Siyaset Konuşmadan Önce Tanımanız Gereken İlk Kişi; Niccolo Machiavelli Kimdir?
3 Mayıs 1469 tarihinde, o dönem bir şehir-devlet olan Floransa Cumhuriyeti'nin Floransa kentinde, Bernardo adlı bir avukatın üçüncü oğlu olan Niccolò di Bernardo dei Machiavelli dünyaya gelmişti. Gözlem ve düşünmeye dayalı 58 yıllık hayatında, modern siyaset biliminin temellerini atacak ve günümüzde bile etkisini hala ilk günkü gibi sürdüren bir düşünceye adını verecekti Niccolo Machiavelli. Yani Makyevelizme.
Floransa'nın 1494 yılında Fransa Kralı VIII. Charles tarafından işgal edilmesi
Bütün bu macera, 1489 yılında (Niccolo henüz 20 yaşındayken) Papa VIII. Innocentius'un anlaşmazlık halinde bulunduğu Napoli kralı I. Ferdinand'ı tahttan indirmesi durumunda Napoli şehrini VIII. Charles'a vaadedmesiyle başlamıştı. 1494 yılına gelindiğinde ise Milano dükü Ludovico Sforza, VIII. Charles'ın Napoli'yi alması için teşvik ederek halihazırda ordusunu güçlendirmiş olan Fransa'ya bir hedef göstermişti.(I. Ferdinand'ın da ne kadar düşmanı varmış arkadaş) Napoli'ye doğru sefere çıkan VIII. Charles, rotası üzerinde olan Floransa'yı geçerken almış, (Eve giderken ekmek alır gibi Floransa'yı almış adam) 22 Şubat 1495'te Napoli'ye savaşmadan girmişti. I.Ferdinand'ın 25 Ocak 1494'te tahta geçen oğlu II. Alfonso'yu tahttan indirerek tahta kendisi çıkmıştı.(Alfonso sanırım 'Charles kardeş ayakta kaldın gel benim tahta otur' demiş)
VIII. Charles'ın İtalya'yı karıştırmasından faydalanarak Floransa'da teokratik bir şehir-devlet kuran Girolamo Savonarola
Napoli'yi işgal etmek için yola çıkan VIII. Charles, rotası üzerinde bulunan Floransa'yı 1494 yılında işgal ederek yönetimde bulunan Medici ailesini kentten sürmüştü. İktidar boşluğundan yararlanan Giralamo Savonarola, (kendisi Dominiken bir din adamıdır) Floransa halkına kıyamet gününün yaklaştığı, bunların kendisine rüyalarında vahiy olarak geldiğini iddia eden vaazlar vererek halkı arkasında toplamıştı. 4 yıl boyunca sürecek olan teokrasi temelli bir devletin başında bulundu. Dönemi boyunca çizilmiş ve yazılmış olan eserleri taşınılması ve bulunması günah ilan ederek şehir meydanlarına toplatıp yaktırmıştır.(Deveyi diken, insanı Dominiken...)
Burjuvaların devrimi ve Girolamo Savonarola'nın infazı
1498 yılına gelindiğinde, Savonarola'ya rakip olan başka bir Floransalı rahip, Nisan ayında Girolamo'nun meşru bir ortaçağ yargılama şekli olan 'Ateş ile yargılanma''dan geçmesini teklif etmişti. Buna göre ateşe atılan Girolamo ateşten yara almadan çıkarsa onun yaptığı bütün reformlar kutsal sayılacaktı.(Çevir Girolamo'yu yanmasın hesabı.) Yapılan bu aşırı mantıklı (!) teklifi gerçekleştirmeyen Savonarola, hali hazırda sıkı yönetimden ve devamlı cehennem ile tehdit edilmekten bunalan halk tarafından Nisan ayında şehir meclis kararı ile tutuklanmış ve zindanda işkence tezgahından geçmişti. Savonarola kehanetlerinin ve kendisine gelen vahiylerin kendi uydurması olduğunu işgence tezgahında kabul etmişti bile.(Ya ne olacaadı?) Daha sonrasında 21 Mayıs 1498 tarihinde Piazza del Signoria'da ilk önce asılarak idam edilmiş, daha sonra yakılarak cesedi ortadan kaldırılmıştı. Daha sonrasında 'Onlar Kurulu' adı verilen bir burjuva sınıfı Floransa'nın yönetimine gelmişti. Sekreterleri ise 29 yaşına gelmiş olan Niccolo Machiavelli'den başkası değildi.
