Göz Makyajından Nane Şekerine: Antik Mısırlıların İcat Ettiği Birbirinden Önemli Buluşlar
Bir toplumun yaratıcılığına ve vizyonuna muhtemelen Mısır'ın Büyük Giza Piramidi'nden daha büyük bir katkıda bulunulmamış olabilir. 147 metre uzunluğundaki Büyük Piramit, Özgürlük Anıtı ve Big Ben gibi anıtlardan çok daha yüksek. Elbette piramitler, Antik Mısır'ın değerli miraslarından sadece bir tanesi.
Binlerce yıl boyunca Antik Mısırlılar gelişti ve belki de dünyanın şimdiye kadar bildiği en gelişmiş uygarlığı başlattılar ve buluşlarının bir çoğu hala yaygın. Örneğin, Mısırlı kadınlar süslü takılar ve peruklar takıyordu, erkekler güreşiyordu ve çocuklar masa oyunları oynuyordu. Aynı zamanda mucit olarak da büyüdüler ve bu 10 şaşırtıcı Mısır icadı listesinde göreceğiniz gibi, modadan tarıma kadar her şeyi o kadar büyük ölçüde değiştirdiler ki bugün hala etkilerini görüyoruz.
Göz makyajı: Elbette, göz makyajı insanlık tarihinin en önemli keşiflerinden biri olan ateşin ya da tekerleğin yanında yer almayabilir ancak Mısırlılar makyajın onlara uzun bir ömür için şans verdiğine inanırlardı. M.Ö. 4000 yılında göz makyajını ilk icat ettiklerinden beri modası hiç geçmedi. Daha da etkileyici yanı, kozmetik tarihine meraklı bazı kültürler, binlerce yıl önce Mısırlıların öncülük ettiği aynı teknikleri kullanarak hala makyaj yapıyorlar.
Günümüzde hala popüler olan ve sürme olarak bilinen siyah bir merhem oluşturmak için isi galen adı verilen bir mineralle birleştirdiler. Merhemi renklendirmek içinse malakit adı verilen bir minerali galen ile birleştirerek yeşil göz makyajı da oluşturabildiler.
Mısırda sadece kadınlar makyaj yapmıyordu. Statü ve görünüm birlikte ilerledi ve üst sınıf söz konusu olduğunda makyaj ne kadar fazlaysa o kadar iyiydi. Ayrıca, malzemeleri bol bir şekilde sürmenin çeşitli göz hastalıklarını iyileştirebileceğine ve hatta nazarı engelleyebileceğine inanıyorlardı.
Yazılı dil: Hikaye anlatmak için çizimlerin kullanılması kesinlikle yeni bir şey değil çünkü Fransa ve İspanya'da bulunan mağara resimleri MÖ üç binlere kadar uzanıyor. [kaynak: Wherely]. Ancak çizimler ve resimler, ilk yazı sistemlerinin Mısır ve Mezopotamya'dan ortaya çıktığı binlerce yıl boyunca ilk yazı diline dönüşmedi
![Yazılı dil: Hikaye anlatmak için çizimlerin kullanılması kesinlikle yeni bir şey değil çünkü Fransa ve İspanya'da bulunan mağara resimleri MÖ üç binlere kadar uzanıyor. [kaynak: Wherely]. Ancak çizimler ve resimler, ilk yazı sistemlerinin Mısır ve Mezopotamya'dan ortaya çıktığı binlerce yıl boyunca ilk yazı diline dönüşmedi](https://img-s1.onedio.com/id-642813ec041cc69d8adc187f/rev-0/w-600/h-399/f-jpg/s-9703cdfa9db1d9a119d91aa533194e34b1b54cc7.jpg)
.
Mısır yazı sistemi, ilki MÖ altı bine dayanan piktogramlarla başladı. [Kaynak: Harrow]. Piktogramlar, temsil ettikleri kelimelerin basit tasvirleriydi ancak elbette sınırlamaları vardı. Zamanla Mısırlılar yazı sistemlerine, belirli sesleri ve diğer karakterleri temsil eden alfabe benzeri karakterler de dahil olmak üzere, isimler ve soyut fikirler yazmalarına yardımcı olan başka öğeler eklediler.
Bugün herkes Mısırlıları, Mısır mezarlarında ve diğer yerlerde yaygın olarak bulunan alfabetik, hece sembolleri ve ideogramların — tüm kelimeleri temsil eden resimlerin — bir karışımını içeren hiyerogliflerin yaratmalarından tanıyor. Bu yazılar bize antik Mısır toplumunu daha iyi anlamamızı sağlayan savaş, politika ve kültür hikayelerini anlatıyor.
Takvim: Bir takvim olmadan yaşamak zorunda olduğunuzu hayal edin. Bir sonraki görüşmenizin, tatilinizin, doktor randevunuzun ne zaman olduğu konusunda kafanız oldukça karışabilirdi.
