Dünyanın En Bilinen, Her Yerde Geçen Parası: Dolar Hakkında Bilmediğiniz 12 Şey
Dünyanın en çok bilinen ve gerçek anlamda en çok kullanılan para birimi tartışılmasız Amerikan doları. Hatta bu durum o kadar kafamıza kazınmıştır ki çoğu insan parayı hayal ettiğinde bile aklında dolar işareti ve Amerikan dolarının rengi olan yeşil rengi canlanır. Dünyanın en bilinen ve en çok kullanılan para birimine gelin birlikte yakından bir göz atalım.
1. Kağıttan yapılmayan kağıt para.
Bilinenin aksine kağıt paraların birçoğu kağıttan yapılmaz. Amerikan dolarından örnek vermek gerekirse, Amerikan doları %75 pamuk ve %25 keten ile çeşitli uzunluklarda minik mavi ve kırmızı sentetik elyafların siperlik boyunca eşit olarak dağıtıldığı bir karışımdır. Amerikan dolarının bu materyallerle üretilmesinin nedeni ise paranın dayanıklılığı arttırmak. ABD kağıt parasının tek üreticisi olan Gravür ve Baskı Bürosu, bir dolarlık banknotun yırtılması için ileri ve geri olmak üzere 4.000 çift katlamanın gerekli olduğunu söylemekte.
2. Her dolar tutarının kendi ömrü vardır.
Para sonsuza kadar dayanmaz ancak bazı dolar banknotlarının ömrü diğerlerinden daha uzundur. ABD Para Birimi Eğitim Programı'na göre, 10 dolarlık banknot en kısa ömre sahipken, 100 dolarlık banknot en uzun ömürlü olanındır. Paraların ömrü tükendiğinde teavünden kaldırılır ve farklı kod ve basım numaralarıyla piyasaya yeni paralar sürülür.
İşte farklı banknotların tahmini ömrü:
1$: 5,8 yıl
5$: 5,5 yıl
10$: 4,5 yıl
20$: 7,9 yıl
50$: 8,5 yıl
100$: 15 yıl
3. Madeni paralar yaklaşık 30 yıl dolaşımda kalır.
Bu da kullanılamayacak kadar yıprandıkları zamana denk gelir. 30 yılın ardından Federal Rezerv bunları dolaşımdan çıkarır ve başka amaçlarla kullanmak üzere eritir.
4. Dolar işareti ilk olarak 1785 yılında kullanıldı.
ABD'de dolar işaretinin resmi olarak benimsenmesi, İspanyol peso sembolünden evrimleştiği 1785 yılına kadar uzanır. Doların, Amerika'da İspanyol pesosunu belirtmek için kullanılan PS kısaltmasından kaynaklandığına inanılıyor. Yavaş yavaş “S”, “P”nin üzerine yazılmaya başlandı ve sonunda bugün bildiğimiz dolar işaretine dönüştü.
5. İlk Amerikan doları 1785'de yaratıldı.
Amerikan doları, 1785'te Kıta Kongresi tarafından yaratıldı ama 1790 yılına kadar sadece özel olarak kısıtlı sayıda dağıtıldı.
6. ABD dolarını kullanan tek ülke Amerika değil.
Amerika Birleşik Devletleri ve onun kontrolünde bulunan beş bölgenin yanı sıra dünyadaki 11 ülke de dünyanın rezerv para birimi olan ABD dolarını resmi para birimi olarak kullanıyor:
Britanya Virjin Adaları
Doğu Timor
Bonaire, Ekvador
El Salvador
Mikronezya Federal Devletleri
Marshall Adaları
Palau
Panama
Turks ve Caicos Adaları
Zimbabve
7. ABD dolarının yeşil olma sebebi sahteciliği engellemekti.
Dolar banknotları her zaman yeşil değildi. Örneğin sömürge döneminde dolar, siyah veya kırmızı mürekkeple bronzlaşmıştı. Amerika'nın bağımsızlığını ilan etmesinden, Amerikan İç Savaş'ına kadar hükümet kağıt para basmak için yeşil mürekkep kullanmaya başladı. Renk, mürekkebin solmaması veya kolayca ayrışmaması nedeniyle seçildi; bu da sahteciliğe karşı koruma sağlıyordu.
8. En çok taklit edilen para 20 dolardır.
Net bir sebebi olmasa da araştırmalara göre en çok üretilen sahte para banknotu 20 dolardır.
9. ABD'nin çıkardığı en yüksek banknot 100.000 dolardı.
1934'te basılan ve Başkan Woodrow Wilson'ın da yer aldığı bu 100.000 dolarlık banknot, hiçbir zaman halkın kullanımına yönelik olmayan bir altın sertifikası para birimiydi. Bunun yerine, yalnızca Federal Rezerv Bankaları (FED) arasındaki resmi işlemlere yönelikti. Bu banknot en son 1945 yılında basıldı ve koleksiyoncular tarafından yasal olarak saklanması yasaklandı.
10. 10.000 Dolarlık banknot Amerika Birleşik Devletleri’nde halka açık olarak tedavül edilen en yüksek değere sahip banknottur.
1928 ve 1936 yıllarında basılan bu banknotların ön yüzünde dönemin Hazine bakanı Salmon P. Chase'in portresi yer almaktadır. On bin dolarlık banknotlar 1969 yılında ABD Merkez Bankası tarafından kara para aklamanın önünü kesmek adına tedavülden kaldırılmış ve artık basılmıyor.
11. Yaşayan başkanlar paralarda yer almaz.
Başkanlık süresi bitmiş olsa bile hayatta olan eski Amerikan başkanlarının figürleri banknotların üzerine basılamaz.
12. Martha Washington, Amerikan dolarında yer alan tek kadındır.
Bir ABD doları üzerinde yer alan tek kadın portresi ülkenin ilk başkanı George Washington'ın eşi Martha Washington'dı. First Lady Washington'ın portresi 1891 ve 1896 yılları arasında 1 dolarlık banknotun üzerindeydi.
Yorum Yazın