Uzayın Derinliklerine Yolculuk: Görkemli Görünümleri ve Bilgileri Eşliğinde 22 Gök Ada
Evren hakkında kim daha çok bilgi edinmek istemez ki? Bu konuda inanılmaz meraklıysanız gök adaların bir kısmını daha yakından tanıyalım. Ben elimden geldiğince 22 tanesini aktarsam da Bilinen Evren'de 10 milyon süperküme, 25 milyar gök ada grubu, 300-350 milyar büyük gök ada, 7 trilyon cüce gök ada, 30 milyar trilyon (3x1022) yıldız bulunuyor.
Not: Bilgiler Vikipedi'den derlenmiştir.
1. Messier 82
Dünya'dan 12 milyon ışık yılı uzaklıkta Büyük Ayı takımyıldızında yer alan bir sarmal gök adadır. 1774 yılında Johann Elert Bode tarafından keşfedilmiş olup onun adını taşımaktadır. 250 milyara yakın yıldız içerdiği tahmin ediliyor.
2. Gözler Gök Adaları
Başak takımyıldızı yönünde yaklaşık 52 milyon ışık yılı uzaklıkta bulunan bir gök ada çiftidir. William Herschel tarafından 8 Nisan 1784 tarihinde keşfedilmiştir.
3. AM 0644-741
Uçanbalık takımyıldızı yönünde yaklaşık olarak 300 milyon ışık yılı uzaklıkta bulunan ve etrafında toz bulutlarından oluşmuş halkasıyla bir çubuksuz merceksi gök adadır.
Sarımsı çekirdek, bir zamanlar normal bir sarmal gök adanın merkezindeydi. Halka gök adalar, davetsiz bir misafir gök adanın başka bir gök ada diski üzerine doğrudan çarpmasıyla oluşurlar. Bu çarpışma, toz ve gazın dışarıya doğru süratle atılmasına yol açan bir şok dalgası oluşturur. Şok sonucu ortaya çıkan halka, yer çekimi ile birlikte gaz ve toz bulutlarını kendisine doğru çekerek, zaman içerisinde yeni yıldızların oluşmasına neden olur. Halka, genç ve büyük kütleli mavi yıldızların hakim olduğu olağanüstü zengin bir yıldız oluşum bölgesidir.
4. Anten Gök Adaları (NGC 4038/NGC 4039)
Karga takımyıldızı yönünde bulunan bir etkileşen gök adalar çiftidir. Her ikisi de Frederick William Herschel tarafından 7 Şubat 1785 tarihinde keşfedilmiştir.
Anten, bir gök ada çarpışması sonucu ortaya çıkmıştır. Yaklaşık 1,2 milyar yıl önce Anten, NGC 4038 sarmal gök ada ve NGC 4039 çubuklu sarmal gök ada olarak iki ayrı gök adaydı. 600 milyon yıl önce gök adalar, birbirlerinin içine geçti. 300 milyon yıl önce, Anten'in yıldızları savrulmaya başladı.
Çarpışma sonucu savrularak oluşan böcek antenlerine benzer görüntü bu ismi almasına yol açmıştır. Yaklaşık 45 milyon ışık yılı mesafededir.
5. Arp 299
Büyük Ayı takımyıldızı yönünde yaklaşık olarak 134 milyon ışık yılı uzaklıkta bulunan bir gök ada çiftidir. Her iki gök ada da çarpışan çubuklu sarmal gök adadırlar.
6. Siyah Göz Gökadası (M64/NGC 4826)
Berenis'in Saçı takımyıldızı yönünde bulunan bir çubuksuz sarmal gök ada. 1779 tarihinde keşfedilmiştir. Parlak çekirdeği önündeki toz emici muhteşem koyu şerit yüzünden 'Siyah Göz' ve 'Kem göz (Nazar)' gibi isimler takılmıştır. 24 milyon ışık yılı uzaklıktadır.
7. Erboğa A
Erboğa takımyıldızı yönünde yaklaşık olarak 14 milyon ışık yılı uzaklıkta bulunan bir merceksi gök ada. Dünya'ya en yakın radyo gök adasıdır. Gökyüzünün beşinci parlak cismi olan gök ada, amatör gözlemciler için ideal bir hedeftir. 1826 yılında keşfedildi.
