4 Soruda: RTÜK'e Verilen İnternet Yayınlarını Denetleme Yetkisi Ne Anlama Geliyor?

RTÜK'e internet üzerinden yayın yapan platformları denetleme yetkisi veren yasa tasarısı dün Meclis'ten geçti. Meclis'ten geçen düzenlemeye göre, RTÜK uygun görmediği, yayın hakkı ya da lisansı bulunmayan, ya da hak ve lisanları iptal edilen internet yayınlarının içeriklerine yayın yasağı uygulayabilecek.

Düzenlemeyi eleştirenler internet yayıncılığına 'sansür' geldiğini savunuyor, destekleyenler ise ülkenin değerlerine ve ahlaki düzenine yönelik yanlışların önüne geçmek için bu adımın gerekli olduğu belirtiliyor. Peki RTÜK'e verilen bu yetki neden verildi ve neleri kapsıyor? 

BBC Türkçe, RTÜK denetimi düzenlemesiyle ilgili bilinmesi gerekenleri mercek altına aldı. Habere göre, RTÜK'ten geçici yayın hakkı veya yayın lisansı alan medya hizmet sağlayıcı kuruluşların yayınlarını internet üzerinden de sunabileceğine ilişkin madde üzerindeki değişiklik önergesi, AKP milletvekillerinden geldi. 

Hazırlanan tasarı, internet üzerinden yayın yapan Netflix, BluTV ve Puhu gibi yerli-yabancı platformların RTÜK tarafından denetime tabi tutulması anlamına geliyordu. Tasarı kamuoyunda,  'İnternet yayıncılığına sansür uygulaması' adıyla gündeme geldi.

Şubat ayında TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu'nda muhalefetin karşı çıktığı düzenleme için Maliye Bakanı Naci Ağbal 'özgürlüklerin kısıtlanması gibi bir bakış açıları' olmadığını söyledi.

21 Şubat'ta Komisyon'da yapılan görüşmeler sonucu 'Kuruluş ve Yayın Hizmetleri Hakkında Kanun'a' yeni madde ekleyen düzenleme, kabul edildi.

TBMM Genel Kurulu'nda kabul edilen yasa, geçici yayın hakkı ya da yayın hakkı olan kuruluşların yayınlarını internet ortamında da paylaşmasını yasalaştırıyor. Yasaya göre, internet ortamında yayın yapan platformlar ise RTÜK'ten yayın lisansı ve yayın iletim yetkisi almak zorunda.

İnternet ortamından radyo, televizyon ve isteğe bağlı yayın hizmetlerinin sunumuna, iletimine, internet ortamından medya hizmet sağlayıcılara yayın lisansı, platform işletmelerine de yayın iletim yetkisi verilmesine, bu yayınların denetlenmesine ve maddenin uygulanmasına ilişkin esas ve usulleri RTÜK ile Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu belirleyecek

İnternet yayınlarına RTÜK denetimi talebinin odağında, değer yargıları ve ahlaki düzene yönelik 'yanlışlıkların' önüne geçmek var. Geçtiğimiz şubat ayında Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanı Ahmet Arslan 'hakkaniyet ve değer yargıları ölçüsünde' yayın yapanların engellenmediğini belirtmiş, 'Eğer milli güvenliğe ülkenin ahlaki düzenine müzahir bir yanlışlık yapılıyorsa bununla ilgili işlem yapmak durumundayız' demişti.

Ersoy, rekabetin önüne geçmeyi amaçladıkları yasa ile ilgili ayrıca, 'Çocukları, gelecek nesli korumak adına bu alana el atmak zorundaydık' açıklamasını yapmıştı.

Başbakan Yardımcısı ve Hükümet Sözcüsü Bekir Bozdağ ise konuyla ilgili şu açıklamayı yapmıştı: ''Yapılan her düzenleme basın ve ifade hürriyetini sınırlamak için değil; ondan istifade ederek başka türlü suçları işleyen kişilerle ilgili.''

RTÜK'e verilen denetleme yetkisine yapılan başlıca eleştiri, sansüre neden olacağı ve medya özgürlüğünü kısıtlayacağı yönünde. Gündeme geldiğinden bu yana CHP ve HDP düzenlemeye karşı çıktı. CHP milletvekilleri bunu AKP'nin 'internete sansür' ve 'internetin üzerine çuval geçirme' çabası olarak nitelerken, HDP'de düzenlemenin sansürü ve eşitsizliği ortaya çıkaracağını savundu. 

Meclis'te alınan kararın ardından CNN Türk'e konuşan CHP lideri Kemal Kılıçdaroğlu, 'Darbe dönemlerinde doğaldır. Medya zaten takip ediliyordu, beğenmiyorlarsa hapse atılıyordu.' ifadelerini kullandı.

Tasarıya uluslararası düzeyde gelen tepkilerden biri de Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı (AGİT) Medya Özgürlüğü Temsilcisi Harlem Désir'den gelmişti.

Geçen ayın sonunda Désir, Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu ile Adalet Bakanı Abdülhamit Gül'e bir mektup yazarak Türkiye'nin tasarıyı onaylaması halinde 'medyadaki çoksesliliğin daha da sınırlanacağı' uyarısında bulunmuştu.

6 ay sonra hazırlanarak yürürlüğe girecek olan yönetmelik, internet ortamında bu yayınlardan görsel içerik paylaşan ama yayıncı hüviyeti olmayan platformları kapsamayacak.