Ekonomi 101: En Basit Tabiriyle 'Big Mac Endeksi' Nedir?
Big Mac'in ekonomide yeri olduğunu kim tahmin edebilirdi! 😂
Severek yediğimiz Big Mac'in ekonomiyle ne alakası var dediğinizi duyar gibiyim...
Dünyaca ünlü fastfood zinciri McDonalds'ın en ünlü hamburgerlerinden olan Big Mac'ten yola çıkılarak oluşturulan Big Mac'in Endeksi, satın alma gücü paritesi (SAGP) teorisine dayanan bir endekstir. Bu endeks hakkındaki her şeyi öğrenmek istiyorsanız okumaya devam edin...
Big Mac Endeksi nedir?
Satın alma gücü paritesi (SAGP) teorisi, makroekonomik analistler tarafından kullanılan ve farklı ülkelerin para birimlerini bir ürün üzerinden karşılaştıran popüler bir teoridir. 118 ülkede faaliyet gösteren McDonalds'ın hemen hemen her ülkede aynı malzemelerle yapılan hamburgeri de karşılaştırma yapmak için oldukça uygun bir üründür.
Teoride, bir Big Mac'in fiyatı bir dizi yerel ekonomik faktörü yansıtır.
Bunlar, hamburgerin içindekilerin maliyetinden yerel üretim ve reklam maliyetine kadar bir dizi yerel ekonomik faktördür. Hesaplamalardan sonra ortaya çıkan SAGP metriği, bu nedenle birçok iktisatçı tarafından gerçek dünyadaki satın alma gücünün makul bir ölçümü olarak kabul edilir.
Big Mac Endeksi nasıl oluşturulur?
Big Mac Endeksi, bir döviz kuruna ulaşmak için bir ülkedeki bir Big Mac'in fiyatının başka bir ülkedeki bir Big Mac'in kendi yerel para birimindeki fiyatına bölünmesiyle hesaplanır. Ulaşılan döviz kuru daha sonra iki para birimi arasındaki resmi döviz kuru ile karşılaştırılır. Böylece, ulaşılan sonucun doğruluğu değerlendirilir.
Endeksin nasıl oluşturulduğunu inceledikten sonra gelin bir de Big Mac Endeksi'yle aynı şekilde oluşturulan diğer endekslere göz atalım:
1. iPod Endeksi:
Big Mac Endeksi'ne benzer bir endeks olan iPod Endeksi'ni 2007'de bir Avustralya bankası tanıttı. Ancak bu teori, ürünün satıldığı ülkenin üretim yerinden uzaklığına bağlı olarak bir ülkeden diğerine değişebilen nakliye ve dağıtım maliyetlerini göz ardı etmektedir.
2. Altın Mac Endeksi:
Bu endekste satın alma gücü paritesi, bir ülkede bir gram altınla kaç adet hamburger alınabileceği üzerinden hesaplanmaktadır.
Big Mac Endeksi bir araştırma aracı olarak da kullanılabiliyor.
Yatırımcılar, Big Mac'in Endeksi'ni inceleyerek bu incelemenin sonuçlarını diğer araştırmalarına ekleyebilirler. Böylece, bir yatırım yapmadan önce yapacakları yatırıma dair birçok bilgi edinirler.
Big Mac Endeksi neden kullanışlıdır?
Yatırımcılar, Big Mac Endeksi'ndeki verileri birçok farklı şekilde kullanabilirler. Endeksteki değerleri, bir para biriminin diğerlerine göre aşırı değerli olup olmadığını belirlemek için kullanabilir ve ardından döviz piyasasında bu verilere dayanarak işlem yapabilirler.
Benzer şekilde, yatırımcılar enflasyon oranlarını görmek için zaman içindeki değerlerdeki değişikliklere bakabilirler.
Enflasyonu, finansal araçların değerlemesi söz konusu olduğunda bilmek son derece yararlıdır. Örneğin, tahvil gelirleri hesaplanırken gelecekte değerlerinin aynı kalacağından emin olmak için beklenen enflasyon oranlarını hesaba katılmalıdır.
Son olarak Big Mac Endeksi'ne karşı yapılan eleştirilere bakalım:
1. Pek çok ülkede, McDonald's'ta yemek yemek, yerel bir restoranda yemek yemeye nispeten daha pahalıdır.
Bu nedenle, bir hamburgere olan talep nispeten daha azdır. Bu yüzden de Big Mac Endeksi'nin küresel olarak kabul edilebilir olmadığı söyleniyor.
2. Bir Big Mac burgerinin toplam fiyatı birçok etkene dayanır.
Bu etkenler yerel üretim, teslimat maliyeti, reklam maliyeti, nakliye maliyeti ve yerel pazarın durumu vardır. Bu etkenlerin ülkeden ülkeye değiştiği ve genel para birimi değerlerinin bir yansıması olmayacağı düşünülüyor.
3. Genelde McDonald's tarafından benimsenen yüksek hacim ve düşük kâr marjı yaklaşımı, birçok pazardaki kâr aralığını belirler.
Bazı yerlerde, yüksek kâr marjı yaklaşımı kârı maksimize eder. Bu yüzden, belirlenen değerin para birimlerinin durumunu yansıtmayacağı söyleniyor.
4. Big Mac'in fiyatı satıldığı bölgeye göre değişiklik gösterebiliyor.
Dolayısıyla, büyük bir şehirde satılan bir Big Mac, daha kırsal alanda satılan bir Big Mac'ten daha pahalı olabilir. Endeks bu yüzden de eleştiriliyor.
Bu konuda ne düşünüyorsunuz? Yorumlarda buluşalım...
İlginizi çekebilecek diğer içeriklere buradan ulaşabilirsiniz. 👇
Ekonomi 101: En Basit Tabiriyle Makroekonomi Nedir?
Yorum Yazın
özetle temel malzemeleri aynı olan her ülkede aynı şekilde sunulan bu ürünün fiyatıda aynı olması gerekir. ülkeler arası bigmac fiyatlarına bakarak ülke ekon... Devamını Gör