Sesil Aktürk Yazio: Ses Üretim Teknolojileri
“Eğer evrenin sırlarını anlamak isterseniz her şeyi enerji, frekans ve titreşim olarak düşünün.”
Nikola Tesla
Duygular gücünü nereden alır? Örneğin bir film izlediğinizde beyaz perdeye yansıyan güzelliğin eşsizliğine mi bağlıdır? Filmdeki esas karakterin “dumanlı gri gözlerinin ruhumuzu” delip geçmesi mi yön verir ? Ya göz göze geldiğimizde kalbimiz rüzgara kapılmaya hazırken, beklediğimiz o çok önemli birkaç kelime, kedi miyavlamasını andıran bir sesten çıktığında… Yelkenler mayna olmaz mı ?
Sinema sadece görüntünün değil aynı zamanda sesi de temel alan bir anlatım aracı. Bir hikayeyi anlatırken, aynı ya da benzer mekanlarda ama her defasında farklı hislerin yaratılmasında “ses”in sihri büyük etken.
Canlıların işitme organları tarafından algılanabilen periyodik basınç değişikliklerine ses diyoruz.
Tabiatta bütün varlıkların sahip olduğu, tabi bir ses frekansı var ve komşu moleküllerin saniyede belirli bir sayıda titreşmeleri ve bunu birbirlerine aktarmalarıyla oluşuyor ve yayılıyor. Bir saniyede oluşan titreşim sayısı olan ses frekansı hertz (hz) ile ifade ediliyor.
“Luke, etrafındaki gücü hissetmek zorundasın. Burada aramızda… Ağaçta… Kayda… Her yerde! Evet, hatta gemiyle toprağın arasında.”
Usta YODA
Doğal olan ve olmayan olarak ikiye ayrılan sesin doğal kısmını yağmur, akarsu, ağaç, kuşlar ve tabiatın diğer üyeleri oluşturuyor; yapay kısmına da yarattığımız teknolojik terörden çıkan seslerden, dinlemeye doyamadığımız müziklere kadar örnekleyebiliriz. 2000 yılında Bast’ın kurulmasıyla sağlık alanında “Ses Terapisi” de yapılmaya başlandı. Belirli frekanslardaki ses (alfa), müzik dinlerken olduğu gibi, vücutta endorfin bırakıyor ve bu bizde kendimizi iyi hissettiğimiz bir etki yaratıyor.
Hızı, uzaklık ve süreyle ölçülen sese, herhangi bir titreşim verilirse ve verilen titreşimin frekansı, “tabi frekans”a eşitse, rezonans denen şey oluyor. Rezonans 1602 yılında sarkaç ve müzik aletleri üzerinde araştırmaları sonucu Galileo Galilei tarafından keşfedildi. Mekanik, akustik, elektromanyetik, nükleer manyetik, elektron spin ve kuantum dalga fonksiyonu rezonansları gibi bütün titreşim tipleri ya da dalgalarda oluşuyor. Yani müzikte gitarın köprüsü ve gövdesi arasındaki bütünlüğün bir sebeple zarar görmesi ile çıkan üretilmiş ses veya 1940 yılında Amerika Birleşik Devletleri’nin Washington eyaletinde yapılmış olan Tacoma Asma Köprüsü’nün ulaşıma açıldıktan sonra bir kaç ay içinde rüzgarın etkisiyle yıkılmış olması rezonansın sonucu, elbette tipleri farklı.
İyi tasarlanmış bir manipülasyon her zaman yanıt verir!
Ses tasarımı “özellikle dijital ortamlarda, çeşitli formatlardaki ses verilerinin düzenlenip manipüle edilerek dönüştürülmesini ifade eden süreç olarak” tanımlanıyor. Film yapımı, televizyon üretimi, jingle, teaser gibi radyo içerikleri, video oyunları, telefon uygulamaları ve müzik üretimi gibi farklı alanlarda yaygın olarak kullanılan, ses tasarımı yaklaşımları uygulanarak kaydedilmiş sesler, müzik ya da yansıma sesler işlenmekte. İşlenen sesler ise kullanım ihtiyacına yönelik, yeni bir tasarımı ortaya çıkarıyor.
