İnternet Bağımlılığının Gelişimi, Riskleri ve Tedavisi Hakkında Neler Bilmeliyiz?
Bağımlılığı; “o şey” için çok güçlü istek duyma, zaman kontrolünü kaybetme ve ısrarcı olma şeklinde tanımlayabiliriz.
İnternet bağımlılığı; kişinin internetle ilgili aşırı zihinsel uğraşılarının olması (bir önceki çevrim içi aktiviteyi düşünme veya bir sonraki aktiviteyi iple çekme), internetsiz geçen birkaç günün ardından disfori, anksiyete, irritabilite veya sıkılma gibi çekilme belirtilerini yaşaması ile birlikte aşağıdakilerden en az birinin (veya daha fazlasının) varlığı ile giden klinik bir fenomendir.
-Tolerans, doyum sağlama amacıyla internet kullanımında belirgin artışın olması
-İnternet kullanımını bırakmak veya denetim altına almak için sürekli bir istek ya da başarısız çabaların olması
-İnternet kullanımının yol açtığı devamlı veya tekrarlayıcı fiziksel veya psikolojik bir probleme rağmen internetin aşırı kullanımına devam edilmesi
-Kullanımın direk bir sonucu olarak internet dışındaki aktivitelere ilgi ve istek kaybı
-İnterneti rahatlamak için kullanma
İnternet bağımlılığı ile ilişkili risk etmenleri nelerdir?
Erkek cinsiyet, ergenlik, genç erişkinlik, ailede yüksek gelir seviyesinin olması, internette uzun süreli zaman geçirme, interneti sosyal ve oyun uygulamalarında kullanma, dürtüsellik, yalnızlık, depresyon, anksiyete, sosyal fobi gibi ek psikiyatrik belirti ve bulguların olması internet bağımlılığı riskini artırmaktadır.
İnternet bağımlılığı gelişme nedenleri
İnternet bireye gerçek kimliğini saklayabileceği, arzu ettiği kişilik özelliklerine sahip “miş gibi” davranabileceği ikinci bir yaşam sunar. Bireydeki düşük benlik saygısı bu sanal dünyada telafi edilmeye çalışılır. Ayrıca gençler reddedilme, küçük düşme ve rezil olma gibi olumsuz duygulardan da bu sanal dünya ile kurtulduklarını sanarak internette daha çok zaman geçirirler. Zamanla yeni bilişsel yapılanma sürecine girilir. Bu süreçte; “Ben sadece internette iyiyim”, “İnternette olmadığım zaman değersizim-başarısızım”, “Saygı duyulduğum tek yer internet”, “İnternette olmadığım zaman kimse beni sevmiyor”, “İnternet benim tek arkadaşım”, “İnsanlar bana internet ortamı dışında kötü davranıyor” şeklinde ortaya çıkan bu yeni bilişsel yapılanma patolojik internet kullanımı ile sonuçlanmaktadır.
Yetersiz sosyal beceriler teorisine göre; yalnız ve depresyonu olan bireyler sosyal yeterlilikleri ile ilgili negatif düşüncelere sahiptir. Bu kişiler yüz yüze iletişim kurma yerine, internet üzerinden sosyal ilişkiler kurmayı tercih ederler. Bilgisayar aracılı iletişimde olumsuz veya zararlı olarak görülen bilgiler rahatlıkla saklanabilir.
Ödül eksikliği hipotezine göre ise doğal ödüller (su, yiyecek, cinsellik) ile yeterince doyum sağlamayan bireyler ödül yolağını uyaran maddelere ve davranışlara yönelirler. Dopamin reseptör yetersizliğinde dürtüsel ve kompülsif davranışlar, alkol ve madde bağımlılığı, patolojik kumar ve bağımlılığı için belirgin yatkınlık meydana gelir. Ödüllendirme ve ödül arama davranışlarına artmış hassasiyet oluşur. İnternet kullanımı, alkol ve diğer maddelerin yaptığı stimülasyonu taklit ederek ödül yolağını uyarmakta, daha fazla ödül arayışı ve davranışsal motivasyon sağlamaktadır
Ek hastalık ve sorunlar
Aşırı internet kullanan kişilerin depresyon hastalarına benzer genetik ve kişilik özellikleri olabileceği vurgulanmıştır. Psikiyatrik rahatsızlıkların mı internet bağımlılığına yol açtığı yoksa internet bağımlılığının mı diğer psikiyatrik sorunlara yol açtığını kestirmek oldukça zordur.
İnternet bağımlılığının olumsuz etkileri, akademik, sosyal, ekonomik, mesleki ve uyku saatleri değişiklikleri gibi fiziksel etkiler dışında ayrıca çeşitli normalden sapmış davranışları (online porno, online borsa, normal ilişki yerine sanal seks, ağır çekingenliği olanlar için sosyal faaliyetler) içerebilir.
Tipik bir internet bağımlısı haftada 40-80 saat arasında bilgisayar başında kalır ve tek seferde hiç aralıksız 20 saate kadar bilgisayar başından kalkmayabilir. Uyku döngüsü bozulan hasta uyarıcı madde kullanmaya aşırı kahve ve kolalı içecekler tüketmeye başlayabilir,ek olarak fiziki aktivitenin giderek azalmasına bağlı obezite, karpal tünel sendromu, sırt ağrısı ve postür bozuklukları gelişebilir.
Tedavi
Tedavide tek başına BDT ya da ilaç tedavisi ile birlikte ve BDT uygulamaları yer alır.
Tedavide Atılması Gereken Adımlar ise Şunlardır;
-Kişinin internetten uzak kalıp kalamadığının tespiti
-Bilgisayarın yerinin değiştirilmesi ve diğer insanların bulunduğu yere nakli
-Diğer insanlar ile beraber internete bağlanması
-İnternete bağlanma zamanını değiştirmesi
-İnternet defteri oluşturması
-Persona kullanımına son vermesi
-Arkadaşlarından ve yakınlarından internet ile ilgili problemleri olduğunu saklamaması
-Spor aktivitelerine katılması
-Internet tatillerinin verilmesi
-Otomatik düşüncelerin ele alınması
-Gevşeme egzersizleri
-İnternete bağlanma sırasında hissedilenlerin not edilmesi
-Yeni sosyal becerilerin kazandırılması
Bu makalede öne sürülen fikir ve yaklaşımlar tamamıyla yazarlarının özgün düşünceleridir ve Onedio'nun editöryal politikasını yansıtmayabilir. ©Onedio
Yorum Yazın