Kandırılmaya Son! Birinin Yalan Söylediğini Nasıl Anlarız?
Güvendiğiniz birinin yalancı çıkma ihtimali nedir? Bilemiyoruz! Bu yüzden birisinin yalan söylediğini nasıl anlayabileceğimizi araştırdık. Buyurun içeriğe. 👇
Aldatmaca ve yalan, insan davranışları arasında yaygındır. Yapılan bir araştırmada insanların %96'sı ara sıra yalan söylediğini itiraf etti.
Yalanın nasıl söylendiğine dair yapılan araştırma sayısı, şaşılacak derecede az. Gerçek şu ki, her insan zaman zaman yalan söyler. Bu yalanlardan bazıları, karşıdaki kişinin duygularını incitmemek için söylenen 'beyaz' yalanlardır. Ancak bazı durumlarda söylenen yalanlar, daha ciddi olabilir. Bir suçu örtbas etmek ya da özgeçmişinize dair söylediğiniz yalan gibi...
Birinin yalan söylediğini fark etmek çoğu zaman imkansızdır. Davranışta gözlemlediğiniz birkaç değişiklik ipucu olabilir. Araştırmacılar yalan söylendiğini anlayabilmek için birkaç çalışma gerçekleştirdi. Elbette, Pinokyo gibi burun uzasaydı işler bu kadar ileriye gitmezdi. 😅
Araştırmacılar, yalan söyleyen insanları fark etmenize yardımcı olacak birkaç semptom belirledi.
Belirsiz konuşurlar, birkaç detaya değinirler.
Cevaplamadan önce soruları tekrarlarlar.
Düşük cümleler kurarlar.
Hikayeleri tutmadığında detay vermekte zorlanırlar.
Saçlarıyla oynar ya da parmaklarıyla dudaklarına baskı uygularlar.
Birinin size gerçekleri söylemediğinden şüphe duyuyorsanız, işinize yarayabilecek birkaç stratejiyi sıralıyoruz. 👇
Beden dili önemli ancak sadece ona dikkat etmeyin!
Çoğunlukla insanlar yalan söyleyen insanların zayıflığını beden dilini kontrol ederek bulmaya çalışıyor. Beden dili çoğu zaman aldatmacayı ortaya koysa da, çoğu hareket her zaman yalan söylendiğine işaret etmez.
Araştırmacı Howard Ehrlichman, 1970'lerden beri göz hareketleri üzerinde çalışan bir psikoloğun 'göz kaçırma' hareketinin yalancılığa işaret etmediğini söylediğini aktarıyor. Bu hareket çoğu zaman düşünen ve bir şeyler hatırlamaya çalışan insanlar tarafından da yapılıyor. Beden dili yalanı tespit etmek için faydalı olsa da, hangi hareketlere dikkat etmemiz gerektiğini öğrenmemiz önemli.
Doğru işaretlere odaklanın.
İnsanların yalan söylendiğini tespit etmek için odaklandığı en güvenilir işaretler şöyledir:
Belirsiz olmak. Eğer konuşmacı önemli detayları atlıyorsa, bu büyük ihtimalle yalan söylediği için.
Sesindeki belirsizlik. Konuşmacı kararsız ya da endişeli görünüyorsa, büyük ihtimalle yalan söylüyor olabilir.
İlgisiz olmak. Omuz silkiyor, sıkıldığını duruşuyla bile belli ediyorsa duygularını belli etmemeye uğraştığı için olabilir.
Aşırı düşünmek. Eğer konuşmacı hikayesindeki boşlukları doldurmak için çok zorluyorsa, sizi kandırmaya çalıştığı için olabilir.
Beden dili kesinlikle yardımcı olur, önemli olan nelere dikkat etmemiz gerektiğini bilmek.
Hikayelerini tekrardan tersten anlatmalarını isteyin.
Yalan tespit etmek, beden diline bakmak ve gözlemekten ibaret olan eylemsiz bir süreç gibi görünebilir. Ancak bazı zamanlarda harekete geçebilirsiniz.
Yapılan bazı araştırmalar, konuşmacıdan hikayesini tersten bir şekilde anlatmasını istemeyi yalan tespit etmekte yardımcı olduğunu gösteriyor. Çünkü yalan söylemek, gerçeği söylemekten daha külfetli ve zor. Üstüne bir zorluk daha ekleyerek gerçeklerin açığa çıkmasını sağlayabilirsiniz.
Bir araştırmada, 80 sahte suçludan doğru ya da kurgu bir olay hakkında bir şeyler anlatmaları istendi. Bazılarından hikayeleri tersten anlatılması istenirken, diğerlerinden kronolojik sırada istendi. Araştırma sonucunda hikayeyi tersten anlatanların, davranışsal daha fazla ipucu verdiği ortaya çıktı.
İçgüdülerinize güvenin!
İçgüdüleriniz, bilinçli olarak kullandığınız stratejilerden daha baskın gelebilir ve doğru çıkabilir.
Yapılan bir çalışmada 72 katılımcının sahte şüphelilerle yapılmış olan sorgu videolarını izlemesi istendi. Bu şüphelilerden bazıları 100 dolar çalmıştı, diğerleri ise masumdu. Ancak hepsi masum olduklarını söylüyordu. Katılımcılar, yalan söyleyen şüphelilerin daha sık 'aldatıcı' ve 'düzenbaz' kelimelerini kullandığını fark ederek, gerçekten yalan söyleyenleri buldu.
Madem içgüdülerimiz bu kadar kuvvetli, neden yalanların farkına her zaman varamıyoruz? Bilinçli davranışlar, içgüdülerimize müdahale ediyor olabilir. İnsanlar genelde 'göz kaçırma' gibi stereotipi davranışlara odaklanıyor. Bu yaygın ve tipik davranışlara aşırı odaklanmak gerçek ve yalanı ayırt etmemizi sadece daha da zorlaştırıyor.
Yorum Yazın