Cambrai Ligi Savaşları ve Medici ailesinin Floransa'ya tekrar hükmetmesi
1512 yılına gelindiğinde ise hali hazırda devam eden Cambrai Ligi Savaşları sırasında (Sonradan Papa X. Leo olacak) Kardinal Giovanni Medici komutasındaki Roma Papalık Devleti ordusu, Floransa'yı ele geçirdi ve Medici ailesini tekrardan başa gelmiş oldu.(Cambrai Ligi Savaşları da ne garip bir isim arkadaş. Sanarsın futbol takımı taraftarları birbirine döner bıçaklarıyla saldırdı) Machiavelli, 14 yıl boyunca Piero Soderini tarafından yönetilen Floransa şehir devletinde harbiye bakanlığı görevine dahi getirilmiş, Pisa limanını ele geçirilmesinde büyük payı olmuş ve paralı askerler yerine devamlı Floransa ordusunun kurulmasına önayak olmuştu. Mediciler tekrar başa geldiğinde ise Machiavelli'yi görevden almış, ağır bir para cezasına çarptırmış ve Floransa'yı bir yıl boyunca terk etmesini yasaklamıştı.(Doğru söyleyeni 9 köyden kovarlarmış)
Niccolo Machiavelli'nin Santa Andrea'da inzivaya çekilmesi ve Prens kitabının yazılması
1513 yılında Niccolo Machiavelli, Medici ailesine karşı düzenlenen bir komploda adı geçince 3 ay hapis cezası almış ve hapis süresinde işkence görmüştü.(Adam ne çekti be sizden) Serbest bırakıldıktan sonra işsiz kalmış ve Floransa'ya bir kaç kilometre uzaklıkta olan Santa Andrea kasabasında bir çiftliğe yerleşerek 'De Principatus' (Prenslikler Üzerine) isimli eserini yazmaya başlamıştı. Yazımı 6 yıl süren bu kitabını 'Prens' adı ile yayınlayacaktı Niccolo Machiavelli.
Niccolo Machiavelli'nin görüşleri ve Prens kitabının önemi
Machiavelli, daha Darwin'in doğmasına tamı tamına 282 yıl varken sosyal darwinizm'i sistematikleştirmiş bir ve siyaset biliminin temelini atmış bir diplomattır. Peki bunlar tam manası ile ne demek oluyor? (Okurken canınızın sıkılmaması için araya bir kaç şaka sıkıştırmamı mazur görün.)
İlk olarak Makyavelizm nedir?
Makyavelizm, Niccolo Machiavelli'nin düşünceleri üzerine kurulu bir yaklaşımdır. Çok açıklayıcı oldu değil mi? Durun vurmayın hemen açıklıyorum. Makyavelizm, 'Prens' kitabında temelleri anlatılan bir davranış ve yönetim sistemidir. Peki 'Prens' kitabında Niccolo bize ne anlatıyor? Aslında sana bana değil, Lorenzo Medici'ye ithaf ettiği bu kitabında bir liderin iktidarını nasıl koruması gerektiği hakkındaki düşüncelerini kağıda aktarıyor Machiavelli.
Bir liderin devletini yönetirken duygularına kapılmadan hareket etmesini, gerektiğinde ahlak kurallarının ciğnenebileceğini, hatta ve hatta iktidarını güçlendirmek için insanların dini inançlarını dahi sömürebileceğini, yani kısacası bir amaç uğruna başvurulan her yolun mübah olduğunu söyler Machiavelli.
Prens kitabının yazılmasından bu yana, Machiavelli'nin bu fikirleri neredeyse her liderin elinin altından geçmiş olması ise size ufak bir fikir versin. (Ne ufağı, bu bildiğiniz Hatay'daki akrabanızdan gelen 1.5 litrelik kola şişesine doldurulmuş boğma erik rakısıdır.) Burada verilen bilgiler ne kadar yüzeysel olursa olsun, bunları bilmeden siyaset hakkında konuşmanız boş laflardan ibaret olacaktır. Prens kitabını okuduktan sonra ülkemizde olan siyasi olaylara başka bir gözle bakmaya başlayacağınızdan eminim, yada değilim. O sizin anlama yeteneğinize bağlı bir durum. Unutmayın, bir hükümetin plansız bir şekilde gelişi güzel şekilde hareket etmesi bile aslında bir plandır.
Umarım bu içerik bilgilenmenize yardımcı olmuştur ve yüzünüzde bir tebessüm oluşturabildiysem ne mutlu bana. Kendinize iyi bakın.
Yorum Yazın
harika paylaşım teşekkürler :)