Gökbilimciler Hubble'ı Kullanarak Gezegenlerle Çevrili ve Uzay Kayası Kuşağı Olan Beyaz Bir Cüce Buldular
Güneş'imiz tüm Güneş Sistemini barındırır ve etrafında bulunan gezegenlere, uydulara ve kaya parçalarına ev sahipliği yapar. Ancak Güneş'imiz, ömrünün sonunda bir beyaz cüceye dönüşecektir. Bu gerçekleştiğinde Dünya'ya, gezegenlerin geri kalanına ve sistemde bulunan diğer objelere ne olacak? Biz de bu yazımızda bu konudan bahsediyoruz.
Güneşimiz, insan ömrü boyunca nispeten sakin görünür.
Kendisi şu anda tamamen ana sekans aşamasında bulunuyor ve hidrojeni helyumla kaynaştırma işini güvenilir bir şekilde sürdürüyor. Ama bu durum sonsuza kadar sürmeyecek; yıldızlar yaşlandıkça garip davranmaya başlarlar. Sonunda, Güneş füzyon ömrünü tamamlayacak ve bir kırmızı dev haline gelecek. Daha sonra dış katmanlarını güzel bir bulutsuya dökecek. Bulutsu, yaklaşık 20 bin yıl sonra dağılacak ve arkasında bir zamanlar görkemli olan Güneş'imizin yalnızca ölü çekirdeğini bırakacak. Birleşmenin dış baskısı olmadan, yerçekimi baskın gelecek ve yıldızdan geriye kalanları bir madde topu haline getirecek (neredeyse Dünya kadar küçük bir top). Yıldızımız trilyonlarca yıl, belki de daha uzun bir süre boyunca ısı yayacak, kaynayan bir eylemsiz karbon ve oksijen külüne dönüşmüş olacak.
Beyaz cüceler, bazı yıldızların füzyon ömürleri sona erdikten sonra kendilerini buldukları o garip son hallerden biridir.
Gökbilimciler, neredeyse tüm yıldızların gezegenlere ev sahipliği yaptığına inanıyor. Bu konu hakkında bilim insanlarının kafasındaki soru 'Beyaz cüceye dönüşen bir yıldızın etrafındaki gezegenlere ne olur?'. Gökbilimciler geleceği göremezler, ancak mevcut beyaz cücelere bakabilir ve gezegenlerinin kaderine dair ipuçları arayabilirler. Sonuçta, çok uzaklarda bulunan Kuiper Kuşağı bile ölmekte olan bir Güneş'in tahribatından kurtulamayabilir.
Almanya ve ABD'deki bir araştırma ekibinin "Beyaz cüce G238-44'ü kirleten olağandışı gezegen sistemi malzemesi bolluğu" başlıklı makalesinde yaptığı şey de bu.
Ekip, Hubble, Keck Gözlemevi ve Uzak Ultraviyole Spektroskopik Gezgini'nden (FUSE) gelen beyaz cüce hakkındaki gözlemsel verileri incelediler. Makale, 'The Astrophysical Journal' tarafından yayınlanmak üzere kabul edildi.
G238-44 isimli yıldız yaklaşık 86 ışıkyılı uzaklıkta ve karbon, neon, oksijen, kükürt ve demir gibi diğer elementlerle kirlenmiş hidrojenin baskın olduğu bir atmosfere sahip.
Yirmi dört yıllık Keck verileri bu malzemelerin, çevresel bir rezervuardan beyaz cüceye doğru sabit ve sürekli bir şekilde aktığını göstermekte. Araştırmacılar ayrıca “metalik demirin varlığına ve anormal bolluğuna dair kanıtlar” keşfettiklerini söylüyorlar. Demir ve diğer elementler tek bir ana gövdeden gelebilir mi? Yoksa tüm bu malzemelerin varlığını açıklamak için başka bir objeye mi ihtiyaç var?
Araştırmacılar, bu metalik demir tek bir ebeveyn vücuttan geliyorsa, bu ebeveyn objenin kendi Güneş Sistemimizdeki hiçbir şeye benzemediğini söylüyorlar.
Yazarlar, 'Belirsizlikler dahilinde, ana malzemenin nitrojen açısından zengin olduğunu ve muhtemelen önemli miktarda metalik demir içerdiğini tahmin ediyoruz. Bu karışım bilinen Güneş Sistemindeki herhangi bir cisme benzemiyor' diyorlar. Bu metalik bolluk iki ayrı cisimden geliyorsa, biri demir açısından zengin Merkür'e benzer bir obje, diğeri ise bolca buzu olan bir Kuiper Kuşağı objesi olabilir. Makale, bu nesnelerin farklı bileşimlere sahip olduğunu ve birlikte “bir ötegezegen sistemindeki kayalık ve buzlu cisimler için kimyasal kanıt” sağladığını belirtiyor.
Bu farklı elementlerin karışımı ve bir yıldız sisteminde nasıl göründükleri bu çalışmanın anahtarı.
Oksijen çok yönlüdür, Güneş Sisteminin her yerinde bulunur ve tüm nesnelerin bir bileşenidir. Ancak karbon, azot ve demir farklı elementlerdir. Yazarlar bu elementleri “çok daha özelleşmiş” olarak tanımlıyor. Ana yıldızın yakınında oluşan nesneler daha yüksek bir demir bolluğuna sahipken, azot yalnızca Güneş Sisteminin donma çizgisinin ötesinde önemli miktarlarda oluşur. Yazarlar, 'Demir içeriği yüksek olan nesnelerin Azot içeriğinin de yüksek olmasını beklemeyiz. G238-44 bu eğilimi bozuyor ve hem demir/oksijen hem de azot/oksijen açısından yüksek bir yıldız' diyorlar.
Siz bu konu hakkında ne düşünüyorsunuz? Yorumlarda buluşalım!
Yorum Yazın