Sayısız Medeniyete Ev Sahipliği Yapmış Diyarbakır'da Görebileceğiniz 18 Eşsiz Tarihi Yapı

Doğu sandığımızdan çok daha güzel, hele Diyarbakır... Doğu'nun incisi olan bu şehri daha önce hiç bu kadar detaylı incelediniz mi?

Anadolu'nun en eski camiisi 639 yılında bölgeye gelen Araplar tarafından şehrin en büyük mabedi olan Martemi Kilisesi'nin camiye dönüştürülmesi ile oluşturulmuştur. İçerisindeki kemerler, oyma detayları ile ayrı bir güzel olan bu camii aynı zamanda İslam aleminin 5. Harem-i Şerifi olarak da kabul ediliyor.

Anadolu'nun ilk üniversitesi olan Mesudiye Medresesi tıp, astronomi, fizik, biyoloji, ilahiyat, edebiyat ve felsefe alanlarında eğitim vermiştir. Medresenin detaylarına baktığınızda Diyarbakır'a ve Anadolu'ya has olan detayları rahatlıkla görebilirsiniz. Onun haricinde medresedeki taş işçiliği de mükemmel!

Kervansaraylar şehri olan Diyarbakır'ın en önemli kervansaraylarından biri olan Deliler Hanı hala tüm ihtişamı ile şehrin merkezinde duruyor. 1527 yılında inşa edilen Deliler Hanı'nın diğer hanlara göre kat be kat odası bulunmaktadır. Han Hicaz'a gidecek hacı adaylarının rehberleri için inşa edilmiştir. Ama daha sonralarında pek çok Osmanlı Hükümdarı da bu handa kalmıştır.

Diyarbakır'ın Sur ilçesinde bulunan Ermeni Apostolik Kilisesi olan Surp Giragos'un hangi tarihte yapıldığı kesin olarak bilinmemektedir. Ama kilisenin ismine ilk kez 1600'lü yıllarda Polonyalı Simeon tarafından yazılan Seyahatname'de rastlanılmaktadır. Şu anda dini törenler yapılmakta ve aktif olarak kullanılmaktadır.

16.yüzyılda Osmanlı Valisi tarafından yaptırılan camii hala ilk günkü güzelliğini koruyor. İnce süsleme detayları ve el işçiliği ile ilk görüşte görenleri büyüleyen camii Osmanlı'yı tam anlamıyla yansıtıyor.

Dünyadaki taş köprüler arasında en geniş kemere sahip olan Malabadi Köprüsü Diyarbakır Çayı üzerinde yer almaktadır. Köprünün üzerinde bulunan kitabeden 1147 yılında Artukoğullarından Timurtaş tarafından yapıldığı anlaşılmıştır. Köprünün yanında bulunan kervansaraylar ve hanlar sizi Türk boylarının olduğu o döneme bir anda götürebilir.

Neolitik devrin izlerini taşıyan Çayönü Höyüğü arkeoloji için büyük bir önem taşıyor. Buluntularda 400'den fazla kişiye ait kemik bulunurken sadece kafataslarının bulunduğu Kafataslı Yapı da keşfedilmiştir. Bölgedeki ilk yerleşim yerlerinden biri olan Çayönü yaklaşık 10 bin yıl önce ile tarihlenmektedir.

3 bin yıllık Zerzevan Kalesi Mezopotamya'nın belki de en değerli kalelerinden biri. Zamanında Roma İmparatorluğu döneminde askeri yerleşim yeri olarak kullanılan kale kaya mezarlara, surlara, yer altı ibadethanesine ve dönemden kalma pek çok tarihi yapıya ev sahipliği yapıyor. İşte tarihin günümüze ulaşmış hali!

Sivil mimarinin en güzel örneklerinden biri olan Cemil Paşa Konağı 17.yüzyılda konut olarak yapılmış. Konağı yaptıran aile sürgünle Türkiye'nin belirli köşelerine dağıldıktan sonra konak pek çok kez el değiştirmiştir. Konakta da bu değişim görülmektedir, her bir köşesinde başka bir ailenin ve kültürün izleri bulunmaktadır.

