İşte yok denilen taşeronlar

MANİSA’nın Soma İlçesi’nde 301 işçinin hayatını

kaybettiği madendeki çalışma şartları, taşeron sistemleri, bu taşeronları

simgeleyin isimler ile bonus sistemiyle işçilerin yarıştırılması sistemleri de

ortaya çıktı. İşçilerin gruplar halinde günlük üretimlerini artırmak için

yarıştırıldıkları, ayrıca resmiyette olmasa da, taşeronların ’Mis’, ’Nilüfer

bey’, ’Gema’, ’Doğanay’, ’Atmış’ ve ’Şengül’ gibi adlarla birbirlerinden

ayrıldıkları ortaya çıktı. Öte yandan ekip başlarının aldığı maaşın 10 bin

liraya ulaştığı belirtiliyor.

Geçen hafta Salı günü Soma Kömür

İşletmeleri’ne ait maden ocağında çıkan yangın sonrasında, 301 işçi yaşamını

yitirdi. 486 işçi ise, yaralı olarak kurtarıldı. Facianın hemen ardından

madenle ilgili çeşitli iddialar ortaya atıldı. Resmi kayıtlarda olmasa da

taşeron sisteminin uygulandığını, işçilerin bonus olarak adlandırılan ödülleri

alabilmek için yarıştırıldığı ileri sürüldü.

HER TEŞERON KENDİ EKİBİYLE İŞE GİRMİŞ

Yıllarca madende çalışan işçilerin

anlatımları, madende uygulanan sistemin de deşifre olmasını sağladı. Madende,

resmiyette olmasa da kendi taşeron gruplarını belirleyen kişiler ’ekip başı’

veya ’dayıbaşı’ olarak adlandırılıyor. Bu ekip başlarının sayıları 20 ila 25

arasında değişen madencilikte kalifiye olan elemanları için madenin

yöneticileriyle görüştükleri, onlarla pazarlık yaparak ücrette anlaştıkları

tespit edildi. Bu anlaşmanın sağlanmasıyla da, ekip başlarının ekibindeki

kişilerin bu kez şirketin resmi kayıtlarında da çalışan gösterilip resmiyette

de her hangi bir sorumluluk alınmadı.

Bu ekip başlarının gruplarının, ’Mis’,

’Nilüfer bey’, ’Gema’, ’Doğanay’, ’Atmış’ ve ’Şengül’ gibi adlarla

simgelendikleri, bu isimlerle birbirlerinden ayrıldıkları saptandı.

Çalışanların şirketten anlaşmaya göre 1000 ile 2 bin TL arasında ücret

aldıkları, ekip başlarının aldığı ücretlerin ise 10 bin TL’ye yaklaştığı ileri

sürüldü.

BONUS SİTEMİYLE YARIŞTIRILMIŞLAR

Bunun yanı sıra işçilerin ocağa girdikten

sonra bu kez de vardiya amirleri tarafından, bonus olarak adlandırılan

ödüllerini ek ödemeleri alabilmek için de çalışmaya zorlandıkları ileri

sürüldü.

08.00- 16.00 saatlerindeki vardiyanın

’Gündüz’, 16.00- 24.00 saatlerindeki vardiyanın ’Paşa’ ve gece 24.00- 08.00

saatleri arasındaki vardiyanın ise ’Serseri vardiyası’ olarak adlandırıldığı

madende, işçilerin adeta yarış atı gibi kullanıldıkları belirlendi. Vardiya

amirlerinin, hem kendileri, hem de işçilerin bonus alması için çalıştırdıkları

öğrenildi. Her vardiya arasında yarış olduğu bunun da günlük kömür üretemini

arttırdığı çalışan işçilerce ifade edildi.