Deprem Felaketinin Yıkıcı Gücünü Bilmekte Fayda Var: Depremin Büyüklüğünü Ölçen Richter Ölçeği Nedir?
Deprem can ve mal kaybının acı bir şekilde yaşandığı doğal bir afettir. Büyüklüğü ve sarsıcı dalgaları sonucunda büyük yıkımlar meydana getirebilmektedir. Bahsedeceğimiz Richter ölçeği ise depremin büyüklüğünü ölçen ve sismolojide kullanılan bir ölçü birimidir. İşte detaylar.
Richter ölçeği dünya genelinde meydana gelen depremlerin aletsel büyüklüklerini ve sarsıntı oranını belirleyen ve sınıflara ayıran uluslararası ölçüm birimidir.
İç merkezde depremle boşalan enerjinin ölçülmesi esasına dayanır. Deprem sırasında boşalan bu enerjiye depremin büyüklüğü (magnitüdü) denir.
Günümüzde, özellikle büyük ölçekli depremlerde moment magnitüd ölçeği, Richter'in yerini almıştır. Rihter diye okunur.
Richter ölçeği Tarihçesi: Bu ölçek,1935 senesinde Charles Francis Richter ve Beno Gutenberg tarafından Kaliforniya Teknik Enstitüsü´nde (California Institute of Technology) tasarlanıp, ilk olarak ML-ölçeği (yerel magnitüd İngilizce:Magnitude Local) olarak isimlendirilmiştir.
Charles F. Richter tarafından geliştirilen Richter ölçeği bir alet değildir; depremin büyüklüğünü tanımlayan matematiksel bir formüldür.
Richter ölçeği ile büyüklüğü 8'den fazla olan depremlerin şiddeti ölçülemez. Çok büyük depremlerin şiddetini ölçmek için başka yöntemler kullanılır.
Fakat diğer yöntemlere göre yapılan ölçümlerden de kamuya açık yayın organlarında “Richter ölçeğine göre” şeklinde değinilmesi yaygındır.
Richter ölçeğinin bir karşılığı, deprem sırasında salınan enerjinin patlayıcılar cinsinden miktarına göre belirlenir.
Örneğin 2 büyüklüğündeki bir depremde 56 kilogram patlayıcıyla eşit miktarda enerji salınır. Tabii bu enerji çok geniş bir alanda salındığından, hiçbir şey hissetmeyiz bile (ancak 56 kilogram patlayıcı bir araba gibi ufak bir bölgede patladığında, etrafını darma duman eder).
Richter ölçeği sadece depremin büyüklüğü hakkında değil depremde salınan enerji hakkında da bilgi verir.
Bir depremin yıkıcı gücü, sallanma genliğinin 3/2'nci kuvveti ile orantılıdır. Dolayısıyla bir depremin şiddeti Richter ölçeğine göre bir birim arttığı zaman, depremin yıkıcı gücü 10(3/2)=31,6 katına çıkar.
Hatta günümüzde var olan hassas sismograflarla Richter ölçeğine göre değeri negatif olan depremleri bile belirlemek mümkündür.
Bir depremin yıkıcı gücü, sallanma genliğinin 3/2'nci kuvveti ile orantılıdır. Dolayısıyla bir depremin şiddeti Richter ölçeğine göre bir birim arttığı zaman, depremin yıkıcı gücü 10(3/2)=31,6 katına çıkar.
Depremin gücü
Sismologlar arasında kullanışsız olması nedeniyle Moment Büyüklük Ölçeği (MW) gibi diğer ölçekler daha sık kullanılsa da, depremler söz konusu olduğunda (özellikle de Türkiye'de) Richter ölçeği bir vazgeçilmezdir.
Richter ölçeği nerede satılır?
Satılmaz. Richter ölçeği bir alet değildir; depremin magnitüdünü tanımlayan matematiksel bir formüldür.
Türkiye'deki depremlerin büyüklüğü bu formülle, Kandilli Rasathanesi'nde ölçülmektedir.
Yorum Yazın
Gülmekten ağlayan o arkadaş kim?