Kitre Bebek - Geleneksel Oyuncaklar
Kitre Bebek Nedir ve Nasıl Yapılır?
Geleneksel oyuncakları günümüzde yaşatmaya devam eden bir isim Filiz Sertan Kızıl. El emeği göz nuru olan bu bebekleri, öğrencileri ile birlikte sergilemekteler. Bizler de bu sergiyi ziyaret ettik ve neler yaptıklarına göz atalım.
Kitre Bebekler Neden Geleneksel?
Eskiden insanlar çocuklarının oyun oynaması ve mutlu olması için bir takım araç ve gereçleri birleştirerek oyuncaklar yapmışlar. Bunlardan bir tanesi de 'Kitre Bebek' diye adlandırılan oyuncak bebekler. Kitre bebeklerinin yapımı tamamen el emeği ile yapılıyor. Şimdiki sanayi üretimi plastik bebeklerden daha sağlıklı ve güzel göründüğünü aşikar. Kitre bebeklerin tarihi sanayinin olmadığı dönemlerde, el emeği ve doğal malzemeler ile yapılarak çocukların en büyük eğlencesi olmuş. Günümüze kadar bu oyuncakların gelmesi ise Kitre Bebekleri diğer oyuncaklardan ayıran bir özellik. Ayrıca bu tasarımları dekoratif amaçlı kullanmak da mümkün.
Kitre Nedir? Nasıl Elde Ediliyor?
Kitre aslından bir bitki özü olduğunu biliyor muydunuz? Kitre geven otu dediğimiz dikenli bir bitkinin gövdesinde oluşturulan bir çizik ile elde ediliyor. Bitkiye atılan bu çizikten sonra bir kaç gün içinde bitkiden bir öz çıkıyor ve bu öz ağaç kabuğu gibi kuruyor. Daha sonra ağaç kabuğu gibi sertleşmiş bu özü topluyorlar. Ebru sanatı, folklorik bebekler gibi bir çok alanda farklı işlemlerden geçtikten sonra kullanılarak doğadan elde edilen bu bitki ile insanlar sanatlarını icra ediyorlar.
Neden Kitre Bebek Deniyor? Nasıl Yapılıyor?
Kitre bebeklerin ilk önce iskeleti oluşturuluyor. Bu iskelet sert bir tel ile vücut ve uzuvları yapılıyor. Daha sonra kollar, bacaklar ve gövde; elyaf, kumaş veya bir bez parçası yardımı ile sarılıyor. Daha sonra yaptıkları figüre uygun kıyafetleri dikiyorlar. En önemli olan kısımlar ise el ve yüz hatlarının yapılması. El ve yüz hatları yapılırken kitre burada devreye giriyor. Pamuk ve kitre yardımı ile oluşturulan el, yüz hatları daha sonra kurumaya bırakılıyor. Kurumaya bırakılan yumuşak yapıdaki pamuk ve kitre karışımı sert bir hal alıyor. Son aşamada oluşturulan el ve yüz hatları çeşitli boyama yöntemleri ile gerçekçi bir yapı kazanıyor. Bazen tek bebek yapıldığı gibi çeşitli konular içeren değişik kompozisyondaki kitre bebeklerde olabiliyor.
Kitre Bebeklerin Yapımı Neden Devam Etmeli?
Kitre bebekler neden devam etmeli dersek ilk söyleyeceğim çocuklar için sağlıklı olmasıdır. Yapım aşaması ve kullanılan malzemelerden dolayı günümüzde üretilen plastik veya kanserojen madde içeren kimyasallar ile yapılan oyuncaklardan çok daha sağlıklı olmasıdır.
Ayrıca Kitre Bebeklerde folklorik temalar kullanıldığı için geçmişimizi, eski yaşam tarzımızı yansıttığında dolayı örf ve adetlerimizi öğrenen bir nesil yetişmesi bir çok açıdan önemli olduğunu düşünüyorum. Sadece oyuncak amaçlı düşünmek de pek doğru olmaz. İnce ince işlenmiş bu güzel sanatı evinizin dekorunda da kullanmak isteyebilirsiniz.
Kitre bebekler tamamen el emeği ile yapıldığı için bir çok ev hanımı ya da boş vakti olan insanlar için ekstra bir gelir kapısı olmaktadır. En basiti kitreyi toplayan çiftçi, kitre satan bir attar ve bu bebekleri yapan insanlar ile birlikte bir çok insanın yaşamını değiştirebilir. Bu yüzden Kitre Bebekler yaşatılmalı ve üretimine devam edilmelidir.
Faklı Kompozisyondaki Kitre Bebekler Folklorik Konuları ile Unutulmaya Yüz Tutmuş Meslekler ve Eşyalar ile Gerçekten Harika Görünüyorlar.
El emeği ile pişirme kapları, su testisi, kap kacak gibi eşyalar yapan başka bir zanaatkarın temsili Kitre Bebek çalışması.
İş yerinde bir zanaatkar semer için keçe kesiyor.
Yün eğiren bir teyzemiz ve yanında halı dokuma tezgahında çalışan bir bayan. Evin içindeki tüm detaylar ince ince yapılmış.
Bu çalışmaları günümüzde tekrar canlandıran ve bizlere gösteren, el emeği göz nuru bu çalışmaları yapan tüm ekibe teşekkür ederiz.
Bahsettiğimiz gibi aşağıdaki fotoğraf da bir konusu olan Kitre Bebek çalışmasıdır. Oyun oynayan bir çocuk ve kuyudan su çeken annesi.
Örneğin görünen Kitre Bebek Karamanoğlu Mehmet Bey'in Türk Dilinin resmi dil olmasını içeren fermanı ve benzetmesidir.
Yorum Yazın