Joker Filmini Hala İzlememiş Son Beş Kişiden Biriyseniz, Bu Eleştiri Yazısı Sizi Filmden Fena Soğutacak!
Film vizyona girdiğinden beri Joker'i övüp durduk ama ya Joker filmi aslında şişirilmiş bir balonsa?🤔
Joaquin Phoenix'in performansıyla büyük övgü topladığı, DC Comics'in meşhur kötüsü ve Batman'in ezeli düşmanı Joker'in 'başlangıç' hikâyesini anlatan yapım vizyona girdi, giriş o giriş...
Filmi öve öve bitiremeyenler mi dersiniz, Joaquin bu performansla Oscar'a aday olmazsa hatırım kalır diyenler mi dersiniz, Heath Ledger mı Joaquin Phoenix mi daha iyi Joker oldu diye ortamlarda tartışmaya giren insanlar mı dersiniz...
Hatta işin çıtasını bir üst seviyeye çıkarıp Joker'den daha Joker olmayı başarıp filmi izlemeye öyle gidenler bile vardı!
Eğer Joker'i bugüne dek izlemeden durabilen dünya üzerindeki son beş kişiden biriyseniz, Twitter'da Gürman'ın filme dair eleştirilerini okuduktan sonra izleyip izlememeyi iki kere düşünebilirsiniz.
Sözü daha fazla uzatmadan kendisine bırakalım, bakalım film gerçekten bizim övdüğümüz kadar var mıymış yoksa bu eleştiriler tam nokta atışı mı olmuş?
Yalnız sizlere ufak bir hatırlatmada bulunalım, bu yazı eser miktarda spoiler içerebilir yani ben bunları önceden duymasaydım iyiydi diyorsanız, okumaya burada son vermenizde fayda var.
"Basitçe konu şu: Gotham şehri güvenlik, temizlik, sosyal adalet eksikliği ve genel olarak düzenin vaatlerini yerine getirememesi nedeniyle şehirde bulunan, akıl hastası başarısız bir palyaço bir cinayet işler, olaylar gelişir."
Birincisi, film hiç değilse, bütün sosyal adaletsizliğe karşı haklı argümanların/kaygıların ve sosyal adalet mücadelesinin ancak karikatürü olabilecek bir politik düzlem kurmuş: 'Fakirler - zenginlere karşı'
Tarihin hiçbir döneminde zenginlere tek başına zengin olduğu için karşı çıkan hiçbir ideolojik, toplumsal hareket var olmadı. Servile isyanlarından beri böyle. Çünkü böyle bir hareket toplumsallaşmak için gereken ideolojik derinlikten yoksun. Böyle bir hareket kurulamadı.
Bu konuda en ileri lafları eden politik hareket - marksizm- örneğin 'zenginlere zengin oldukları için karşıyız' diyebilecek sığlıktan uzaktır. Temel dert, özgürlüklerin kullanılmasını da engelleyecek sosyal adaletsizliktir ve buna yönelik kapsamlı bir çözümlemesi vardır. Bugün de sosyal adaletsizliğe karşı politik spektrumun her tarafından çok haklı, yerinde ve makul eleştiriler yöneltiliyor, bu konuyla ilgili de bir takım şeylerin mutlaka düzeltilmesi gerektiği görüşü de önemli bir destek buluyor.
Film öyle kurgulanmış ki sosyal ilişki kurma becerisi son derece sınırlı bir akıl hastası'nın -Arthur- Gotham'da süren bayağı da bozuk olduğu kör göze bile gözüken sisteme karşı çıkmak için tek nedeni var: Akıl hastası olması ve zenginlerin/güçlülerin tutumundan nefret etmesi.
Hiç de böyle değil. Örneğin Amerika'da Elizabeth Warren veya Bernie Sanders gibi aktörler bile gittikçe genişleyen sosyal adaletsizliğe ve bunun ürettiği mesela sağlık sistemindeki büyük sorunlara karşı çıkabiliyor.
Evet konuyu fakirler zenginlerden nefret etmeli noktasından alırsanız bir deliye ihtiyacınız var. Ancak bu deli ve konuyu ele aldığınız açı sosyal adaletsizlik üzerinden devam eden gayet de meşru bir tartışmayı ve insanların kızgınlığını da kapatacak bir perde oluveriyor.
Takıldığım bir başka yön var. Bu bir Joker filmi değil. Filmin adı Joker. Ama filmdeki Joker değil. Joker ana hikayede hiçbir zaman kafayı yemiş, başarısız ve elinden hiçbir şey gelmeyen bir zavallı olmadı. Joker bir "clown" "palyaço" değildi.
Tam aksine Joker, Amerika'nın örgütlü suçla mücadele ettiği dönemde, önemli bir mafya elemanıydı. Bir gangsterdi. Örgütlenme yeteneği yüksek bir adamdı. Bruce Wayne'in baba ve annesini bir karanlık sokakta yılla önce vuran bu adam, daha sonra suç örgütlerinde hayatını sürdürdü.
