Ölüme Bir Adım Mesafede Olduğunuzu Düşünün: Savaşır mısınız Yoksa Sıvışır mısınız?
Ani tehlikeler patlak verdiğinde ne yapacağımıza gerçekten karar verebiliyor muyuz?
Amanın!
“Savaş ya da sıvış tepkisi” şeklinde Türkçeleştirilebilecek olan Fight-or-flight response, ani tehlikeler veya saldırılar karşısında vücudun geliştirdiği iki büyük tepki biçimini tanımlayan psikolojik reaksiyon. Yani ya kaçıyoruz, ya da savaşıyoruz!
Sokakta yürürken aniden önünüze çıkan saldırgan bir köpek, ya da odanızda otururken birden kırılan cam…
Düşüncesi bile içinizi kıpırdatmaya yetti öyle değil mi? Öyleyse üzerine biraz daha konuşalım.
Hayatınızın tehlikede olduğununu hissettirecek bir durumu ele aldık diyelim.
İlk aşama: beynimiz aniden sinyal üretmeye başlıyor. amigdaladan çıkan sinyaller hipotalamusa ulaşıyor.
Bunun üzerine hipofiz bezi “Ben anladım anlayacağımı” diyerek ACTH olarak bilinen Adrenokortikotropik hormonu salgılamaya başlıyor.
Sonra vücuttaki kortizol ve adrenalin tavan yapıyor.
Bu iki arkadaş vücutta adeta kırmızı alarm verme yetkisine sahip.
Çünkü ne zaman kendilerini gösterseler aşağı yukarı şunlar yaşanıyor:
Hızlanan kalp atışı, mesanenin rahatlaması, keskin görüş, titreme, göz bebeklerinin genişlemesi, yüz kızarması, ağız kuruluğu, yavaşlayan sindirim, duyu kaybı…
Bitmedi. Ani güç yüklemesi için epinefrin ile glikoz üretimi başlıyor.
Tehlike anında ihtiyacımız olacak şeyler hazır: Artan güç, ani hamleler ve kaçış için gerekli hızı karşılayacak. Kan akışı ve kan basıncı arttı. Ekstra enerji için bunlar da çok önemli. Kaslar da iyice gerildi.
Neyin, ne zaman hangi tepkiyi vereceğine dair kesin bir kanun yok.
Aslan gören zebra çoğunlukla kaçıyor, köpeğin musallat olduğu bir kedi ise bazen savaşmayı tercih ediyor.
Sıçanlar ve diğer kemirgenler açık alanda kaçıyor. Ama köşeye sıkıştıklarında savaşmayı tercih ediyorlar.
Bazı hayvanlar ölü taklidi yapmayı tercih ediyor.
Bunun bazen en büyük savunma olduğu durumlar olabiliyor. Yine aynı şekilde kendine has avantajların (renk değiştirme, kamuflaj gibi) konuştuğu durumlar da mevcut.
İnsan mı?
Dedik ya bu işin kanunu yok diye. Kendinizden pay biçin. Önceden verilen cevaplar bir şey ifade etmez ama yine fikir verecektir. Siz kaçma insanı mısınız, yoksa savaşma mı?
Yorum Yazın
Hiç unutmam bir gün köydeyim akşam olmuş heryer zifiri karanlık evin az ilerisinde banklarda oturmuşuz arkadaşla cesaret atışması yapıyoruz, işte sana 100 b... Devamını Gör
hayvan bildiğin bazlamayla besleniyor, yakında yanından geçerken selamın aleyküm derse şaşırmam aptal olmuş sıcakta, lütfen sıcak iklimli bölgelerde sibirya ... Devamını Gör
Cesaret ile aptallık arasında ince bir çizgi vardır.Kaçmak veya savaşmak,halk diliyle savaşmak veya sıvışmak duruma bağlı değişkenlik gösterir.Sen tutar da b... Devamını Gör
tehlikenin ne olduguna bagli. zehirli bir yilan karsisinda kacmamak sadece aptallik olur ama buyuk bir yirticidan kacarsaniz otomatikman karsi tarafda avlanm... Devamını Gör
Peki büyük bir yırtıcıyla nasıl savaşabiliriz? Yani bence kaçsak da kaçmasak da sonumuz belli :)