Antik Yunanlılar Zeus'a İnsan Kurban Etti mi?

Yunanistan’da bir Zeus sunağı olan Lykaion Dağı’ndaki kazılarda, kurban edilen hayvanların biriken külleri arasında bulunan 3,100 yıllık  iskelet, Antik Yunanlıların insan kurban ettiğini doğrulayabilir.

Amerikalı ve Yunan arkeologlar, Yunanistan’ın Arcadia (Arkadya) olarak bilinen bölgesinde Lykaion Dağı üzerinde, Yunan mitolojisinin en büyük tanrısı Zeus’a adanmış bir sunakta 3 bin 100 yıllık insan mezarına ulaştı. Mezarın bulunduğu alan, Zeus’a hayvan kurban etme ayinlerinin yapıldığı ve dört yılda bir atletik oyunlara ev sahipliği yapan bir alan olarak biliniyordu. Arkeologlar, MÖ 11.yüzyıla tarihlendirilen iskeletin, Homer’in epiklerinde ölümsüzleşen kahramanlarıyla meşhur Miken Dönemi’nin sonlarında yaşamış genç bir erkeğe ait olduğunu öne sürdü.

Keşif, antik dünyanın en tüyler ürpertici efsanelerinden biri olan bir erkek çocuğunun hayvanlarla birlikte kurban edildiğini anlatan hikâyeyi destekliyor olabilir. Efsaneye göre, Zeus’a kurban edilen insan ve hayvan eti birbirine karıştırılmış ve pişirilmişti. İnsan etinden kim yerse 9 yıl boyunca kurda dönüşecekti.

Klasik literatürde Zeus’un doğum yeri olarak geçen Lykaion Dağı, Zeus’a tapıldığı bilinen ilk yerdir. Başta koyun ve keçiler olmak üzere binlerce hayvan Zeus şerefine kurban edilmiştir. Hatta dağın zirvesinde bulunan höyüğün hayvan küllerinden meydana geldiği söyleniyor.

Miken Dönemi’nden Hellenistik Dönem’e kadar bin yıl boyunca alandaki Zeus kültü aktiviteleri bölüntüye uğramadan devam etti. İskeletler sunağın merkezine oldukça yakın bir noktada taşlardan yapılmış bir platforma yakın bir çukurda ortaya çıkarıldı. Kafatasının olmadığı çenenin korunduğu iskelet yüz yukarı gelecek şekilde, doğu batı yönünde gömülü şekilde bulundu. Mezarın her tarafında yaklaşık 1.52 santimetre genişliğinde taşlarla çevrili bir sınır yer alırken, leğen kemiği taş levhalarla kapatılmış.

Birçok antik tarihçi ve yazar Lykaion Dağı’ndaki külden Zeus sunağında nasıl insan kurban edildiğini anlatıyordu. Fakat bugüne kadar bölgede insan kemiğine dair hiçbir şeye rastlanmamıştı. Uzmanlar yine de, genç adamın nasıl öldüğüyle ilgili kesin bir şey söylemese de, sunağın olduğu yere gömülmüş olması ve doğu batı yönünde yatırılmış olması antik Yunanların insan kurban ettiğine dair inkâr edilemeyecek işaret olarak varsayılıyor.

Arizona Üniversitesi’nden David Gilman Romano, kurban edilmiş olsa da olmasa da bu alanın normal yollarla ölmüş birinin gömüleceği bir mezarlık değil, bir sunak olduğunu vurguladı.

Dağın zirvesinin güney tarafındaki kültler haricinde, Lykaion aynı zamanda MÖ 4.yüzyılda, dağın alçak kesimindeki çayırlarda dört yılda bir Olimpiyat benzeri atletik ve dini festivallerin yapıldığı bir yer olmasıyla da meşhurdu. Hatta bazı araştırmacılar bu atletik oyunların Lykaion’un 35 kilometre uzağında bulunan Olympia’da başlayan meşhur Olimpiyat oyunlarından daha önce yapıldığını öne sürüyor. Lykaion’da güreş, boks, at yarışı, koşu ve cirit ile disk atma içeren pentatlon oyunları oynanıyordu. Bu oyunların hepsinde sporcular çıplak olarak yarışıyordu.

Arkeologlar ayrıca çayırlık alanda 4.yüzyıldan kalma bir koridorun tepesinde taştan yapılmış bir merdiven, diğer tarafta ise muhtemelen atletlerin stadyuma ilerlediği taştan yapılmış geniş bir kemerli yol ve hipodromun parkuruna ait taban parçaları buldu.

Sunaktaki kazılar 2020 yılına kadar devam edecek.

Aktüel Arkeoloji