Bruce Wayne büyüyüp, Wayne holdingin başına geçince büyük bir varlığın sahibi oldu ve bu varlığı Jokerle ya da şu veya bu tekil kötü adamla değil, Gotham'da güvenlik ve adaleti yok eden örgütlü suç hareketleriyle, organize kötülükle mücadele için kullandı.
Hikâyede Batman ile Joker- o zaman Joker olduğunu ve babasını öldürdüğünü bilmeden- karşılaşırlar, bir kavga olur, Joker bir sinir gazının veya asitin içine düşer, sağ kalır, sinir sistemi tahrip olur -namıyla hafif delirir- ancak yetenekleri de yanına kalır. Joker'in amacı da sadece Batman'dan intikam almak veya kötülük yapmak için kötülük yapmak değildir. Gotham şehrini yokmak, kaos içerisine sokmak, bu şekilde sahte güvenlik algısını bozmak ve mümkünse kendi örgütünü de güçlendirip, varlığını genişletmektir.
Dark Knight'taki Joker gibi, Joker temelde insanları terörize eden, düzenin tam karşısında, kaos üretmeye çalışan bunun için toplu katliam dahil her yöntemi uygulayabilecek, bunu da hassasça planlayan, gayet zeki bir adamdır. Mafya - terörist karışımıdır.
Joker filmindeki zavallı Arthur'un ise değil böyle örgüt kurarak organize bir hareket geliştirmek, kognitif yetenekleri kendi pantolonunu giymesine bile yeter mi diye insan şüpheye düşüyor. Arthur, Joker olamaz ama gayet 'Clown' olabilir.
Şimdi yönetmen, yaşadığımız çağın sosyal adaletsizlik, gelir uçurumu, vatandaşlarına verdiği vaatlerini yerine getiremeyen demokrasilerin yaşadığı sorunları, insanların da demokrasiye ve düzene karşı inançlarını kaybetmesini, anomi durumunu filan irdelemek istemiş olabilir.
Şimdi yönetmen, yaşadığımız çağın sosyal adaletsizlik, gelir uçurumu, vatandaşlarına verdiği vaatlerini yerine getiremeyen demokrasilerin yaşadığı sorunları, insanların da demokrasiye ve düzene karşı inançlarını kaybetmesini, anomi durumunu filan irdelemek istemiş olabilir.
Belki bu saikle, Dark Knight'taki Joker'i öldürmüşler. Onu karikatürize bile etmemişler. Onu sinema salonunda bir karakter, özne haline getiren elindeki her şeyi elinden almışlar, geriye, akıl hastası, beceriksiz, şahsi hislerle adam öldüren bir zavallı bırakmışlar. Posa.
Bunun böyle olmasına da gerek yoktu. Film sosyal sorunlara değinmeyebilir, sadece Joker'in hikayesini anlatabilirdi. Zamanın sınavından geçmiş gayet etkileyici bir hikayedir. Organize suç örgütü içerisinde varolan sonra Batman ile birlikte dönüşen bir karakter.
Joker Batman'i değil, Batman'ın simgelediği ideayı, güvenlik hissini, her şeyin iyi olabileceğine, suçun ve kötülüğün yenilebileceğine dair inancı yok etmek istiyordu. Bu da -empati kurulması zor- ve gayet de anlatılabilir bir motivasyon.
Halbuki Joker filminden çıkıp şöyle bir bakıyorum, bu hikaye ne anlattı?
Zavallı akıl hastalarına eğer ilaçlarını da düzenli vermezsek, saçma sapan şeyler yapıp, biraz sorun yaratabilirler. Bu bir 'hikaye' değil. Bu gerçekten her şeyi çürüten bir karikatür.
Bu vesile, biri vizyona giren iki film var. Genel olarak sistemdeki bozuklukları gayet de iyi anlatıyorlar.
Vizyona giren Laundromat. Hiç beklemediğim kadar cesur, açık ve yerinde.
Diğeri Network. 1976 yapımı film, medya ve sistem hakkında yapılmış en iyi eserlerden biri.
Evet, siz Gürman'ın bu eleştirisini yerinde buldunuz mu? Heath Ledger'ın ardından aradığımız o Joker bu Joker olabilir mi, yoksa kıyısından bile geçemez mi dersiniz? Yorumlarınızı bizimle paylaşmayı unutmayın.
Yorum Yazın
kurgu bir dünyadan bahsediyoruz. ve çizgi romanlarda olduğu gibi farklı evrenler ve farklı jokerler olabilir. neden önceki hikayeye bağlı kalınması gerekiyor... Devamını Gör
Haklısın, milyarlarca Joker tipi, karakteri yazılabilir. Zaten bir evrende Joker, Martha Wayne, Batman da Thomas Wayne'di. Ben ve benim gibi düşünenlerin ya... Devamını Gör
son derece aptalca ve bir sürü bilgi hatası barındıran bir eleştiri. Sevgili Onedio lütfen yayınlıyacağınız içerikleri biraz daha dikkatli bir şekilde araştı... Devamını Gör
ülkede herkes başımıza eleştirmen kesildi