Sürekli Duymamıza Rağmen Ne Olduğunu Halen Tam Olarak Bilmediğimiz İyi Hal İndirimi Neyin Nesi?
Haberlerde sık sık duyduğumuz iyi hal indirimi acaba mahkemeye takım elbiseyle gelmek kadar basit mi?
Günde birkaç kez iyi hal indiriminden cezası hafifletilen mahkumları duyuyoruz.
Bazen yıllarca, bazen birkaç ay düşürülen cezalar var. 60 yıldan 35 yıla, ya da beraate hükmedildiğini gördük. Bu iyi hal indirimi neyi anlatıyor muhtemelen hiçbirimizi tam anlamıyla bilmiyoruz. Hukuk kitaplarını karıştırdık, bilmeniz gerekenleri sizi hiç yormayacak biçimde ekranlarınıza getirdik.
İyi hal indirimini anlatan ilgili kanun maddesi:
Madde 62- (1) Fail yararına cezayı hafifletecek takdiri nedenlerin varlığı halinde, ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası yerine, müebbet hapis; müebbet hapis cezası yerine, yirmi beş yıl hapis cezası verilir. Diğer cezaların altıda birine kadarı indirilir. (*)
(2) Takdiri indirim nedeni olarak, failin geçmişi, sosyal ilişkileri, fiilden sonraki ve yargılama sürecindeki davranışları, cezanın failin geleceği üzerindeki olası etkileri gibi hususlar göz önünde bulundurulabilir. Takdiri indirim nedenleri kararda gösterilir.
Peki iyi hal indirimi her sanığa uygulanmak zorunda mı?
İyi hal indirimi, kanunda da zikredildiği şekilde, takdiri indirim şeklinde nitelenmiştir. Kanun koyucunun hakime takdir yetkisi tanıdığı zamanlarda hakim, hukuka ve hakkaniyete uygun şekilde karar vermelidir. Mahkemede hakim takdir yetkisini kullanmada serbesttir, ancak bunu kanunun belirlediği sınırlar içinde kullanmalıdır.
Takdir yetkisini kullanan hakim, iyi hal indirimine hükmederken hangi kriterlere bağlı olacaktır, görelim...
Karşısına gelen somut olayda hakim, iyi hal indiriminin varlığına ve varsa düzeyine karar verirken,
Failin geçmişine,
İşlenen fiilden sonraki davranışlarına,
Sosyal ilişkilerine,
Yargılama sürecindeki davranışlarına,
Cezanın failin geleceği üzerindeki etkilerine bakar.
İyi hal indiriminin gerekliliği konusunda herkesin bir fikri var elbet.
Kimileri iyi hal indiriminin mağdura ve yakınlarına saygısızlık, adaletsizlik olduğunu veya indirimin insanları suça teşvik ettiğini düşünürken kimileri de iyi hal indiriminin herkes için değerlendirilmesi gereken bir seçenek olduğunu, kişinin ıslahına yardımcı olacağını düşünüyor. Bu konuda tartışma ve karşıt görüşlerin çatışması elbet var ve olmaya da devam edecek gibi görünüyor.
Her suça uygulanabilir mi bu iyi hal indirimi?
Yine bu konuda da tartışmalar olsa da iyi hal indirimi hakimin takdirine bağlı bir karar olduğundan, yüz kızartıcı suçtan yaralamaya, gasptan insan öldürmeye kadar her türlü suça uygulanabilir. Ne derecede uygulanacağı ise kanunun koyduğu sınırlar içerisinde hakimin takdir yetkisindedir.
Diğer ülkelerde bu uygulamanın nasıl olduğunu da görmekte fayda var.
ABD'de iyi hal indirimi, yani hafifletme nedenleri genelde psikolojik ve psikiyatrik kaynaklıdır ve ABD eyaletlerinin yaklaşık olarak yarısında da kabul gördüğü üzere, sanığın aşırı zihinsel veya duygusal sıkıntı altında olduğunun kanıtlanması mümkün kılınmıştır.
Avrupa'da da uygulandığını söyleyebileceğimiz yargısal uygulamalarda ise ölüm cezası davaları ve bazı istisnalar dışında indirim, hakimin takdirindedir. Hakimlerin kararlarına, sanığa ağır provokasyon ve benzeri sebeplerle cezanın hafifletilmesini gerektiren durumlarda, sanığa merhamet edilmesine ilişkin bir eklenti yapıldığı görülür.
Kasti suçlarda iyi hal indiriminin kaldırılması yönünde hukukçuların bir talebi var:
Maalesef sık sık karşımıza çıkan kadın cinayetlerine ilişkin davalarda ve cinsel istismar suçları, insan hayatına kast, nefret suçlarında iyi hal indiriminin kaldırılması konusunda hukukçuların isteklerini sık sık dile getirdiklerini görüyoruz.
İyi hal indiriminin kötüye kullanılabildiği gerçeği de kanımızca hakimlerimizce göz önünde bulundurulması gereken bir husus. Umarız iyi hal indirimi konusunda yüreklere su serpen düzenlemelerle karşılaşırız.
Keşfet ile ziyaret ettiğin tüm kategorileri tek akışta gör!
Test
Gündem
Magazin
Video
Yorum Yazın
hukuk okuyanların iyi bir psikoloji eğitiminden geçmesi gerek..psikopatları ayırd edebilirler belki...
psikopatlar feci oynar..iyi halden çıkar demek........yazık onca okuyan hakim avukat savcılara...:(