Özlem Denizmen Yazio: Para Karakterinizi Biliyor Musunuz?
Haftanın Sorusu: BENİ ANLAMIYOR
Eşimle para konularında sürekli tartışıyoruz. Ben ev almak için kredi kullanalım diyorum o ise asla kredi çekmek istemiyor. Bu durumu nasıl çözebiliriz?
Umut
Cevap:
Her birimizin nasıl farklı kişiliği varsa para konusunda da farklı karaktere bürünüyoruz. O yüzden denir ya ‘Bir kişiyi tanımak için tatile çık ya da tavla oyna’ diye…
Para karakterimiz biz çocukken ailemizden, çevremizden gördüklerimizle, kendi deneyimlerimizle şekilleniyor.
Eşine sor, onun çocukluk döneminde çevresinde borç sorunu yaşayan bir kişi olmuş mu? Bundan etkilenmiş olabilir, geçmişimize saygı ve duygularımıza değer vermek önemli. Uzun dönemli birlikteliklerde birbirinin zayıf noktalarını bilip bunları birbirine karşı kullanmamak sihirli bir davranıştır.
Kendimizi ne kadar iyi tanırsak hem para konularında iletişimimiz o kadar sağlıklı olur hem de parayı daha iyi yönetebiliriz. Gelin 8 para karakterinin temel özellikleriyle kendi para karakterinizi keşfedelim…
Masum
Hepimiz masum doğarız, safızdır para konularında. Bilmeyiz, anlamayız… Tabii 35 yaşına gelince ‘Ben masumum’ demek olmuyor. Masumlar parayla ilgili aşağıdaki özelliklere sahiptir.
Güven arayışı
Parasal anlamda bağımlı
Çevresini memnun etme
Endişeli/Pişman
Dolandırıcılara karşı dikkat etmeliler.
‘Acaba ben masum muyum?’
‘Ben paradan anlamam benim yerime eşim, abim, babam, CFO’m baksın…’ diyorsanız ve de para konularında bağlı/bağımlı olduğunuz birileri varsa muhtemelen öylesiniz.
Mağdur
Sürekli suçlarlar. Banka suçlu, eski eş suçlu, iş yerindekiler suçlu… Suçlama duygusu onlarda bağımlılık yaratmıştır adeta.
Suçlama eğilimli
Geçmişte yaşayan
Kıtlık bilincinde
Manipülatif
Miras konularında sorun yaşayabilirler.
Sen mağdur musun?
Hepimizin içinde birazcık olabilir ama bazı insanlarda bu çok yüksek oluyor. Kendileri yetişkin sorumlulukları almamak adına sürekli ‘kurban psikolojisine’ dayanıyorlar.
Maceraperest
3 günlük dünya ne olacak harcayalım gitsin…’ derler. Risk almayı severler, bilmedikleri işe girerler, elinde avucunda da ne varsa herkese verirler. Genelde aşırı cömerttirler.
Tezcanlı
Disiplinsiz
Parasal anlamda sorumsuz
Aşırı cömert
Maceraperest karakteriyle evlenirken iyi düşünün…
Sen maceraperest misin?
Özellikle evliliklerde eğer iki kişi de maceraperest ise onların ayaklarının yere basması zor olur. Çok iniş çıkış yaşarlar. Ama içinde maceraperest olmayan kişiler de inanılmaz sıkıcıdırlar. Hayatta yatırım yapamaz, bulundukları finansal durumdan çıkamazlar.
Fedakar
‘Saçımı süpürge ettim, her şeyi sizler için yaptım…’ diyen sevgili rahmetli Adile Naşit geliyor aklıma Hababam Sınıfı çocuklarına konuşurken... Genellikle kadınlar bürünüyor bu karaktere, özellikle finansal güvenceleri yoksa kendilerini çocuklarına, çevrelerine feda ediyorlar ki bir gün geldiği zaman onlar da ona baksın… Aslında manipülatiftirler.
Koruyucu
Acı çeken
Kontrolcü
Pasif agresif
‘Hayır’ diyemezler.
Sen fedakar mısın?