8. Komet Gökadası
Komet Gök Adası, Heykeltıraş takımyıldızı yönünde yaklaşık olarak 3,2 milyar ışık yılı uzaklıkta Abell 2667 gök ada kümesi içinde bulunan bir sarmal gök ada. Hubble Uzay Teleskobu ile 2 Mart 2007 tarihinde tespit edilmiştir. Gök ada içinde yaklaşık 500 bin yıldız olduğu tahmin edilmektedir ve Samanyolu'ndan biraz daha fazla bir kütleye sahiptir.
Parlak mavi düğümler ve genç yıldızlardan yayılan ışık demetleriyle geniş bir akıntıya sahip olan eşsiz bir gök adadır. Abell 2667 kümesinden 3,5 milyon km/sn'lik bir hızla uzaklaşmaktadır ve bu etki sonucu oluşan 600.000 ışık yılı uzunluğa sahip kuyruklu yıldıza benzeyen bir kuyruğu bulunmaktadır.
9. Pergel Gök Adası
Yaklaşık 13 milyon ışık yılı uzaklıktadır. Pergel Gök Adası, küçük bir teleskopla gözlenebilir ama yine de bizim gök adamızın maddeleri tarafından gizlendiği için 25 yıl öncesine kadar fark edilemedi.
10. Büyük Macellan Bulutu
Büyük Macellan Bulutu, bir zamanlar Samanyolu gök adasının uydusu olduğu düşünülmüş olan yakın bir gök adadır. Kılıçbalığı/Masa takımyıldızında bulunur. Yerel Grup'taki en büyük gök ada Andromeda Gök Adası (M31), ikinci sıradaki Samanyolu Gök Adası ve üçüncü sıradaki Üçgen Gök Adası'ndan (M33) sonra Yerel Grup'taki dördüncü en büyük gök adadır. 157.000 ışık yılı uzaklıktadır.
11. Üçgen Galaksisi
Yaklaşık 3 milyon ışık yılı uzaklıkta, Üçgen takımyıldızında bulunan sarmal gök ada. 1654'te keşfedilmiştir. İyi koşullar altında çıplak gözle görülebilir.
12. Küçük Macellan Bulutu
Yaklaşık 200,000 ışık yılı uzaklığıyla Samanyolu'nun en yakın komşularından birisidir. Tukan takımyıldızındadır. Ayrıca çıplak gözle görülebilen en uzak nesneler arasında yer almaktadır.
13. Fareler Galaksileri
Berenis'in Saçı takımyıldızı yönünde bulunan ve etkileşim hâlindeki iki sarmal gök ada. Çarpışma ve birleşme sürecindeki gök adalar yaklaşık olarak 290 milyon ışık yılı uzaklıktadırlar. Kütleçekim etkilerinin birbirlerinde oluşturdukları uzun kuyruklar nedeniyle bu isim verilmiştir. Saç kümesinin üyesi olan gök adalar, büyük olasılıkla daha önce birbirlerinin içinden geçmiş ve bu iki gök adalar birleşinceye kadar çarpışmalar tekrar tekrar sürecektir.
14. Fırıldak Gökadası
27 milyon ışık yılı uzaklıkta Büyük Ayı yönünde bulunan sarmal gök ada. Pierre Méchain tarafından 27 Mart 1781 tarihinde keşfedilmiş ve Charles Messier, konumunu doğrulayarak kataloğuna eklemiştir.
15. Sombrero Gökadası
Başak takımyıldızı yönünde bulunan bir çubuksuz sarmal gök ada. 1767 Mart ayında Pierre Méchain tarafından keşfedilmiştir.
Parlak bir çekirdeği, alışılmadık derecede büyük bir merkezi şişlik ve eğik diskinde önemli bir toz şeridi vardır. Karanlık toz şeridi ve şişkinliği bu gök adaya sombrero(Meksika şapkası) görünümünü verir.
Amatör teleskoplarla kolayca gözlemlenebilir. 43 milyon ışık yılı uzaklıktadır.
16. ZW II 96
Yunus takımyıldızı yönünde yaklaşık olarak 500 milyon ışık yılı uzaklıkta bulunan etkileşen gök ada çiftidir.
17. I Zwicky 18
Büyük Ayı takımyıldızı yönünde, Dünya’dan 59 milyon ışık yılı uzaklıkta bulunan bir cüce düzensiz gök ada. Neredeyse tümüyle hidrojen ve helyumdan oluşmuş olduğunu göstermektedir ki, bilindiği gibi bunlar Büyük Patlama sırasında açığa çıkan temel maddelerdir.
