Dillerini Sadece 35 Kişi Konuşuyor! Kızılderili Son İnsanlar Olarak Bilinen Cahuilla Kabilesi
Kızılderililerin yüzyıllar önce tamamen yok olduğunu düşünüyorsanız yanılıyorsunuz. Hala yaşayanları mevcut. Cahuilla halkı, Coachella Vadisi'nin bilinen ilk sakinleri olarak kabul ediliyor. 3 bin yıldan fazla bir süredir Coachella Vadisi'nde ve çevresindeki dağlarda yaşıyorlar. Amerika Birleşik Devletleri'nin ortaya çıkmasından çok önce ve ilk Avrupalıların Kuzey Amerika kıtasına ilk ayak basmasından çok önceden beri varlar. Hatta bazıları onların ilk insanlardan olduklarını iddia ediyor. Gelin birlikte Cahuilla halkının yaşamına bir bakalım...
Cahuilla Aztek dili konuşan bir Kuzey Amerika Kızılderili kabilesi olarak geçiyor.
Şu anda Güney Kaliforniya'da, San Bernardino ve San Jacinto Dağları'nın güneyindeki çöl ovaları ve engebeli kanyonlardan oluşan bir iç havzada yaşıyorlar. Bu bölge yüksek dağlar, derin vadiler, kayalık kanyonlar, geçitler ve kurak çöl arazileri ile ün salmış.
21. yüzyıl itibariyle sadece 3 bin Cahuilla insanı kaldı. Aztek dilini bilen kişi sayısı ise sadece 35.
Kısa bir süre önceye dek geleneksel olarak sazdan yapılma, kerpiç evlerde veya duvarları olmayan güneş barınaklarında yaşıyorlardı. Sepetçilik ve çömlekçilik konusunda oldukça yetenekliler.
Diğer Kaliforniya Kızılderililerinde olduğu gibi, geleneksel Cahuilla'nın geçimi de meşe palamudu ve sergiledikleri çeşitli küçük oyunlara dayanıyor. Bu nedenle, akraba temelli grupların her biri belirli bir geçim bölgesiyle ilişkilendirilen tipik bir sosyal birimde faaliyet gösteriyor.
Amerika'nın Avrupalılar tarafından keşfi ile birlikte bu Kızılderili kabilesi de zamanla yok olmaya yüz tutmuş.
Avrupalıların gelişiyle birlikte birçok Cahuilla insanlarını öldüren hastalıklar da bölgeye geldi. Özellikle 1863 yılındaki bir çiçek salgını, Cahuilla nüfusunun % 80'inden fazlasını yok etti. Bugün nüfus bir kez daha büyümeye başlıyor.
Genellikle yaşadıkları coğrafi bölgeye göre üç gruba ayrılıyorlar. Çöl Cahuilla, Dağ Cahuilla ve Batı Cahuilla. Üçü de benzer yaşam tarzlarına sahip.
Cahuilla kelimesi efendi, güçlü olan ve yöneten kişi anlamına geliyor.
Cahuilla dili, Amerika'nın en köklü dil ailesi olan Uto - Aztek dil ailesinin Takik bölümündendir. 1990'da yapılan bir nüfus sayımı, Cahuilla dilini konuşabilen sadece 35 kişinin kaldığını ortaya çıkardı. Çoğu orta yaşlı veya daha yaşlı olduğu için dilin nesli neredeyse tükenmiş durumda. Geleneklerde yaşatılan bir efsane olmak üzereler.
Bir zamanlar tıpkı isimlerinin anlamı gibi oldukça güçlü ve geniş bir toplumlardı. Çok fazla nüfusları vardı. Şimdi ise dillerinden bile geriye tek bir şarkı kaldı...
Cahuilla halkının, Cahuilla dilini genç kuşağa öğretebilmesinin tek yolu geleneksel "Kuş şarkıları"
Cahuilla'da söylenen kuş şarkıları, Cahuilla halkının kökeni ve eski zamanlardaki seyahatleri hakkında hikayeler anlatıyor. Bu şarkılar nesilden nesile aktarılıyor. Bunlara “Kuş şarkıları” deniyor çünkü ilginç bir şekilde hikayeler genellikle kuşların bakış açısından anlatılıyor. Özel günler için söyleniyorlar. Sadece belirli kişiler tarafından söylenebilecek özel ritüel şarkılar gibi değil de eğlenceli bir gelenek aktarımı gibi düşünülebilir.
Kuş şarkıları Aztekçe kalan son miraslardan biri olarak kabul ediliyor.
Cahuilla efsanesine göre hayat, tanrıları Mukat tarafından yaratılmasıyla Coachella Vadisi'nde ve çevresindeki dağlarda başlar. Mukat öldüğünde kargaşa çıkar ve Cahuilla halkı dağılır. Vadiden ayrılarak çok uzaklara giderler. Bazıları Güney Amerika'ya kadar gittiklerine inanıyor. Kuş şarkıları yolculuklarının hikayesini anlattıktan sonra en sonda eve dönerler.
Mary Ann Green bu dili bilen son genç kişi.
Salgınlar, savaşlar ve sömürgeler sayesinde artık kalan 3 bin kişiden de sadece 35'i kendi öz dillerini biliyor. Bu kişiler de çoğunlukla yaşlılardan oluşuyor. Dili öğretmek ve aktarmak neredeyse imkansız görünüyor çünkü yazılı metinleri yok denecek kadar az. Sadece Kuş şarkısı mevcut. Bu nedenle bu dil artık neredeyse yaşayan bir dil olarak sayılmıyor.
Sizce artık yok olmaya yüz tutan bir dili konuşmak nasıl olurdu? Sadece 35 kişinin sizi anlayabildiği bir hayat hayal edin...
Yorum Yazın