Çevrenizle olan ilişkinizi bir gözden geçirin eş, çocuk, arkadaş, akrabalar… Her borç istediklerinde veriyor musunuz? Her hediye istediklerinde alıyor musunuz? Kendi emeklilik güvencenizden önce onları mı düşünüyorsunuz? Örnek: Emeklilik için biriktirdiği 200 bin lirasını olduğu gibi oğluna borcunu kapatsın diye veren bir anne…
Yaratıcı artist
‘Parayla işim olmaz’ derler. Onlar manevidir. Onların iç dünyası o kadar geniştir ki dış alemle pek alakaları olmadığını düşünürler. Sonra birden kredi kartı ekstresi gelir ve aşk/nefret ilişkisi yaşarlar. Hem finansal özgür olmak isterler hem de bunun için çaba sarf etmek istemezler… Çünkü onların bir ‘hediye’leri vardır. O hediyenin keşfedilmesini ve ödüllendirilmeyi beklerler. Örnek: Ressam, oyuncu, çok iyi yemek yapan bir ev kadını…
Aşk/Nefret
Gerçeği ararlar
Kopuk/Yalnız
Hediye/İlham perisi
Bütçe, birikim, yatırım, hedef yok.
Sen yaratıcı artist misin?
Paraya pek anlam yüklemiyorsanız, neden onu kazanıp yönetmeniz gerektiğini sorguluyorsanız muhtemelen sizin yaratıcı artistiniz yüksek.
Patron
‘Ben paradan anlarım, seni de paramla yönetirim.’ derler veya içlerinden düşünürler.
Kontrolcü
Manipülatif
Kronik yetersizlik
Affetmeyen
Önce yatırım yapar sonra harcarlar.
Sen patron musun?
İlişkilerinizde parayı bir araç olarak kullanıyorsanız muhtemelen öylesiniz. Örnek: Çocukların harçlığını ceza olarak kesiyorsanız ya da tam tersi çocukları kazanmak için bol hediyeye başvuruyorsanız, eşiniz hoşunuza gitmeyen bir harcama yaptığında olay çıkıyorsa…
Mücadeleci
En ideal para karakterlerinden biridir. Dengededir. Bütçesini, planını bilir, ‘Hedeflersem yapabilirim’ der. Kendine inanır, hedeflerine ulaşır, bütçesine göre harcar, yatırım yapar.
Hedef odaklı
Usta bütçeci
Disiplinli
Cömert
Emlak, hisse, altın severler.
Sen mücadeleci misin?
Bilmem sence? Mücadeleci olan genelde kendini iyi tanır. ‘Ben paradan anlarım’ der. Para yönetme özgüveni dengededir.
İki tip bilinç vardır: Bolluk ve kıtlık. Bu para karakteri yüksek olanlar parayı
istediği zaman bulabileceğinden emindir. Lakin bazen o kadar emindir ki bulmayı unutur… O yüzden yatırımı öteler. Niye yatırım yapsın ki zaten parayı hep bulacaktır…
Bilinci açık
Dönüştürücü
Dengeli
Merhametli
Yatırımı ötelerler.
Sen bolluk sihirbazı mısın?
Parayla ilgili hiçbir endişeniz yoksa, ‘İstediğim anda yaratırım, bulurum, oluştururum’ diyorsanız cevabım evet. En ideal sentez, mücadeleci ve bolluk sihirbazının beraber olmasıdır.
Ama unutmayalım hepimizin içinde bütün para karakterlerinden var. Her şey dengede güzel. Kendi para karakterinizi ölçmek istiyorsanız finansal iyilik hali uygulamam Moneye’de pek yakında bulabilirsiniz.
Haftanın sözü:“İyi veya kötü yoktur. Senin düşüncelerin vardır.’’ Shakespeare
Düşüncelerimiz bizi yönetir. Peki düşüncelerimiz nasıl oluşur? Çevremizden aldığımız sinyallerle yani okuduğumuz kitaplar, seyrettiğimiz videolar filmler, çevremizdeki insanlar ve onların kullandığı kelimeler zihnimizde oluşan düşünceleri belirler.
Bir bakmışsınız düşünceleriniz sizi yönetmeye başlamış. Yani sizi çevreniz yönetiyor. Onun yerine siz düşüncelerinizi yönetin, istediğiniz düşünceleri zihninize alın, diğerlerini önemsemeyin…
Haftanın kitabı: Dürtme (Nudge)
2017 Nobel Ekonomi Ödülü'nü alan ve ‘davranışsal iktisat’ın babası olarak görülen Richard Thaler'in yazarı olduğu Dürtme kitabını tavsiye ediyorum.
Haftanın Netflix dizisi: Dark
Diziyi yeni bitirdim. Schrödinger'in kedisi, Kuantum fizik, Einstein ile ilgilenenlere tavsiye ederim
IN/OUT:
IN: ÖTV, KDV, taze reyhan yapraklı sıcak su.
OUT: Bireysel Emeklilik Sistemi, sıfır araç, bikini.
Yorum Yazın