Adını Jack Foley’den alan ve sinemada ses efektlerinin bir alt grubu olarak görülen Foley, çekim sırasında kaydedilemeyen ya da yetersiz kalan seslerin özel bir stüdyoda üretilip kaydedilmesi. Ayak sesleri, çeşitli objelerin çarpışmada çıkarttığı sesler, giysilerin sürtünmesi sesi gibi efektler kurgulanmış sahnedeki duyguyu yaratmak, sahnede olmayan bir şeyi eklemek ya da yardımcı olmak için kullanılmaktalar.
Ses tasarımının karmaşık ve detaylı bir yapısı var. Bu yüzden farklı dinamik ve tasarım ilkelerini barındıran birçok aşamaya sahip. İlk önce proje için kullanılacak ses formatlarının belirlenmesi, ardından ses ve müzik kayıtlarının yapılması gerekli. Ses dosyaları ortaya çıktıktan sonra projelendirme sürecinde plana yönelik ses ve müzik yöntemlerinden de faydalanılıyor.
Ses tasarımı neden yapılıyor?
Ses tasarımı duyumuzun yaratılan gerçekliği düşündürülebilmesi hem de estetik açıdan doyuracak içeriklerin üretilmesi için yapılmakta ve yönlendirici, eğitici, sanatsal, iletişimsel ve ticari olmak üzere tüm işlevsel özelliklerinden yararlanabilmemize de olanak vermekte. Ses tasarımıyla anlatı evrenini de değiştiren filmler sinemada “ses”in gücünü vurgulamakta yani sinema sadece izleme eyleme değil kulağımızla da deneyimlediğimiz bir süreç. Örneğin sevdiğiniz bir filmin unutulmaz bir karesinin altındaki sesi değiştirsek o an kesinlikle bir daha hatırlamak istemediğiniz bambaşka bir his yaratılabilirdi.
Filmlerin yapım sonrası sürecine dahil olan ses tasarımları en az gördüğümüz imajlar kadar önemli. WEB’te; insan sesleri, efektler ve müzik olarak üçe ayrılan film seslerinin izleyiciyi nasıl yönlendirebileceğini, örnek sahnelerle anlatan birçok video mevcut. İsterseniz başlangıç için “now you see it” olarak da arama yapabilirsiniz.
Ses düzenleme programları
Şu anda piyasada adı geçen programlar Logic ProX, Garage Band, Audio Tool, Audiocity, Ardour, Ocenaudio, Acoustica ve Ashampoo Music Studio. Garage Band ücretsiz olması sebebi ile yeni başlayanlar için öncelikli tercih sebebi.
Etkin filtre, tekrarlayıcı remix özelliklerin kullanımı, örnekleyici, bölge editörü, haritalama editörü, farklı ritmik seslere sahip geniş bir kütüphane; yeni ses ve enstrümanlara sahip multi-touch özelliği ve akıllı kontrollere sahip ara yüz bu programlarda bulabileceğiniz genel özellikler.
Üniversitelerin ilgili bölümleri haricinde; konuyu bütünden ele alanlardan, sadece programın kurulum ve kullanımını anlatan eğitimlere kadar birçok online eğitim mevcut.
Eğitimlerde genelde işlenen dersler; Ses Fiziği-Modülasyonu, Temel Nota Bilgisi ve Ton, Müzik Türleri hakkında genel bilgiler, Pyscho-Acoustic, Kayıt Teknik ve Tarihi, DAW, Ritim Bilgisi, Stüdyo Kullanımı ve Sinyal akışı, Mikrofonlar ve Mikrofonlama, Basic Tracking, Production Analysis ve müzik ile para kazanmanın yolları.
Bu eğitimler sonucunda, Music Producer, Jingle Producer, Sound Designer, Studyo Engineer, Recording Engineer, Mix Down Engineer, Mastering Engineer, Post Porduction Engineer, Pro Tools Technician olabiliyorsunuz. Ücretleri 21.275 TL ve 36 TL arasında değişen online eğitimlerin sonucunda ilerlemek için yeteneklerinizi konuşturmanız gereken geniş bir pazar emrinize amade.
Yorum Yazın