Sürü Psikolojisinin Mağduru Olduğumuzu Yüzümüze Çarpan Garip Asansör Deneyinde Siz Olsanız Ne Yapardınız?
Siz olsanız ne yapardınız? Sakın acele edip 'çoğunluğa uymazdım' demeyin, hepimiz bu sürü psikolojisi deneyinde doğruyu bilsek bile çoğunluğa uyuyoruz.
Hayatımızı sürdürebilmek için bir topluluğa ihtiyaç duyuyoruz ve bu topluluğun bizden bazı talepleri oluyor.
Bazı değerlere inanmıyor olsak bile onlara saygı gösteriyoruz, bazı kurallar saçma gelse de o kurallara uyuyoruz. Bunlar bilinçli olarak yaptığımız uyumlanmalar, bir de bilinçsiz yaptıklarımız var. Çevremizdeki insanların yarattığı çoğunluğu gördüğümüz zaman bazı doğru bildiklerimizden şüphe duyabiliyoruz.
Tek bir otobüsün geleceği durağın hangisi olduğunu bilmenize rağmen çok daha büyük bir kalabalık biraz daha ilerideki bir noktada bekliyorsa otomatik olarak kendinizi sorgulamaz mısınız?
Madem tek bir otobüs gelecekse bu kadar insanın yanılıyor olamayacağını düşünürüz, aslında bu bizim hayatta kalmamız için geliştirdiğimiz yeteneklerden biri. Ortalamaya uyduğumuzda risklerden kaçınıyoruz ve yine ortalama insan davranışı çoğunlukla doğruyu işaret ediyor.
Bazı kararlar otobüs durağında beklemekten çok daha büyük sonuçlar yaratabilir, bunun farkındayız.
Bu noktada sürü psikolojisi kavramı devreye giriyor.
Toplum içerisinde insanların özgün davranışlarının törpülendiği, vasata indirgendiği ve toplumun görünmez yasalarına uyumlandığını anlatan duruma sürü psikolojisi deniyor. Birey toplumun bir parçası, hem de küçük bir parçası olarak kolektif bilince uyum sağlamak zorunda kalıyor.
İşin ilginç yanı sürü psikolojisine uyum sağlarken hiç de zorlanmıyoruz.
Ve kendi bilincimizi ikinci plana atıp kolektif bilince dahil olma sürecimiz çok yaygın. Bunun ne kadar yaygın olduğunu anlatmak için bir deneyden bahsedelim, sonrasında siz bu deneyde nasıl davranacağınızı düşünerek sürü psikolojisinden ne kadar sıyrılabildiğinizi test edin.
Asansörlerde genellikle hangi yöne bakarak durursunuz?
Genel eğilim kapıya doğru bakmak. Hem asansörün hangi katta olduğunu görmek hem de içeri kişilere arkamızı dönmemiş olmak için sırtımızı asansörün duvarlarına verip beklemeye alışkınız.
Deney, bu alışkanlığımızdan hangi koşulda vazgeçtiğimize odaklanıyor.
Yüzü kapıya dönük bir kişinin olduğu asansöre daha önceden ayarlanmış kişiler biniyor ve sırtlarını kapıya dönerek duruyorlar.
Bir anda asansörde sadece kendisi kapıya dönük kalan denek, endişeli gözlerle etrafına bakıyor. Hafif bir gülümseme, şakacı bir bakış derken yavaş yavaş sırtını kapıya dönüyor ve bunu etrafındakilere çaktırmadan yapmaya gayret ediyor.
Birkaç saniye içinde asansördeki herkes kapıya sırtını dönmüş bir biçimde bekliyor.
Denek hangi katta olduğunu bilmiyor, ne zaman ineceğini kestiremiyor ancak kalabalık bunu yaptığı için kendi alışkanlığından hızlıca vazgeçiyor. Ortamda 'çıkıntı' olmaktansa ineceği katı kaçırmayı yeğliyor.
Sürü psikolojisinin en net örneklerinden biri olan bu deney, ne kadar güveniyor olsak da çok keskin fikirlerimizden bile sırf toplum öyle istedi diye nasıl vazgeçebileceğimizi anlatıyor.
Peki, dürüst olun ve en azından kendi kendinize cevaplayın aynı asansörde siz olsanız ne yapardınız?
Yorum Yazın
Farklılık olsun diye söylemiyorum, ben cidden sallamam bunu. Kapıya sırtını dönmek oldukça anlamsız bir hareket içerikte anlatıldığı gibi. Yalnız daha büyük ... Devamını Gör
Çünkü bu şartlarda ya yaptığının protesto etmek olduğunu düşünürsün ya da kafası güzel (alkolden veya çok düşünmekten belki ?) dersin. Yani toplum olarak onu... Devamını Gör
en iyi kontrol şekli, kökünden kandırıldığında ve kurallar dikte edildiğinde özgür olduğunu düşünmendir. diktatörlüğün bir şekli, bir hapishane hücresinde ol... Devamını Gör
Sürü psikolojisi, sürüyle yaşamını devam ettiren balık türleri gibi. Sürüyle hareket etmenin ölüm riskini ve başına gelecek olan kötülüğü azaltacağına inanma... Devamını Gör