Osmanlı Sarayında Haremin Baş Sorumlusu ''Hadım Ağaları'' Hakkında Bilinmeyenler
Osmanlı'da harem her zaman ilgi çeken bir konu olmuştur. Burasının gizliliği ve hakkında az bilgi bulunması da insanları meraka sarf etmektedir. Biz burada ise haremden değil, oranın baş sorumlusu olan harem ağalarından bahsedeceğiz.
Harem Ağası-Hadım Ağası veya Kızlar Ağası diye anılan bu görevliler I.Mehmed devrinden itibaren Osmanlı'da görülmektedirler.
Genellikle Afrika ve çevresinden, bazen de Avrupa'dan hadım edilmiş vaziyette saraya getirilirlerdi. Avrupa'dan gelenler beyaz oldukları için akağa, Afrika'dan gelenler de siyahi olduklarından karaağa diye anılmışlardır.
Yıllarca Osmanlı'nın merkezi olan Topkapı Sarayının son kapısı Babü's-Saadet ile Haremde görev alırlardı.
İlk geldikleri andan itibaren sıkı bir dil, edep ve usul-adet eğitiminden geçerlerdi. Eğitimini tamamlayıp vazifeye başlayan hadımlar zaman içerisinde yükselebilirlerdi. Babü's-Saadet'te genelde akağalar, Darüssaadette (harem) ise karaağalar tercih edilirdi.
Haremde vazifeli hadımların çirkin olmasına da bilhassa dikkat edilirdi.
Böylece birçok kadının arasında görev yapacak olan hadım ağası ile cariyeler arasında hiçbir münasebet bulunmaması amaçlanıyordu. Fakat bu kötü imajlarına binaen hadımlar toplum içerisine de çıkamıyorlar, insanlar tarafından soğuk karşılanıyorlardı.
Hadımlar arasından çok yüksek devlet görevlerine hatta veziriazamlığa dahi yükselenler oldu.
Hadım Şehabeddin Paşa, Hadım Ali Paşa, Hadım Sinan Paşa bunlara örnek olarak gösterilebilir.
Hadım Ağaları haremdeki bütün işlerin sorumluluğuna sahiptiler. Gerektiğinde padişahla dahi görüşürlerdi.
Haremdeki kadınların giydikleri kıyafetinden, yeni cariye alınmasına kadar her türlü iş hadım ağasından sorulurdu. Özellikle 16.asırdan sonra önemleri daha da arttı. Padişahların zaman zaman bizzat yazılı emir göndermesi de bu görevlinin önemini bize göstermektedir.
Kölelerin hadım edilmesi usulü II.Mahmud'un oğlu Sultan Abdülmecid devrinde yasaklandı.
Bu tarihten sonra da sarayda çeşitli hadımlar görev yapmaya devam etti. Topkapı Sarayının artık ikinci planda kalıp Dolmabahçe Sarayı ve sonrasında Yıldız Sarayının ön plana çıkmasıyla eski usul harem ağalığı da yavaş yavaş tarihe intikal etti. Geriye ise hadım ağaları üzerine yazılan hikayeler, söylentiler, harem üzerine yabancı elçilerin kaleme aldığı mübalağalı tasvirler günümüze kadar kaldı.
Yorum Yazın