18. Ayçiçeği Gökadası
Av Köpekleri takımyıldızı bölgesinde bulunan çubuksuz sarmal gök ada. Kuzey yarım küre göğünde parlak bir sarmal gök ada olan Messier 63, sadık takımyıldız Avköpekleri yönünde yaklaşık 37 milyon ışık yılı uzaklıkta yer almaktadır.
19. Abell 1835 IR1916
Başak takımyıldızı yönünde sağlıklı gözlemlenemeyecek kadar uzakta bulunur. 13,2 milyar yıl uzaklıktadır.
20. Girdap Gök Adası
Yaklaşık 23 milyon ışık yılı uzaklıkta Av Köpekleri takımyıldızı bölgesinde bulunan etkileşen büyük plan sarmal gök ada. Gökyüzünün en ünlü sarmal gök adalarından biridir. Bu gök ada ve ona eşlik eden (NGC 5195) amatör gözlemciler tarafından kolayca gözlemlenebilir, hatta iki gök ada da iyi bir dürbünle gözlenebilir. Lord Rosse tarafından 1845 yılında keşfedilmiştir.
21. Andromeda
Mitolojik bir kavram olan Andromeda'nın Türkçedeki karşılığı zincire vurulmuş kız anlamına da gelmektedir. Andromeda takımyıldızında bulunan bir sarmal gök adadır. Spitzer Uzay Teleskobundan elde edilen verilere göre bir trilyon yıldıza ev sahipliği yapmaktadır.
Samanyolu Gök Adası ile arasındaki uzaklık yaklaşık olarak 2,2 milyon ışık yılıdır. 2006 ölçümlerine göre Samanyolu, Andromeda'nın kütlesinin ancak ~80%'ine sahiptir.
Andromeda'nın bir diğer özelliği ise çıplak göz ile Dünya'dan görülebilen en uzak gök cismi olmasıdır. Ayrıca Samanyolu'na en yakın büyük gök adadır.
İlk defa M.S. 964 yılında İranlı astronom Abdurrahman el-Sufi tarafından çıplak gözle gözlenmiştir. 'Küçük Bulut' olarak adlandırdığı bu cismi 'Sabit Yıldızlar' adlı eserinde tanımlamıştır.
22. Samanyolu
Fotoğraf: Samanyolu Gök Adası'nın merkezi, kızılötesi fotoğrafı.
İçinde Güneş Sistemi'nin de bulunduğu, Yerel Küme'nin bir parçası olan çubuklu sarmal türde bir gök adadır. 200 ile 400 milyar arasında yıldız barındırıyor.
Samanyolu'nun şekli hakkındaki yaygın görüş, onun bir çubuklu sarmal gök ada olduğu yönündedir.
Merkezdeki çubuk şeklindeki yıldız yoğunlaşmasının iki ucundan logaritmik spiral şeklinde uzayan iki ana kol ve yardımcı kollar, gök adanın şeklini oluşturur. Bu görüş ilk olarak 1990'larda gündeme gelmiş, 2005 yılında Spitzer Uzay Teleskobu'ndan alınan bilgilerle kuvvetlendirilmiştir. Günümüzde Güneş'in gök ada merkezine yaklaşık 28.000 ışık yılı uzaklıkta olduğunu biliyoruz.
Bonus: Hubble teleskobundan gökyüzünün %0.000024'lük bölgesinde 10.000'in üzerinde gök ada fotoğrafı
Keşke hepsine uzay turları düzenleyebilseydik de oralarda ne kadar ilginç şeylerin olduğunu görebilseydik. 👽
Yorum Yazın
göt ve gay görmekten sıkıldığımız onedio da böyle güzel paylaşımlar görmek güzel
Nasıl muhteşem görüntüler bunlar.Niye çıkamıyoruz biz halen şu uzaya :( İyi bir teleskop almam lazım artık en acilinden.Tavsiyesi olan? Ben Mars'a şu kadar y... Devamını Gör
Hmm bende Macellanı bekliyordum aslında , yoksa da E-ELT ile filan idare edicez artık :))
Uzay söz konusu olduğunda 'harika' kelimesi kifayetsiz kalıyor :)