Hala İnatla "Bayan" Diyenler İçin 13 Adımda Neden Bayan Değil Kadın Demeliyiz?
Üzerine çok tartışılan ve çoğu zaman özellikle erkekler tarafından gereksiz ve feminist bir tutumla abartıldığı düşünülen bir konu bu. Abartılan, gereksiz büyütülen bir tutum olduğunu düşünmeden önce konunun esas nedenlerini ve haklılığını bir kez daha anlatabilmek adına bu içeriğimizi hazırladık. Herkes merak ediyor 'neden bayan denmez?'. İşte 'neden 'bayan' değil 'kadın' demeliyiz'in 13 maddede cevabı...
1. Peki "Kadın ne demek?", ilk önce şunun ayrımını ortaya koymakta fayda var; 'Kadın' ve 'Erkek' kelimeleri cinsiyet belirtmede kullanılır.
Kadın ne demek? diye soranlarınız için ise sözlük anlamına göre kadın; erişkin dişi insan, yani cinsiyet belirtici bir tanımdır.
2. Diğer bir soru ise "Bayan ne demek?", 'Bay' ve 'Bayan' kelimeleri ise cinsiyet belirtmeye gerek duyulmadığı durumlarda, birer hitap şekli olarak kullanılır.
Aynı zamanda 'Bayan ne demek?' diye soranlar için ise; kadın isimlerinin ya da soyadlarının başına getirilen, bahsi geçen ya da seslenilen kişinin kadın olduğunu ifade eden bir hitap şeklidir.
3. Elbette ki biri ile konuşmanız, seslenmeniz gerektiğinde bu kelimeyi kullanabilirsiniz ama böyle durumlarda bile kullanmaktan kaçınmanızda fayda var.
Örneğin 'Bay, bakar mısınız?' diyemeyeceğiniz gibi 'Bayan, bakar mısınız?' demeniz de abes kaçacaktır.
4. Yani asıl karşı çıkılan; kadın bireylerin cinsiyetlerinden bahsedildiği durumlarda, insanları bu kelimenin kullanımından kaçmaya iten algı ve zihniyettir.
Boşuna abartılan ve büyütülen bir tartışma demeden önce asıl nedene odaklanırsanız, olayın haklılığını ve bu konudaki ısrarın yalnızca feminist bir söylem olmadığını da göreceksiniz.
5. 'Ama benim niyetim kötü değil, sadece kibarlık olsun diye böyle söylüyorum.' diyenler için; "Neden bayan denmez?"
Eğer kendinizi bu şekilde savunuyorsanız özrünüz kabahatinizden daha büyük! Çünkü bu neden kibarlık olsun ki, size bunun daha kibar olduğunu düşündüren ne? Bu, tamamen kadını cinsel kimliğinden uzak tutmaya çalışan erkek egemen sistemin bize dayattıklarının bir sonucudur. Ayrıca asıl yanlış olan bu kelimeyi ve çağrışımlarını ayıp bulan zihniyettir.
6. Bir de bundan daha da vahim olan şu savunma var tabii ; Kadın-kız ayrımı yapmaktansa daha naif olduğunu düşünüyorum.
Oysa kadın olmanın da kadın demenin de utanılacak bir tarafı yoktur ve bunun ayrımı yapmak kimseye düşmez.
7. Zaten kız diye de bir cinsiyet de yoktur. Kadın/Erkek; tıp dilinde “Dişi/Erkek” olarak geçer. Bunların küçük yaşta olanlarına da kız/oğlan denir.
TDK'da da kadın kelimesinin tanımı şu şekildedir: Erişkin, dişi insan.
Yani gelişimini tamamlamış ve 18 yaşını doldurmuş her dişi birey, kadındır.
8. Ancak esas niyetiniz gerçekten kibar olmaksa; bu kelime yerine 'hanımefendi' kelimesini kullanmanız çok daha 'kibar' olacaktır.
Bunu araştırırken 'Neden bayan değil de kadın?', 'Bayan neden denmez?' gibi sorular kafanızı kurcalıyorsa:
Yolda görülen bir erkeğe seslenilirken 'Adam, bakar mısın? Şşt, erkek!' demediğimiz gibi kadınlara da bu şekilde seslenmemeliyiz. Herhangi bir eril bireye 'Beyefendi, bakar mısınız?' diye yaklaştığımız gibi, kadınlara da 'Hanımefendi, bakar mısınız?' demek daha nezih ve düzgün bir hitap olacaktır.
9. Bunda büyütülecek ne var demeyin!
Bize bu algıyı yaratan tutucu zihniyet konuşma dilimize lanse edilerek bu kullanım normalleştirmeye çalışılıyor. Ve bunun karşısında durup, algılarımızla oynanmasına izin vermemek hem kadınların hem de erkeklerin en önemli sorumluluklarından biri olmalı.
10. Esas kimliğin söz konusu olduğu durumlarda yalnızca cinsiyet belirten 'kadın' kelimesinin ayıp olarak algılanıp, yerine bayan sözcüğü kullanıldığında bir art niyet aramak gayet normaldir.
