İki Yiğit, Aynı Amaç, Bir Kavga: Kiziroğlu Mustafa Bey Türküsünün Hikayesi
Ruhi Su - Kiziroğlu Mustafa Bey
Kizir, Kars'ın Susuz kazasına bağlı bir köydür. Bu köy Kısır dağlarının geniş eteklerine kurulmuştur.
Köyün dört bir yanından ise soğuk pınarlar akar. Köy, düz toprak damlı evlerden oluşmaktadır ve köyün hakim bir yerinde de bir kale kalıntısı vardır. Köylüler Kiziroğlu'nun kalesi derler buraya. Kiziroğlu bu köyde yaşamış ve burada efsaneleşmiştir derler.
Küçükken at binip kılıç kuşanır
Söylentiye göre şimdiki Kiziroğlu Köyü’nün yerinde bir birinden 20-25 kadar ev bulunmaktaymış. Bölge dağlık ve ormanlık olduğu için insanları da bu nedenle olacak ki çok sertmiş. O zamanlar burada yaşayan insanların başında bulunan kişiye 'Kizir' derlermiş. Kizir Muhtar demektir. Gün gelmiş zamanın kizirinin ünü tüm Anadolu'ya yayılmış. Tüm kötüler ondan korkar olmuş. Gel zaman git zaman Kizirin bir oğlu olmuş. Daha küçükken iyi at biner, kılıç kuşanır olmuş. İşte Kiziroğlu Mustafa Bey bu çocuk. Bütün çocukluğu Kısır Dağı’nda at binip avlanmakla geçmiş Mustafa'nın. O da babası gibi büyüyünce namlı bir yiğit olmuş, haksızlık ve adaletsizliklerle savaşmaya başlamış.
Köroğlu doğuya gelir
O sırada doğuya gelen Köroğlu Kısır Dağları’nda Ferro deresine yerleşir, amacı doğudaki haksızlıkları yok etmek. Bir gün Köroğlu bir at gezisinde Kizir Köyü’nü görür, 'Buradaki adaletsizlikler de benden sorulur' der ve gider orada bir kale kurar. İşlerinden dolayı bir müddet köyünden ayrı kalan Kiziroğlu köye döndüğünde Köroğlu’nun kalesini görür. Sinirlenir. Köroğlu’nun yanına gider, sertçe çıkışır 'Sen kim olasın ki benim yurdumda saltanat süresin' Her ikisi de bir birlerini kötü insan olarak bilirlermiş.
Yiğitlerin kavgası
O zamanın adaletine göre iki yiğit dövüşür, galip gelen diğerini öldürüp savaşı kazanırmış. Köroğlu ve Kiziroğlu günlerce at üstünde kavga etmişlerse de yenişememişler. Kılıç kavgasında ve güreşte de yenişememişler. Mustafa Bey’in atı Ala Paça da Köroğlu'nun atı Kırat’la güreşmekteyken Mustafa Bey şöyle bir geri bakmış ki ne görsün, atı Ala Paça Köroğlu’nun atını alt etmiş duruyor. 'Ola benim atım Köroğlu'nun atını alt etmiş, ben Köroğlu'nu alt etmezsem halim nice olur' deyip gayrete gelmiş Köroğlu'nu yere vurmuş. Tam kamasını çekmiş vuracağı sırada Köroğlu 'Dur yiğit, bana biraz mühlet ver yiğitlerimi göreyim karımla helalleşeyim” demiş. Mustafa Bey bırakmış. Köroğlu eve gidip olanları karısına sazıyla sözüyle anlatmaya başlamış.
“Bir atı var Ala Paça peh peh peh
Mecal vermez Kırat kaça hey hey hey
Az kaldı ortamdan biçe
Ağam kim, Paşam kim, Nigar kim, Hanım kim
Kiziroğlu Mustafa Bey
Bir beyin oğlu
Zor beyin oğlu”
Yiğitlerin yiğidi
Köroğlu geciktiği için evine kadar gelen Kiziroğlu kapı aralığından türküyü duyunca duygulanmış ve utanmış. Kapıyı çalıp içeri girmiş. Mustafa Bey’i karşısın da gören Köroğlu her şeyin bittiğini düşünürken Mustafa Bey sarılıp onu öpmüş. 'Sen benden daha yiğitsin Köroğlu' demiş. Köroğlu da 'Ben artık buradan gideyim burada senin gibi mert ve yiğit biri varken kalmak olmaz' diyerek köyü terk edip batıya gitmiş.
Anadolu insanının takdiri
Köroğlu'nun Bolu Dağları’ndan çıkıp taa Kars'a gelmesi o zamanın koşullarında olanaksız gibi. Ama halk düşüncesi iki yiğidi Doğu Anadolu’da önce çarpıştırıyor sonra barıştırıyor. Bu efsane, Anadolu insanının kahramanlarına, haksızlıklara direnenlere verdiği değeri gösterir. Kiziroğlu öyküsü tepeden inmiş midir inmemiş midir bilinmez ama halk bu söylenceyle Kiziroğlu'nu saygı ve sevgiyle anmaktadır.
Kaynak: Aşık Ceylani
Yorum Yazın