Saatler Niye Saat Yönü Dediğimiz Yönde Hareket Eder?
Saatlerin neden saat yönünde döndüğünü hiç merak ettiniz mi? İlk bakışta bir sebebi yokmuş gibi görünebilecek bu durumun aslında tarihi bir açıklaması var. Gelin açıklayalım...
Bildiğimiz gibi saatlerin akrep ve yelkovanını sadece 'saat yönünde', yani soldan sağa dönerken görürüz.
Zaten saat yönünün tersi işleyen bir saat görsek hepimiz tuhaf hissederiz herhalde!
Bu durum elbette boşuna değil. Saatler de en nihayetinde kendi lisanına sahip.
Şimdi bir de şu saate bakalım.
Her ne kadar alışık olmadığımız bir görüntü olsa da baktığımızda anlaşılmayan ya da mantıksız duran bir fikir değil.
O halde 'saat yönü' dediğimiz kavram neden var?
Elimizdeki gizemi aydınlatmak için saat icadının kökenine ve öncesine inmemiz gerekiyor.
İlk mekanik saat 14. yüzyılda icat edilmeden önce insanlık zamanı çeşit çeşit metotla ölçüyordu. Bunlardan biri 8. yüzyılda ortaya çıkan kum saatiydi.
Bir de geçmişi MÖ 1400'lere kadar uzanan su saatleri var.
Su saatleri o kadar güvenilir zamanı ölçme araçlarıydı ki 17. yüzyıla kadar kullanımda kaldılar.
Mumları da unutmayalım.
Belli bir hızda eriyen mumlar, zamanı birimi belirlemenin bir diğer yoluydu.
Ama zamanı ölçmek için geliştirilen icatların en eskisi güneş saati.
Güneş saati ise çember şeklindeki bir alanın ortasına çubuk yerleştirmekten daha karmaşık. Doğru bir konumda, doğru bir açıyla yerleştirilmeyen güneş saatleri zamanı yeterince doğru göstermeyebilir.
Dünyamız doğuya doğru bir dönüş rotasına sahip.
Öte yandan döndüğü yön nereden baktığımıza göre değişiyor.
Dünyaya kuzey yarımküreden bakarsanız saat yönünün tersinde, güney yarımküreden bakarsanız da saat yönünde dönüyormuş gibi görüyorsunuz.
Zira ekvatorun kuzeyinde ya da güneyinde bulunmamız bu konudaki perspektifimizi etkiliyor.
Peki ilk mekanik saat nerede icat edilmişti dersiniz? Doğru, kuzey yarımkürede!
İlk Avrupa'da geliştirilen bu icadın güneşin yarattığı gölge hareketine göre tasarlanması, bu bilgiyle birlikte oldukça makul duruyor.
Geriye şu soru kalıyor: Saat güney yarımkürede icat edilseydi acaba saat yönü değişir miydi?
Siz ne düşünüyorsunuz? Yorumlarda buluşalım!
Bu içerikler de ilginizi çekebilir:
Yorum Yazın