Yunan Mitolojisinde Genç Kızların, Vahşi Doğanın ve İffetin Tanrıçası Artemis Kimdir?
Özellikle Anadolu’da yaşayan Helenlerin bereket ile özdeşleştirdiği Artemis, diğer tanrıçalara göre farkını bu noktada koyuyor. Bizim tarihimiz için özel olmanın yanında doğurganlık ve bereketle özdeşleşmiş Artemis’e dair anlatılarının Yunan öncesi olabileceği düşünülmektedir. Gelin, Artemis'in hikayesini, nasıl anlatıldığını ve Anadolu'da olan yerini beraber inceleyelim!
Artemis (Diana) kimdir?
Apollon’un ikiz kız kardeşi olan Artemis, aynı zamanda Yunan mitolojisinde Leto ve Zeus'un kızı olarak biliniyor. Apollon ışık, ateş ve güneşle ilişkilendirilirken, Diana ay ile ilişkilendirilir.
Artemis’in üç farklı versiyonu vardır.
Bunlardan birincisi ve en bilineni Avcılık ve Bakirelik sembolü olan Artemis’dir. İkincisi Ay Tanrıçası olarak bilinen Selene’dir. Sonuncusu ise gecenin karanlık güçlerine hakim olan Hekate’dir.
Artemis aynı zamanda Antik Yunan dinsel anlatılarında kendine has özelliğiyle ön plana çıkan en eski tanrıçalardan bir tanesidir.
Tanrı Apollon'un kız kardeşi olmasına rağmen Artemis'in adının Yunanca bir adı yoktur. Artemis'in adı bir Yunan adı değildir. Pek çok etimolog, kelime için çeşitli açıklamalar yaptı ancak hiçbiri başkaları tarafından onaylanmadı.
Artemis, bekaretine fazlasıyla dikkat eden bir tanrıçadır.
Bunun nedeni ikizi Apollon'un dünyaya gelmesidir. Apollo ve Artemis'in annesi Leto dokuz gündür doğum sancısı çekmiştir. İşte bu doğumun 8. gününde Artemis, kardeşi Apollon'dan önce doğdu. Doğumundan hemen sonra annesinin, kardeşi Apollon'u doğurmasına yardım etti.
Bu trajik olay Artemis üzerinde derin bir etki bıraktı. Doğum sırasında annesinin acısına tanık olan Diana, bekaretini korumayı takıntı haline getirdi.
Artemis ile Apollon’un benzerlikleri ve farklılıkları neler?
Artemis, kardeşi Apollon gibi ok ve yay ile sembolize edilir. İlyada'da da aynı şeklide oklar, yaylar ve arabalarla sembolize edilmiştir. Apollo bir adamı ok ve yayla acısız ve aniden öldürür ancak Artemis bir kadını acısız ve aniden öldürür.
Apollon'un yayı gümüş, Artemis'in yayı altındır. Her iki kardeş de sarışındır. Apollon çok yakışıklı ve Artemis de çok güzeldir.
Artemis'in çevik vücudu ile inceliği de hemen hemen tüm eserlerde vurgulanır.
Genellikle kısa açık bir giysiye sahiptir. Aynı zamanda ok-yay ve bir geyik ya da köpek ile gösterilir. Artemis Ay’ı temsil ettiği için onu geceyi aydınlatan bir meşale ile çoğu resimde görebilirsiniz. Bu meşale figürü genellikle karanlık güçlere ve büyücülere yardım eden Artemis'in bir versiyonu olan Hekate'de görülür. Hekate genellikle üç başlı bir vücut şeklinde tasvir edilmiştir. Bazen bu üçlü baş arkadan başlayarak oluşturulmuştur.
Yunan mitolojisinde Artemis’e dair pek çok hikaye bulunur.
Bunlardan birisi de çapkın babası Zeus’un başrol olduğu bir anlatıdır. Doğayla özdeşleşmiş tanrıça Artemis, zamanının çoğunu perileriyle ormanda dolaşarak geçirir. Cinsellikten adeta tiksinen Artemis’in perilerinden biri Zeus tarafından baştan çıkarıldığında, zavallı periyi bir ayıya çevirip öldürmüştür.
Artemis’in yanında sıkça gösterilen sembol hayvanı ise geyiktir.
Agamemnon bir gün avlanırken bir geyik öldürür. Öldürdüğü geyik, Artemis'in geyiklerinden birisidir. Artemis buna çok kızar ve Agamemnon, Truva Savaşı'na gemilerle giderken rüzgarları keserek Yunan donanmasının Truva sahillerine ulaşmasını engeller. Agamemnon rüzgarlar için Artemis'e yalvarır ama Artemis'in bir şartı vardır. Agamemnon'dan kızını kendisi için feda etmesini ister. Agamemnon başta kabul etmese de daha sonra tüm ordusuyla birlikte denizde ölmek istemediği için bu dediğini kabul eder. Artemis ise son anda kıza acır ve Agamemnon'a kurban etmesi için bir geyik gönderdi.
Geyik temalı diğer bir mit ise Herkül’ün 12 görevinden birinde Artemis’in kutsal geyiği olan Kyreneia Geyiği’ni canlı yakalamasıdır.
Altın boynuzlu, bakır ayaklı bu geyik Av tanrıçası Artemis için kutsanmıştır. Herkül eğer geyiğe zarar verirse Artemis'in gazabına uğrayacağını bildiğinden onu diri yakalamak için bir yıl boyunca takip eder. Sonunda, bitkin geyiği nehri geçerken hafifçe yakalar ve bıçaklar. Dönüş yolunda Herakles, Artemis ile karşılaşır ve ona olanları anlatır ve onu geri getireceğine söz verir. Geyiği Eurystheus’a götürmesinin ardından geyiği elinden kaçırmış gibi yapar bu şekilde hem görevini yerine getirmiş, hem de Artemis’e verdiği sözü tutmuş olur.
Son olarak "Artemis ne tanrıçasıydı ve neden önemliydi?" diye soracak olursanız...
Artemis genç kızların ve hamilelerin koruyucusu, vahşi doğanın, avın ve vahşi hayvanların tanrıçasıydı. Ay tanrıçası olarak da bilinirdi.
Bu içerikler de ilginizi çekebilir:
Yunan Mitolojisine Ne Kadar Hakimsin?
Yorum Yazın
En sevdiğim 😍