Dünya'nın Sanal İkizini Çıkaracak Süper Bilgisayar İklim Krizini Çözebilecek mi?
Dünyanın en hızlı üçüncü ve Avrupa'nın en güçlü süper bilgisayarı Finlandiya'da faaliyete geçti. Eski bir kağıt fabrikasına kurulan ve basket bol sahasının yarısı büyüklüğündeki süper bilgisayar iklim çalışmaları için kullanılacak.
Lumi adı verilen süper bilgisayar, 10 Avrupa ülkesi ve Avrupa Birliği'nin dahil olduğu bir proje sonucu hayata geçti.
Haziran ayında resmen açılışı yapılan bilgisayarın tam kurulumu sonbaharda tamamlanarak bilim dünyasının hizmetine sunulacak.
200 milyar euroluk bir yatırım sonucu doğan Lumi'nin kendisi 145 milyon euro değerinde ve Avrupa'nın en güçlü bilgisayarı.
'Bir iki milyon adet normal dizüstü bilgisayar ancak aynı güce erişebilir' diyen Lumi'nin direktörü Pekka Manninen bunun 25 kilometre yükseliğinde bir Macbook kulesi anlamına geldiğini belirtiyor. Ömrünün yaklaşık beş yıl olması beklenen Lumi, Amerika Birleşik Devletleri'nin Tenessee eyaletindeki Frontier ve Japonya'nın Kobe kentindeki Fugaku'dan sonra dünyanın en hızlı süper bilgisayarı konumunda.
LUMI neden Finlandiya'da kuruldu?
LUMI, Large Unified Modern Infrastructure (Büyük Birleşik Modern Altyapı) kelimelerinin baş harflerinden oluşuyor. Lumi sözcüğü de Fince 'kar' anlamına geliyor.
Süper bilgisayar Lumi'nin ev sahipliği, bir ihale sürecinin ardından Finlandiya'ya verildi. Kajaani'nin en büyük avantajlarından biri serin iklimi. Zaman zaman çok ısınabilen bu bilgisayar ancak suyla soğutulabiliyor, ancak Finlandiya'nın doğusunun genellikle serin iklimi bu ihtiyacı azaltacak.
Üstelik süper bilgisayarın ürettiği ısı bölgesel ısınma ağına aktarılacak. Bu şekilde Kajaani bölgesinin ısınma ihtiyacının beşte birinin Lumi sayesinde karşılanması planlanıyor.
Bu süper bilgisayarın özellikleri ne diye merak ediyor olabilirsiniz. İşte teknik detaylar
Lumi'nin direktörü Manninen'e göre süper bilgisayarın en büyük faydası, bilgisayar gücünden ziyade, çok yönlü olması. Makinenin fizikten insan bilimlerine kadar birçok disiplinde kullanılabileceğini belirten Manninen, 'Bazı basitleştirmelerle, Lumi herhangi bir bilgisayar gibi çalışabilir, tekniği farklı değil' diye anlatıyor.
Lumi'nin araştırmacıların çalışmalarını daha önce görülmemiş bir hızla ve doğrulukla yapmalarına imkan sağlaması hedefleniyor. Süper bilgisayarın toplumsal değeri, doğrudan bilimsel araştırma ve yenilik araştırmalarına bağlı. Manninen bu nedenle Lumi'nin 'çok güçlü bir katalist' olacağını vurguluyor.
LUMI dünyanın ikiz modelini çıkararak simülasyonlarla iklim değişiklilerini inceleyecek.
Avrupa Orta Vadeli Hava Tahminleri Merkezi (EDMWF), Avrupa Uzay Ajansı (ESA) ve Avrupa Meteorolojik Uydu Örgütü (EUMETSAT) adlı üç uluslararası kuruluş, DestinE projesi kapsamında Dünya'nın ikiz modelini yapmak için Lumi'yi kullanmakla görevlendirildi.
Kısaca DestinE olarak bilinen Destination Earth (İstikamet Dünya ) projesinin bu yıl sonuna doğru başlaması bekleniyor. DestinE bir bilgi sistemi ve bir araştırma altyapısı olarak toplumların hava olaylarıyla baş edebilme ve hava tahminleri yapmasına yardımcı olma amacı taşıyor. Modelin doğa olaylarını ve insan faaliyetlerini izlemede kullanılması planlanıyor.
Avrupa Komisyonu'nun Dijital Avrupa programıyla fonlanan projenin AB'nin Yeşil Kalkınma Gündemi'ni başarmak amacıyla simülasyonlarla katkı vermesi isteniyor.
Lumi direktörü Manninen, farklı iklim bilimi modellerini bir şemsiyede toplamayı amaçlayan DestinE projesini iddialı olarak tanımlıyor. Birkaç yıl sürecek olan projede daha önce toplanan hava ve iklim verileri simülasyona yerleştirilecek ve bu sayede tahminlerin daha güvenilir olmasına çalışılacak.
Konu hakkında siz ne düşünüyorsunuz? Yorumlarda buluşalım.
Yorum Yazın