya ve ticaret için kullanılmaya başlandı.
Bu para birimi İtalya'da Tallero, Mısır'da Talari ve Amerika'da Tollar olarak anılmaya başladı.
Gelelim Dolar simgesinin nasıl ortaya çıktığına. Aslında bu konuda iki farklı teori var.
Birincisi, İspanya'nın 1700'lü yıllarda ürettiği gümüş sikkelere dayanıyor. Üretilen bu sikkelere Peso deniyordu ve ilk teoriye göre dönemin muhasebecileri üşengeçliğinde Pesonun kısaltması olan p ve s harflerini bitişik yazıyordu. Bir süre sonra da görseldeki gibi yazılmaya başlandı ve ortaya zamanla dolar simgesi çıktı.
Bir diğer teori de, Peso parasının arka yüzündeki resimde bulunan herkül sütunlardan kaynaklanmasıyla ilgili.
Sütunları saran yılan ve sütunun birleşmesi doların simgesini oluşturmuştu.
Peki ama neden yeşil renkte?
Bunun için basit düşünmek yeterli aslında. Sebebi ABD’nin kuzey tarafının maliyetleri düşürmek için yeşil mürekkep kullanması.
Gelelim asıl önemli soruya: Dolar nasıl dünyanın en güçlü para birimi oldu?
Birinci Dünya Savaşı'na kadar gelişmiş ülke ekonomileri para birimlerini altına bağladı. Yani altın arttığında paralarının değeri artıyor, düştüğünde azalıyordu.
Birinci Dünya Savaşı sırasında bu ülkelerin birçoğu altını terk edip askeri harcamalar için kağıt parayla ödeme yapmaya başladılar.
Bu sırada savaşın dışında kalan ABD, müttefiklere silah ve mühimmat satmış ve ödemeleri de altın olarak aldı..
İkinci Dünya Savaşı'na gelindiğinde ABD dünyadaki altın rezervlerinin % 70'ini biriktirmişti.
Savaşın ardından mali sorunları çözmek adına ülkeler New Hampshire'da bir araya geldiler ve altına bağlı olan para birimlerinin dolara sabitlenmesine karar verdiler.
Ülkelerin merkez bankaları ellerindeki doları altına çevirdiler ve bu da zamanla ABD'nin altın stoklarının azalmasına sebep oldu.
Bunun üzerine 1971 yılında ABD Başbakanı Richard Nixon doları altından çıkararak, yani tamamen bağımsız kılarak tüm dünyada şok etkisi yarattı.
Bunun üzerine serbest dalgalı döviz kurları doğdu ve dolar sömürgeci politika izleyen ABD sayesinde tüm dünyaya yayılmaya başlamıştı bile.
Örneğin petrol ülkelerini koruma karşılığında, tüm petrol satışlarının sadece dolar ile yapılmasını istedi ABD.
ABD satın aldığı her şey için (teknoloji, petrol vs.) dolarla ödeme yaparken, silah ve tıbbi gereksinimleri de diğer ülkelere dolar ile satıyor.
Tüm bu alışverişler dolarla sağlandığı için de dünya ekonomisi dolara bağımlı hale geldi.
Ayrıca bu durum diğer ülke paralarının değer kaybetmesine ve doların kazanmasına yol açtı.
Videonun tamamını buradan izleyebilirsiniz.
Yorum Yazın
2inci dunya savasinin sonrasinda dunya ekonomik uretiminin neredeyse yarisini amerika tek basina yapiyordu. baska bir nedene gerek var mi?
ben en güçlü paranın pound olduğunu biliyordum ama
dunya savaslari oncesinde oyleydi, ingiltere tum dunya ticaretini kontrol ediyordu, bugunki amerikadan bile daha buyuk hegomonyasi vardi.