İnsanı Domuz Bağıyla Bağlanıp Öylece Bırakılmışa Çeviren Bir Paradoks: Catch-22
Bugün kuralların çıkmazından, insanların başına sık sık gelmesiyle meşhur bir paradokstan bahsedeceğiz.
Buna, Joseph Heller’ın aynı isimli romanıyla literatüre ismini kazandırdığı Catch-22 paradoksu deniyor.
İçinde yaşadığımız dünyanın bir sistemler ve kurallar bütünü olduğunu kabul edebiliriz...
İşte bu saat gibi işleyen -ya da işlemesi gereken- bu kara düzenin dişlilerinin iç içe geçip sıkıştığı anların adıdır Catch-22 paradoksu.
Kırmızı butonda yazan: Mavi buton doğru
Mavi butonda yazan: Kırmızı buton hatalı
Ne mi olur? Bir şeye ihtiyaç duyarsınız. Fakat bu şeye ihtiyaç duyuyor olma durumunuz, bu şeye sahip olmanızı engeller. Ya da tam tersi. Kurallar çelişir.
Kafanız karıştıysa örneklendirelim...
Öncelikle Joseph Heller’ın romanına konu olan çıkmazı ele alalım. Bir askeriye hikayesi olan romanda, ordunun kurallarında bir açık (catch) bulunur.
Eğer pilot uçmak istemezse akıl sağlığı yerinde kabul edilir, çünkü uçmayı istemek çılgınca bir şeydir.
Uçmak isteyen pilotlar da deli kabul edilir, çünkü uçmayı istemek çılgınca bir şeydir.
Bu durumda deli kabul edilen pilotlar, revire gidip deli olduklarını ve uçmak istemediklerini söylerlerse görevden alınırlar.
Fakat bu noktada uçmak istemedikleri için akıl sağlığı yerinde kabul edilirler. Bu da onları tekrardan uçmaya elverişli yapar.
İşte Heller’ın Catch-22’si böyle bir şeydir. Yaşamak için onun romanında ya da askeriye olmamız gerekmez.
Bu çıkmaz her yerdedir esasen...
Diyelim ki mezun oldunuz ve iş arıyorsunuz.
Ama işe giremezsiniz, çünkü tecrübe sahibi olmanızı isterler. Tecrübe sahibi de olamazsınız, çünkü önce bir işe girmeniz gerekir.
Ya da diyelim ki cüzdanınızı kaybettiniz.
İçindeki kartlarınızı yeniden çıkartmak istersiniz. İşlemi gerçekleştirebilmek için kimliğiniz istenir. Fakat kimliğiniz de kayıptır.
Yaşamın her alanında karşımıza çıkabilecek bir açmazdır bu. İnsanın elini kolunu bağlar.
Sizin de yaşadığınız Catch-22 deneyimleri varsa, yorumlarda paylaşın!
Yorum Yazın
marketten aldığım bi ürün kırık çıktı. Faturasız değişimini yapmıyoruz dendi. Ürünün yenisini aldım ve onun fişiyle diğerinin iadesini yaptım. Oda yetmezmiş ... Devamını Gör
Aynı fişle satın aldığım ürün poşetten çıkmadı sanırım almadan gitmişim deyip bedavaya tekrar alsaydın combo paradoks olacakmış 😁
Kpss eğitimi veren dersanelerdeki öğretmenlerin atanamamış olması?!
Kredi çekebilmek için bankaya krediye ihtiyacın olmayacak kadar iyi durumda olduğunu belgelemen gerekir.