Duygusal Zekamızın Karanlık Yüzü: Manipülatif Olmak İnsan Doğasının Bir Parçası mı?
Squid Game gibi dizileri izledikçe insanın aslında ne kadar karanlık bir varlık olabileceğini hiç düşündünüz mü? Sizler için bu sorunun derinliklerine iniyoruz... 👇
Edinburgh Üniversitesi profesörü ve bilim insanı Elizabeth Austin, duygusal manipülasyonun insanın duygusal zekasının karanlık yüzü olduğunu söylüyor.
Peki, bu ne anlama geliyor? Austin ve iş arkadaşları 2007 yılında bir 'duygusal manipülasyon ölçeği' oluşturdular.
Bu ölçeğe göre duygusal manipülasyon yapan insanlar, olumsuz sonuçlar doğurabilecek bariz durumlara ılımlı yaklaşıyor.
İnsanların belli şekilde davranmalarının önüne geçmek için onları utandıran ve iki kişiyi birbirine düşüren insanlar gibi... Bu insanlar ölçekte yüksek bir orana sahip.
"Biriyle aramın iyi olması için ona iltifat etmeliyim." ve "İnsanlara güven veriyorum, böylece dediklerime inanırlar." düşünceleri de ölçekte yüksek oran yapan düşünceler arasında yer alıyor.
Duygusal manipülasyon ölçeğinde yüksek oran sergileyen insanların Makyavelizm'e yatkın olduğu da görülüyor. Makyavelist insanlar 'amaçlar araçları meşru kılar' düşüncesini benimsiyor.
Manipülasyonu sadece kötü insanlar tarafından yapılan bir şey olarak algılamak yanlış bir düşüncedir.
Başka insanlar için kötü sonuçlar doğurmayacak olan, ancak kendi çıkarı için önemli olan durumları yine de kullanan insanlar var.
Bencilliğin, yani çıkarcılığın bazen diğer insanlara kötülüğü dokunmaz ve bu olumlu sosyal davranışa yol açar.
Mesela, bazen insanların kendilerini iyi hissetmelerini sağlıyoruz çünkü bu bize de iyi hissettiriyor. Kazan-kazan durumu mevcut. Bu karmaşıklık 2013 yılında Austin ve iş arkadaşlarının orijinal ölçeklerini ve 'Diğerlerinin Duygularını İdare Etme Ölçeği'ni oluşturmalarını sağlamış.
Manipülasyondan idare etme durumuna geçtiğimizde daha farklı bir davranış tipi ile karşılaşıyoruz.
Duyguları idare etmenin beş türü bulunuyor; bunlardan ikisi toplum yanlısı, üç ve dördüncü toplum yanlısı olmayan, beşinci ise nötr olarak sınıflandırılıyor.
İyileştirme. Stratejik olarak yardım teklif edilir ya da birinin iyi hissetmesi için anlayış göstermektir.
Saptırma. Pozitiflik ya da mizah ile birinin ruh hali iyileştirilir.
Kötüleştirme. Eleştiri ve olumsuz yorumlar yapılır. Bir şeyi elde etmek için birinin özgüveni zedelenir veya ona sinirlenilir.
Sahte olmak. İstediğinizi elde etmek için yalandan övgü sözcükleri sarf edilir.
Saklamak. Gerçekten nasıl hissettiğinizi saklarsınız, özellikle olumsuz hisleri.
Peki, bazı insanlar manipülasyonda diğer insanlardan daha mı iyi? Bu sorunun cevabı 2020'de gerçekleştirilen bir çalışmada bulunmuş.
Nguyen Ngoc ve iş arkadaşları tarafından gerçekleştirilen deneyde 5.687 insanın katılımı sağlanmış. Duygusal zekası yüksek olan insanların, duygusal manipülasyonda daha iyi olduğu gözlemlenmiş.
Yani, insanların yüzünden neye ihtiyaçları olduğunu okuyabilme yetisi manipülasyon için avantaj sağlıyor.
Ancak asıl soru, insanların bu avantaj ile ne yaptıkları... Söylenene göre duygusal manipülasyonda iyi olmak, insanları üzmek ya da yardım etmek için kullanılabilir. Bu tamamen manipülatif kişinin motivasyonuna bağlı.
Yorum Yazın