Amerikalı psikiyatrist Elizabeth Loftus'un yaptığı deneylerde, kullanılan dilin insan hatırasını değiştirmekte etkili olabileceği ortaya çıkmıştır. Yani, seçilerek kullanılan sözcükler ile oluşturulan yeni dil, yaratılan eski algıyı değiştirerek hatıraları baştan yazabilmektedir. Aynı zamanda California San Diego Üniversitesi Bilişsel Bilimler Dalı uzmanı Lera Boroditsky, dilde kullanılan eril ya da dişil kelimelerin insan algısında son derece önemli olduğunu gösteren çalışmalar yapmıştır. Bayan kelimesini 'kadın'ın kibarlaştırılmış şekilde ifade edilmesi yönünde yorumlayanlar ve bu sebepten kullananlar ise oluşturulan algıda, 'Kadın' kelimesini ayıp ya da kaba olarak lanse etmektedir. Bu durumda 'kadın' kaba ve ayıp bir kelimedir.
11. Çünkü erkek egemen toplumumuzda kadın denilince hemen bu durum, bireyin medeni haline daha da kötüsü namusuna bağlanıyor.
Ve sırf bu yüzden insanlar, kadın demek yerine bayan diyerek konuyu kapatıveriyor. Konunun en önemli noktası da burasıdır çünkü bu tutum yüzünden kadın cinsiyeti, bir sözcüğe sıkıştırılarak aşağılanıyor.
12. Ama ben yine de karıştırıyorum nerede hangisini kullanacağımı bilemiyorum diyorsanız, bir iki örnek verelim;
Türkiye Kadınlar Basketbol Ligi, Kadın Reyonu- Erkek Reyonu, Kadın WC- Erkek WC, Kadın doktor/avukat/öğretmen doğru kullanımlardır.
Daha da önemlisi; 8 Mart Dünya Bayanlar Günü değil, Kadınlar Günü'dür.
25 Kasım Uluslararası Bayana Karşı Şiddete Hayır Günü değil, Kadına Karşı Şiddete Hayır Günü'dür.
13. Zaten tüm bu nedenlerin dışında 'KADIN' kelimesi çok daha ahenkli ve güzeldir! :)
Bir erkeğe 'erkek' diyorsanız, aynı durumda kadına da 'kadın' demekten çekinmemelisiniz. Bir kıyafet mağazasında 'Bay Reyonu' demiyorsanız, 'Bayan Reyonu' da dememelisiniz. Doğrusu erkek reyonu ve kadın reyonu şeklinde ifade etmektir. Erkeğin 'erkek' sıfatıyla değerlendirildiği her noktada 'kadın' da aynı gözle görülmelidir.
Kimsenin kadın demekten çekinmediği ve bireylerin kadın olmaktan utanmadan bunu yüksek sesle söyleyebildiği günlere!
Bir sınavda, bir ankette ya da bilgilerinizi girmeniz gereken herhangi bir belgede cinsiyet belirtilen kısımda iki hane görülür. Bunların birinde 'kadın' diğerinde ise 'erkek' yazmalıdır. Eğer ayrım 'bayan' ve 'erkek' şeklindeyse bu doğru bir gösterim değildir.
Gelin tekrar edelim, "Neden Bayan Değil Kadın?", "Bayan Demek Neden Yanlış", "Neden Bayan Denmez?", işte cevabı...
Kadına cinsel özgürlüğünü tanımadan kibarlık adı altında yeni bir hitap şekli oluşturmak, onun hak ve özgürlüklerinin yanı sıra kimliğini de sınırlamak anlamına gelir. TDK'ya göre 'kadın ve kız' ayrımı söz konusu değildir. Çünkü iki cinsiyet vardır; bunlar kadın ve erkektir. Kız bir cinsiyet tanımı değildir.
Bayan denmesine neden karşıyız, neden illa kadın dedirtiyoruz?
Cinsiyet belli etmek amacıyla verilen bir ifade biçimini, 'kadınlık' adı altında salt bir cinsellik algısı altında bütünleştirmesi ve bunun artık uygunsuz bir ifadeye tekabül etmesi durumun rahatsızlık verici kısmı. Erkeklik denilen olgunun ifade ettiği durum ile kadınlık kelimesi eş anlamda değerlendirilmediği takdirde, kadın kelimesinin cinsellik çağrıştırması yanlış bir olgu. Dilin ve kullanılan kelimelerin algı üzerindeki etkisinden daha önce bahsetmiştik. İşte 'kadın' denmesi için oluşturduğumuz dirayetin esas sebebi de budur. Aksi takdirde, 'bayan' demek bu algının desteklenmesine ve normalleştirilmesine yol açar. Doğrusu 'kadın'dır ve 'kadın' olarak kalacaktır.
Keşfet ile ziyaret ettiğin tüm kategorileri tek akışta gör!
Test
Gündem
Magazin
Video
14. Bu İçerik de İlginizi Çekebilir
Yorum Yazın
13 madde sıralamışsınız biri bile kayda değer değil. Ben bayan kelimesinin sadece cinsiyet ifade etmek için kullanılmasına karşıyım. Cinsiyet ifade ederken k... Devamını Gör
Aynı fikirdeyim, özellikle politik doğruculuğa karşı biri olarak. Malesef popülist güruha anlatamadığımız şey, insanlara belli bir dili dayatarak bir değişim... Devamını Gör
Birgün köye çiftçi ile röportaj yapmaya geldiler yerel bir gazeteden. Bir tanede KADIN! var içlerinde. Ahmet amca sofra kurdurdu eşine kendiside sobayı yaptı... Devamını Gör
harikasın kardeşim
Tüm sjwlerin atası ve en gereksiz alınganlığı. Bu akım çıktığından beridir hiçbir şey yolunda gitmiyor. Kısaca bi sg.
Tamam bayan