Ancak, Antik Mısırlılar için işler biraz farklıydı. Yıllık faaliyetlerini takip edecek uygun bir takvim olmasaydı, kıtlık ve sel arasında ayrım yapamazlardı. Antik Mısırlılar, Eski Krallık döneminde veya öncesinde sistematik bir takvim kullanmaya başladılar. Takvimleri onlara çiftçilik faaliyetleri hakkında bir fikir verdi: sel dönemleri, ekim programları ve hasat vakti.
Yıllık takvimlerine mevsimlik bayramlar, şölenler, resmi ve dini bayramlar bile eklediler.
Papirüs kağıtları: MÖ 140 civarında kağıdın icadıyla Çinlilerin dünyayı sonsuza dek değiştirdiğini kimse inkar edemez ancak pek çok insan Mısırlıların onlardan binlerce yıl önce papirüs bitkisinden onun yerini alabilecek takdire şayan bir icat geliştirdiğini bilmiyor. Papirüs, Nil nehri boyunca bataklık alanlarda fazlasıyla büyüdü. Ondan, üzerine yazdıkları sayfaları çıkardılar ve parşömen olarak sakladılar.
Yazı sayfalarını türetmek zaman alıcı bir süreç olsa da, Mısırlılar üretim aşamalarını çok uzun süre gizli tuttular. Süreç hiçbir zaman belgelenmediği için, Dr. Hassan Ragab 1965'te papirüs kağıtlarını yapmanın bir yolunu yeniden bulana kadar kayboldu.
Saban: Tarihçiler sabanın ilk kez nerede icat edildiğinden tam olarak emin olmasalar da, kanıtlar Mısırlıların ve Sümerlerin MÖ 4000 civarında sabanı kullanan ilk toplumlar arasında olduklarını gösteriyor. Buna rağmen bu sabanlar günümüz sabanları ile karşılaştırıldığında kesinlikle çok geri kalıyorlardı.
Muhtemelen farklı el aletlerinin birleştirilmesi ile yapılmış olan bu sabanlar o kadar hafif ve etkisizdi ki, yerin derinliklerine ulaşamıyorlardı. Tam da bu sebepten dolayı günümüzde 'köten ya da kotan' olarak anılıyorlar. Dahası, bu sabanlar sadece el emeği ile çalışıyorlardı. Örneğin, birçok duvar resmi tarlada birlikte saban süren insanları gösteriyor. Bu, kavurucu Mısır güneşinde bir gün geçirmek için harika bir yol değildi.
Bunların hepsi MÖ 2000'de Mısırlılar sabanlarını ilk kez öküzlere bağladıklarında değişti. İlk tasarımlar sığırların boynuzlarına bağlanmış sabanlardan oluşuyordu, ancak hayvanın nefes almasını olumsuz etkilediği fark edildi. Daha sonraki yapılarda ise saban ek olarak bir kayış sistemi içeriyordu ve çok daha etkiliydi. Sabanlar, Antik Mısır'da bir tarım devrimi yarattı ve Nil Nehri'nin bereketli doğası ile birleştiğinde, Mısırlılar için tarımı belki de o zamanın diğer toplumlarından çok daha kolay hale getirdi.
1. Bowling: Romalılar ilk üç yüzyılda Antik Mısır'ı ele geçirdiğinde, Mısırlılar günümüz bowlingini andıran bir oyun oynadılar.
Bilim insanları Narmoutheos'ta şerit izleri ve farklı boyutlarda birkaç top bulunan bir yer keşfettiler. Bu eski zamanlarda da bowling oyununun oynadığına dair bir işaret olabilirdi.
Şeritler yaklaşık 396 cm uzunluğunda, 20 cm genişliğinde ve neredeyse 10 cm derinliğindeydi. Ortada da kare bir açıklık vardı. Arkeologlar, oyunun günümüzdekinden farkı kuralları olabileceğine değiniyorlar. Bowling oyuncuları sırayla şeridin ortasına nişan alıyorlardı. Aynı zamanda rakipler, oyuncunun topunu şeritten çıkarmak için topları aynı anda delikten geçirirdi.
Nane şekeri: Bir daha markette Mentos ya da Olips nane şekeri olan bir raf incelediğinizde ağzımızın bazen yaydığı hoş olmayan kokuları gizlemenin bir yolunu buldukları için eski Mısırlılara teşekkür etmelisiniz. Tıpkı modern zamanlarda olduğu gibi, eski Mısır'da da ağız kokusu genellikle kötü diş sağlığının bir belirtisiydi.
Bizden farklı olarak Mısırlılar şekerli içecekler ve dişlerini çürüten yiyeceklerle beslenmediler, ancak ekmeğin ununu öğütmek için kullandıkları taşlar diyetlerine çok fazla kum ve taş ekledi, bu da diş minesini yıpratarak diş etlerini açığa çıkardı ve enfeksiyona karşı savunmasız hale getirdi.
