Kuzey Anadolu Fay Hattı ile Benzerlik Taşıyan, Dünyanın En Tehlikeli Fay Hattı: San Andreas
Genelde depremlerin yıkıcı etkisi günümüzde normalden de fazla akımsal etki yaratmaktadır. Ülkemizde son yılda aktifleşen Kuzey Anadolu Fay Hattı'na oldukça benzer, hatta daha tehlikeli olan bir fay hattını sizler için araştırdık.
Bildiğimiz üzere deprem denilince yurdumuzdaki üzücü ve yıkıcı olaylar aklımıza geliyor.
Genç oluşumlu bir ülke olan Türkiye, dünyanın en aktif deprem kuşaklarından biri olan Alp-Himalaya deprem kuşağı üzerinde yer alıyor.
Türkiye'deki KAF denilen hat, Dünyanın en hızlı hareket eden ve en aktif sağ-yanal atımlı faylarından biri olarak görülmektedir.
Kuzey Anadolu Deprem Kuşağı: Türkiye'nin kuzey kesiminde doğu-batı doğrultusunda uzanan kuzey Anadolu deprem kuşağı yaklaşık 1500 km uzunluğa sahiptir. Marmara Bölgesi'nde; Saros Körfezinden başlar, Doğu Anadolu Bölgesi'ndeki Aras Vadisi'ne kadar uzanır.
Dünyada ise Kuzey Anadolu Fay Hattına çok benzeyen bir fay daha bulunmakta: San Andreas Fayı.
San Andreas Fayı, Kuzey Anadolu Fayı gibi yeryüzünde en çok tanınan Jeolojik yapılardan biridir.
San Andreas Fayı gibi, Kuzey Anadolu Fayı da, tek bir kırık düzlemi olmayıp birçok fay parçalarından oluşmuş bir fay zonu, bir fay sistemi durumundadır.
İsmini San Andreas Gölü'nden almıştır.
Dünyada en çok adı geçen faylardan bir olan San Andreas Fayı, Pasifik kıyı dağlarını boydan boya kesen büyük bir kırık sistemi, doğrultu atımlı sağ yönlü bir fay zonudur.
Kuzeyde Pasifik kıyısındaki Point Arena'dan güneyde Meksika sınırına kadar olan Kaliforniya Eyaleti içindeki uzunluğu yaklaşık olarak 1100 kilometredir.
San Andreas Fayı'nı ilk kez tanıyan jeolog, Lawson (1895) olmuştur.
Her ikisi de sağ yönlü, doğu atımlı faylardır ve genişlikleri birbirlerinde oldukça yakındır.
Yaşları (Miyosen sonları veya Pliyosen, 10-12 milyon yıl öncesi),boyları (1100 ile 1600 km) ve zon olarak genişlikleri (1/2 ile 10 km) birbirine çok yakındır.
Yatay kayma hareketleri esas itibariyle sağ: yönlü olmakla beraber, her ikisinin de sol-yönlü olarak hareket eden kolları vardır.
Bu iki fay hattına yakın yerlerde meydana gelen depremler oldukça büyük ve tarihe geçen, yıkım gücü fazla sarsıntılardır.
Kuzey Anadolu Fay'ındaki en sarsıcı deprem: 26-27 Aralık 1939 tarihinde Erzincan’da gerçekleşen depremdir. Büyüklüğü Richter ölçeğine göre 7.2 olarak ölçüldü. Türkiye’nin en büyük felaketlerinden birini yaşayan Erzincan’da deprem sonucu 116 bin 720 bina çöktü, 32 bin 962 kişi hayatını kaybetti ve 100 binden fazla kişi yaralandı.
San Adreas Kırığı'ndaki en sarıcı deprem ise 18 Nisan 1906 sabahı saat 05:12 sularında şiddetli bir sarsıntıydı. San Francisco ile Kuzey Kaliforniya'yı vuran depremin büyüklüğü, çeşitli kaynaklara göre 7,8 ile 8,3 arasında değişiyordu. Elli saniye süren depremde çok sayıda ev yerle bir oldu; ancak asıl yıkım depremden sonra çıkan yangınla geldi. Kopan hatlardan sızan gaz kısa sürede ateş aldı ve San Francisco'nun batısı yanmaya başlamıştı.Ortaya çıkan zarar bugünün parasıyla yaklaşık 5,1 milyar dolar kadardı. Deprem ve yangın neticesinde yaklaşık 3.000 kişi öldü, şehrin 400.000 sakininin yarısız evsiz kaldı, bunların büyük kısmı şehri terk etti.
San Andreas Kırığı, Los Angeles’ın yaklaşık 53 kilometre kuzeydoğusundan geçip San Francisco yakınlarında Pasifik Okyanusuna uzanmaktadır.
Bu kırık yeryüzünden gözlenmekte olup her yıl yaklaşık 55 milimetre hareket etmektedir.
Bu kırık, iki okyanus sırtını birbirine bağlayan 1600 km uzunlukta tipik bir transform fay niteliğindedir.
- San Andreas Fay Zonu'nun San Francisco ile Hollister-Almaden arasındaki 160 km'lik kesimde, tipik fay morfolojisi olan gölcükler, fay düzlemi yamaçları, ötelenmiş ağaç dizileri ve kaynaklar görülür.
San Andreas Fayı'nın kuzey Kaliforniya'daki gelişmesi, iki safhada olmuştur.
Birinci safha Kretase sonlarında veya Paleosen'de, ikinci safha ise, Miyosen sonlarına doğru başlayarak zamanımıza kadar süren dönemdir.
Bu kırık hattı boyunca, son birkaç milyon yılda gerçekleşen toplam yer değiştirme hareketinin binlerce kilometreye ulaştığı sanılmaktadır.
Daha önce, 1857'de Güney Kaliforniya'nın orta kesiminde, büyüklüğü 8 olan büyük bir deprem olmuş ve bu deprem sırasında San Andreas Fayı'nın kestiği birçok dere yatakları, sağ yönlü olarak 10-11 metre kadar ötelenmişti.
Bu hat üzerinde çok büyük bir depremin, yaklaşık 140 mil batıdaki Los Angeles'ı şiddetli şekilde hasara uğratacağı göz önüne alınırsa, endişe verici bir durum oluşturmaktadır.
Los Angeles şehrindeki inşa yapılarının sağlam olmasında dolayı, Türkiye'deki şehirlere göre daha güvenliklidir.
San Francisco
'1906 yılında meydana gelen sarsıntıdan sonra, San Andreas Kırığının kuzey ucu nispeten sakindi. Sonra, 17 Ekim 1989 günü saat 17:04’te, tahminlere göre 50 milyon kadar Amerikalı ekranlarının başına geçmiş San Francisco’dan naklen verilecek olan beysbol Dünya Dizisini seyretmek için bekliyordu. Aniden, kameralar zıplamaya başladı. San Francisco’nun, yaklaşık 100 kilometre güneyinde San Andreas Kırığının iki yakası birbirinin yanından geçmişti. Bu hareketin neden olduğu sarsıntı 63 kişinin ölümüne yol açtı, otoyolları parçaladı, arabaları ezdi ve binlerce insanı barınaksız bıraktı. Fakat o sarsıntı gelecekte beklenen 8 magnitütlük* Büyük Depremden çok zayıftı.'
Yorum Yazın
uzun zamandır denk geldiğim en verimli içerik 👏🏻
ama nedense hep bizde ve iranda falan oluyo...