Artık Bunu Tartışacağız! Her Ne Kadar Yüceltilse de Tiyatro Sanatı Abartılmış Bir Balon mu?
Artık bunu birinin tartışması gerekiyor. Yücelttiğimiz tiyatro sanatı bir balon mu?
Evvela şunu belirtelim, burada tiyatro sanatını yerden yere vurmak için buluşmadık.
Sadece zihinlerde gezinen bir tartışmanın iki tarafına da söz vermek için bir çabamız olacak. Bir yanda severek izlediğimiz, hayatın en kıymetli detaylarını bizimle buluşturan tiyatronun önemli olduğunu vurgulayan çok büyük bir kesim var. Öyle ki bu kesimde tiyatroyu hemen hemen hiç izlememiş olsa bile onun ulviliğine dair değişmez bir tavır var. Öte yanda ise tiyatronun abartıldığını düşünen görüş...
Gelin, iki görüşü de önyargısız tartışalım, kararı birlikte verelim.
Tiyatro konusunda deneyimden bağımsız bir yargı var. Siz örgü örmeyen birinin örgü örmeyi övdüğünü görmüş müydünüz?
Peki izlemiyor olsak bile tiyatroyu neden övüyoruz? Tartışmayı burada başlattığımız vakit sonuç almamız kolaylaşacak. Bu övgünün köklerine indiğimiz zaman bunun yüzlerce, belki binlerce yıl öncesinden gelen bir yaklaşımla karşı karşıyayız, yani modern insanın kaygılarından ibaret değil her şey.
Antik çağlardan başlayalım, ortada teknoloji yokken, hatta bugün sıradan olan kitaplar bile yokken bir kurguyu nasıl bilebilirdik?
Ya da kısıtlı iletişim olanaklarını göz önünde bulundurursak eğlence, hüzün yahut coşkun hisler nasıl bünyemizde yer bulabilirdi? Tiyatro burada devreye giriyordu. Bunların daha fazla kişiye yayılmasına vesile oluyordu, o yüzden de etkiliydi.
Böyle bir etkiye sahipken tiyatroyu küçümsemek imkansızdı. Ama bugün YouTube videoları bile onlarca tiyatro oyunundan daha fazlasına ulaşıyor.
Makyaj videolarından bahsetmiyoruz, örneğin bir Barış Özcan videosu milyonlarca kişiye etkili bir biçimde bilgiyi sunarken 100 kişinin izleyebileceği, haftalarca emek gerektiren bir oyunun daha kıymetli olduğuna nasıl inanıyoruz? Romantizm burada devreye giriyor ve geçmişten gelen 'tiyatro önemlidir, önemli olmalıdır' tezini güçlendiriyor.
Ayrıca insan zihni değişirken onu binlerce yıllık bir teknikle doldurmaya çalışmak size de ilkel gelmiyor mu?
Artık VR teknolojisi hayatımızda, ilgimizi çekebilecek onlarca yeni teknoloji, medya aygıtı yanıbaşımızda. Onlar bile eskimeye devam ediyor ama değişen zihni yakalamak kolay değil. Sinemanın bile eskidiğine dair tezler varken tiyatrodaki ısrarımızı oturup düşünmek gerekiyor.
Her şeyin daha da gerçekçi olmaya başladığı sanat alanında abartılı oyunculuklar, gerçek hayatta asla karşılaşmayacağımız tepkiler...
Sohbet ederken kaç kişi cümlesine 'Gerçek şu ki...' diyerek başlıyor? Tiyatroda gerçekleşen her şey farklı bir kültür evreninde ve biz bu evrenin bir parçası olamıyoruz. Çünkü kanlı canlı insanlar bize tanıdık gelmeyen, yapay bir atmosfer yaratıyorlar.
Tiyatronun övgüsünün yersizliğini tartışmaya açan görüş işte bunları vurguluyor.
Bu eleştirileri tartışırken bir soru soralım, iyi bir tiyatro oyunu mu iyi bir film mi sizi daha fazla etkiler?
Tabii ki iyi bir tiyatro oyunu!
Kötü sinema filmleri sinemanın karakterini bozmuyor ve 'sinema kötüdür' dememize sebep olmuyorsa iyi olmayan tiyatro oyunları da tiyatronun karakterinin eleştirilmesine neden olmamalı. Çünkü iyi bir tiyatro oyunu izlemiş herkes bilir ki o oyun hayatınızda aradığınız anlamı size getirebilir, kanlı canlı, iyi bir sanatçının hayata dair savuracağı bir tirat sizin başucunuzda yer edinebilir.
Ayrıca fotoğraf ortaya çıktığında resim sanatı gereksiz hale mi geldi?
Sinema, televizyon ve diğer yeni medya araçları tiyatronun yerini sadece teknolojik sebeplerle dolduramaz. Teknolojik olanın geçiciliği, sürekli yerine yenilerinin gelme olasılığı köklü bir kültür kurmayı bile imkansız hale getirebilir. Tiyatronun ölümsüzlüğü de işte burada ortaya çıkıyor, binlerce yıldır etkisini yitirmemesi birilerinin onu 'övmesinden' ziyade onun köklerinin sağlamlığından geliyor.
Bizim tarafımız tiyatrodan yana. Peki, siz bu tartışmanın neresindesiniz? Yorumlarda biz de size katılalım!
Yorum Yazın
Ciddi ciddi youtube ve tiyatro kelimelerini aynı cümlede mi kullanmış? Tiyatro binlerce yıllık geçmişi olan bir sanat. Bir saatlik bir gösteriye bile aylarca... Devamını Gör
youtube ile tiyatroyu karşılaştıramazsın ki? Nasıl bir benzerlikleri var? Videoların daha fazla kişiye ulaşması onu iyi bir şey mi yapar? Başarı kriteri bu m... Devamını Gör
"Ben tiyatroya gitmiyorum ya" dedikten sonra arkadaşlarının yargılayıcı bakışlarına ve sözlerine maruz kalan editörümüz, arkadaşlarına kendini savunmak için... Devamını Gör