2020 Zammını Konuşurken... Son 17 Yılda Asgari Ücret Enflasyon Karşısında Ne Kadar Arttı?

Asgari Ücret Komisyonu 2020 yılı için asgari ücreti belirledi. Net asgari ücret 2 bin 324 liraya yükseldi. Resmi verilere göre 2002-2019 yılları arasında enflasyon yüzde 397 artış gösterirken bu 17 yıllık dönemde asgari ücret ne kadar arttı?

Euronews Türkçe'nin haberine göre, 2002 yılında ortalama 173,9 TL olan net asgari ücret 2019 yılında 2020,9 TL idi. Bu da 17 yılda nominal olarak yüzde 1062 artış anlamına geliyor. Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) açıkladığı tüketici fiyat endeksi (TÜFE) ise Aralık 2002 Aralık ayından Kasım 2019’a kadar yüzde 397 arttı. Bu veri; Aralık 2002’de 100 liraya alınan bir mal sepetinin Kasım 2019’da 497 TL’ye alınabildiği anlamına geliyor.

2002-2019 yılları arasında asgari ücrete sadece 2 sene enflasyondan daha düşük zam yapıldı. Bunlar; 2006, 2008 ve 2016 yılları. Diğer tüm yıllarda ise az farkla da olsa asgari ücret enflasyon artışından daha fazla zamlandı.

Bu döneme bakıldığında 2003, 2007 ve 2015 yılları sonunda asgari ücrette kayda değer artışlar dikkat çekiyor. Zamlar bir sonraki yıl devreye girerken bu üç senede asgari ücrete gelen zam ile enflasyon arasındaki fark sırasıyla yüzde 19, yüzde 11 ve yüzde 25 oldu. Bu farklar asgari ücretteki reel artışın ana kaynağı oldu.

2003 yılı sonunda 226 TL olan asgari ücret 2004’te 310,7 liraya çıkarken zam oranı yüzde 37,48 oldu. 2003 sonunda enflasyon bir önceki yılın aralık ayına göre yüzde 18,4 olurken reel artış yüzde 19’u geçti.

2015’te 974,8 lira olan asgari ücret 2016 yılında 1300,9 liraya çıkarken zam oranı yüzde 33,46 oldu. 2015 yılında TÜFE ise yüzde 8,53 gerçekleşti. Reel artışa işaret eden aradaki fark ise yüzde 25’i buldu.

Asgari ücrette önemli olan reel artış, bir başka ifadeyle, asgari ücretin enflasyon karşısında ezilmemesi, Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığına göre  yüzde 142. Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı’na göre Aralık 2002 ile Temmuz 2019 arasında asgari ücretteki reel artış ise yüzde 124,4. 

Bu fark ise iki kurum arasındaki hesaplama farkından dolayı. Asgari ücrette çoğu zaman yılın ilk yarısında ve ikinci yarısında iki farklı asgari ücret uygulandı. Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı hesaplamalarda yılın ortalamasını alıyor ve ekonomi dünyasında bu hesap esas alınıyor.