Şehrin en eski yapılarından biri olan Meryem Ana Kilisesi geçmişteki heybetini ve güzelliğini hala korumayı başarabilenlerden. İlk başlarda Şemsilerin tapındığı bir tapınak olan bu yapı İ.S. 280 yılında kiliseye çevrilmiştir. Bir diğer tarihi ise 3.yy olarak bilinmektedir. Nereden bakarsak bakalım bu yapı pek çok medeniyete, savaşa, dine ev sahipliği yapmış yüce bir yerdir.

Bir diğer ismi ile Kara Papaz Kilisesi olarak bilinen bu yapı da Diyarbakır'ı Diyarbakır yapanlar arasında! MS 3.yüzyılda inşa edilen kilise surların dışında bir tepede yer almaktadır. İlk inşa edildiği zamanlarda çok tanrılı dinler için bir tapınak olarak hatta Roma döneminde de ateş tapınağı olarak kullanılmıştır. İşte yine pek çok medeniyete ev sahipliği yapan, görmüş geçirmiş bir yapı daha...

Çin Seddi'nden sonra uzaydan görülebilen ikinci yapı olan Diyarbakır Kalesi ve Suriçi başlı başına bir miras! Surların üzerindeki kabartmalı aslan figürleri ve işlemeler Diyarbakır'ın neden medeniyetler şehri olduğunu bir kez daha gözler önüne seriyor.

6.yüzyıldan günümüze kadar ulaşmış olan bu tarihi köprü yığınlarca badire atlatmıştır. Zaman zaman birileri tarafından yıkılmış, birileri tarafından onarılmıştır. Güzelliği ve silüeti ile Dicle'nin üzerine kurulmuş bir yapı ne kadar güzel olabilirse o kadar güzeldir!

Sayısız medeniyete ev sahipliği yapan bu şehirde Osmanlı Devleti'nin izlerini görmemek ayıp olurdu. Hürrem Sultan Konağı bir diğer ismi ile Sultanlar Konağı da Osmanlı döneminin izlerini taşıyan ve günümüze kadar gelebilmiş olan yapılardan biri. İncelikle yapılmış mimarisi ile her göreni büyülemeye hazır olan bu konak Diyarbakır'ı güzelleştirenler arasında yer alıyor.

Han ve kervansaraylarla ünlü olan bu şehrin bir diğer ünlü hanı Sülüklü Han! İsmini avlusunda tedavi için bulunan sülüklerden alan han siyah bazalt taşından yapıldığı için eşsiz bir görünüme sahiptir. Hanın avlusunda oturup çay içerken 1600'lü yıllara dönebilirsiniz.

Asurlular zamanında yapıldığı tahmin edilen kale bir kayanın üzerine inşa edilmiştir. Kalenin içerisinde sığınaklar ve tüneller bulunur. Kalenin ön cephesinde ise çivi yazısı ile birlikte Asur Kralı'nın çizimi bulunmaktadır. Günümüzde belli başlı yerleri ayakta kalmış bu kale bu toprakların ne kadar bereketli olduğunu ve gelen medeniyetlere nasıl sahip çıktığını bir kez daha hatırlatıyor.

Diyarbakır Osmanlı tarafından alındıktan sonra inşa edilen bu han şehrin önemli yapılarından biri. Şu an aktif olarak ticaret için kullanılan han hala o dönemin izlerini taşıyor. Tarihi atmosferini hissetmek istiyorsanız hanın kapıları size sonuna kadar açık.

Diyarbakır deyince ilk akla gelen yer Kervansaray olabilir. İçerisinde 72 oda ve 17 dükkan bulunan bu yerde 800 devenin kalabileceği bir ahır da bulunuyor. Mimarisi ile herkesi büyüleyen Kervansaray günümüzde otel olarak kullanılıyor. Tarihin tam içinde kalmak isteyenler için doğru bir seçim olabilir.