Yutma ( Disfaji) Güçlüğü Nedenleri Nedir?

Yutma, ağızdan alınan bir besinin çiğneme sonucunda yemek borusuna aktarılması ve yemek borusuna alındıktan sonra mideye doğru iletilmesi sürecine denilmektedir. Yutma güçlüğü veya besinlerin yutulurken boğaza takılmasına ise disfaji adı verilmektedir. Bu yazımızda disfaji olarak bilinen yutma güçlüğü nedenlerinden ve belirtilerinden ve tedavisinden bahsedeceğiz. İlk olarak yutma güçlüğü nedenleri ni ele alalım.Beyninde sorun olan kimseler ağızlarında çiğnedikleri besinleri yutamazlar. Transfer bozukluğu denilen bu rahatsızlığı olan kimseler yutma güçlüğü çekerler.Şişmiş bademcikler ve yemek borusunda daralma olan kimseler yutarken sıkıntı yaşarlar.Yemek borusunun kasları gelişmemiş kimseler besinleri boğazlarından aşağı doğru göndermekte sıkıntı çekerler.Beyinsel hastalıkların yanı sıra bazı romatizmal hastalıklar da yutma güçlüğüne neden olabilmektedir.Yemek borusunun herhangi bir kısmında oluşan tümör (kanser) yutma güçlüğü nedenleri arasında yer alan en ciddi sorundur.Ağızdan alınan besinler çiğnenerek yemek borusuna, oradan da mideye gönderilir. Yemek borusundan mideye geçiş esnasında mide kapağı gevşeyerek besinleri mideye alır. Eğer mide kapağının gevşemeyerek besinleri güçlükle alması durumu yani akalazya hastalığı söz konusu ise yutma zorluğu yaşanır.Yemek borusuna kaçan yabancı cisimler yutma zorluğuna yol açar.Boğazda besinlerin takıldığı hissi olan Barret özofagus hastalığı yutkunmada zorluk yaşanmasına sebep olur. Bu hastalığa neden olan Gastroözofageal reflü ülsere de neden olabilmektedir.Yemek borusu iltihabı olan özofajit yutma güçlüğüne ve boğazda takılma hissiyatına sebep olur.ALS hastalığına bağlı olarak yutma güçlüğü ortaya çıkabilir.Farenjit olarak isimlendirilen yutak iltihabı, yutma güçlüğüne yol açabilir.Farenks denilen yutak kanseri yutma güçlüğü yaşanmasına yol açar.Sıkça görülen gırtlak hastalıkları yutma zorluğu çekmeye neden olur.Guillain Barre sendromu gibi bazı kas hastalıklarına bağlı rahatsızlıklar beraberinde yutma güçlüğünü de getirebilir.Yemek borusu yanıkları neticesinde yutma güçlüğü oluşur.Yabancı cisim aspirasyonu, bazı alejik nedenler ve bazı mide hastalıkları da boğazda takılma hissi ve yutma zorluğuna neden olabilmektedir.

Genel olarak özetlemek gerekirse yutma zorluğu ve boğazda kalma hissi verebilecek her türlü rahatsızlıklar yutma güçlüğüne neden olabilmektedir.

Yutma zorluğu olarak bilinen disfaji, basit bir sinirsel rahatsızlıktan tutun hayati ciddiyette bir rahatsızlığa kadar uzanan genişlikte bir hastalık olabilmektedir. Yutma zorluğunun en net belirtisi boğazda takılı kalma hissidir. Bunun yanı sıra boğazda ve nefes alıp verirken göğüste rahatsızlık hissi, ağızdaki tükürüklerde artış, boğazda tıkanma hissi, kulak le boğaz arasında kaşıntı ve ağrı gibi durumlar en yaygın belirtileridir. Yutma güçlüğüne bağlı olarak öksürme hissi, boğazda kalma hissi ve kilo kaybı da görülebilmektedir.

Yutma Güçlüğü Tedavisi Nasıl Yapılır?

Yutma güçlüğünün iki şekilde ortaya çıktığını söyleyebiliriz. Birisi olan psikolojik nedenler psikiyatri uzmanı yardımıyla giderilerek yutma güçlüğü tedavi edilebilmektedir. Antideprasan ve kaygı giderici ilaçlar bu hususta en çok müracaat edilen tedavi şekli olmaktadır.Psikolojik olmayan yani fiziksel bir hastalık şeklinde ortaya çıkan yutma güçlüğü ise ortaya çıkma nedenine göre farklı şekillerde tedavi edilmektedir. Beyindeki rahatsızlıktan dolayı meydana gelen yuma güçlüklerinin tedavisi ise maalesef pek mümkün olmamaktadır. Çünkü felçli kasların yeniden fonksiyonlarını yerine getirebilmesi oldukça güçtür. Bu tür vakalarda hastanın beslenebilmesi için mide ile karın duvarı arasında ağızlaştırma yapılmaktadır.Akalazya hastalığı halinde mide kapağının gevşemesi için tıbbi müdahale yeterli olacaktır. Balon ile yırtarak, ya da estetik ile mide kapağı gevşetilerek yutma güçlüğü giderilir.Barret özofagus sebebiyle oluşan yutma güçlüğü, reflü tedavisi ile ortadan kalkmaktadır.Şişmiş bademciklerin neden olduğu yutma zorluğunun tedavisinde iltihaplı bademcikler cerrahi bir operasyonla alınarak tedavi edilmektedir.Tümörlere bağlı olarak görülen yutma güçlüğü, tümörün operasyonla alınması veya kemoterapi gibi yöntemlerle tedavi edilmesiyle birlikte ortadan kaldırılabilmektedir.Farenks ve farenjit gibi iltihaplı hastalıklar antibiyotik ile tedavi edilerek bu hastalıklara bağlı olarak ortaya çıkan yutma güçlüğü sorunu giderilebilmektedir.Kas hastalıklarına bağlı olarak görülen yutma güçlüğünde ise fizik tedavi ile müdahale edilmektedir.

Bazı özel durumlar haricinde yutma güçlüğü tedavisi mümkün olmaktadır. Hasta tamamen iyileşeceği gibi benzer nedenlerin tekrar ortaya çıkması durumunda tekrarlama meylinde seyretmektedir.