Mısırlıların birçok tıbbi sorun için uzmanları vardı ancak ne yazık ki bozulan dişlerini ve diş etlerini düzeltmek için diş hekimleri ya da cerrahları yoktu. Bunun yerine, basitçe acı çektiler ve mumyaları inceleyen bilim adamları, genç Mısırlılarda bile ciddi şekilde aşınmış dişler ve apse kanıtları buldular. Çürüyen ağızlarından gelen hoş olmayan kokularla başa çıkmak için Mısırlılar, balla kaynatılıp granül haline getirilmiş tarçın, buhur ve mür karışımı olan ilk nane şekerlerini icat ettiler. [Kaynak: World Atlas].
Kilitler: MÖ üç bin yıllarına dayanan ilk kilitler basit pimli tambur kilitleriydi. Bu kilitler, bir anahtar kullanılarak açılabilen kapıdaki bir cıvataya bağlı pimler içeriyordu. Anahtar pimleri yukarı doğru bastırdığında, cıvatadan ayrılıyor ve kapının kilidi açılıyordu.
Ama, bu kilitlerin boyutu ve şekli büyüktü ve bu günlük kullanım için pratikliği engelliyordu.
Yine de bu eski Mısır kilitleri, daha sonra Romalılar tarafından geliştirilen çoğu kilitten daha güvenliydi.
Tıraş ve saç kesimi: Belki de Mısırlılar saçları için titizlenen ilk eski insanlardı ya da belki de değillerdi. Ancak her iki durumda da saçları hijyenik bulmuyorlardı ve anavatanlarının bunaltıcı sıcağı uzun bukleleri ve sakalları çekilmez hale geliyordu. Bu nedenle saçlarını kısa kestiler ya da başlarını ve yüzlerini düzenli olarak tıraş ettiler. Görünüşe göre özellikle kıllılıktan hoşlanmayan rahipler, her üç günde bir tüm vücutlarını traş ettiler [source: Knight]. Tarihlerinde çoğunlukla temiz traşlı olmak moda olarak kabul edildi ve kıllı olmak, zayıf sosyal statünün bir işareti olarak görülmeye başlandı.
Bu amaçla Mısırlılar, ilk tıraş aletleri olan, ahşap kulplara yerleştirilmiş bir dizi keskin taştan bıçakları icat ettiler ve daha sonra bunların yerini bakır bıçaklı jiletler aldı. Ayrıca berberlik mesleğini de onlar buldu. İlk berberler, zengin aristokratların evlerine geldiler ancak sıradan müşterileri açık havada, gölgeli çınar ağaçlarının altındaki banklara oturttular.
Yine de garip bir şekilde, yüz kıllarına ya da en azından bazılarına sahip olma görünümüne olan hayranlıklarını da korudular. Mısırlılar kısa saç ve koyun yünü aldılar ve onları peruk ve sahte sakal haline getirdiler - ki bu daha da garip bir şekilde bazen Mısır kraliçeleri ve kralları tarafından giyiliyordu [kaynak: Dunn]. Sahte sakalların, sahibinin onurunu ve sosyal statüsünü belirtmek için çeşitli şekilleri vardı. Sıradan vatandaşlar yaklaşık 5 santimetre uzunluğunda küçük sahte sakallar takarken, krallar sahte bıyıklarını abartılı uzunluklarda takar ve sonunda kare olacak şekilde keserlerdi. Mısır tanrılarının çenelerinin ucundan başlayan daha lüks uzun sakalları vardı. [Kaynak: King].
Diş macunu: Daha önce de belirttiğimiz gibi, Mısırlılar dişleriyle ilgili çok fazla sorun yaşadılar, çünkü ekmeklerinin içinde bolca dişlerini yıpratan yıpratan kum ve taşlar vardı. Diş hekimlikleri olmasa da dişlerini temiz tutmak için çabaladılar. Arkeologlar, mumyaların yanına gömülmüş kürdanların, görünüşe göre öbür dünyadaki dişlerinin arasından yiyecek artıklarını temizleyebilmeleri için oraya yerleştirildiğini buldular. Babillilerle birlikte, tahta dalların yıpranmış uçları olan ilk diş fırçalarını icat etmeleriyle de tanınırlar.
Ancak Mısırlılar diş hijyenine ayrıca diş macunuyla katkıda bulundular. İlk malzemeler arasında öküz toynakları, küller, yanmış yumurta kabukları ve ponza tozu vardı, bu da muhtemelen ferahlatıcı bir sabah diş bakımı ritüeli ortaya çıkaramıyordu. [kaynak: Global Firsts and Facts].
Arkeologlar son zamanlarda daha gelişmiş gibi görünen bir diş macunu tarifini ve MS dördüncü yüzyıldaki Roma işgaline kadar uzanan papirüs üzerine yazılmış diş nasıl fırçalanır kılavuzunu buldular. Bilinmeyen yazar, 'beyaz ve mükemmel dişler için bir toz' oluşturmak için yeterli miktarlarda kaya tuzu, nane, kurutulmuş iris çiçeği ve biber tanelerinin nasıl karıştırılacağını açıklıyordu. [kaynak: Zoech].
Yorum Yazın