Bu elbise ne renk ? Mavi Siyah mı Altın Sarısı Beyaz mı ?

26 Şubat 2015'te başlayan bir 'internet çılgınlığında', bir Tumblr kullanıcısı fotoğraftaki elbisenin altın-beyaz renklerden mi, mavi-siyah renklerden mi oluştuğunu sordu. Tuhaf bir şekilde bu basit gibi gözüken soru, milyonlarca kişiye yayılarak viral bir hale geldi. Çünkü bazı insanlar elbiseye baktıklarında altın ve beyaz, bazı diğerleriyle mavi ve siyah renkler görüyor! Daha ilginci, 2 dakika önce bir kombinasyonu görürken, aynı fotoğrafa 2 dakika sonra baktığınızda diğer renk çiftini görebiliyorsunuz! Siz hangisini görüyorsunuz?

Merak ediyorsanız söyleyelim: giysinin gerçek renkleri mavi-siyahtır. Eğer bir rengi gördüğünüzü ve bunun 'kesinlikle' o renkte olduğunu düşünüyorsanız, acele etmeyin deriz. Washington Üniversitesi'nde 30 senedir renk bilimi üzerine çalışan sinirbilimci Jay Neitz, hayatı boyunca bu fotoğrafta olduğu kadar güçlü bir örnekle hiç karşılaşmadığını söylüyor ve bunun nedenine dair ilk etapta hiçbir fikri olmadığını belirtiyor. Tabii fotoğrafın viralliğine bağlı olarak, zaman geçtikçe açıklamalar da gelmeye başladı. Biz de bu konuyla ilgili bazı bilgiler vermek istiyoruz.

Her ne kadar bir taraf, diğer tarafın gördüğünü görmekte zorlansa da, ilk etapta burada görülen bir gölge yanılgısına benziyor (ancak konu o kadar basit değil). Buna benzer yanılgıların çok sayıda örneğini buradaki yazımızda vermiş ve tek tek izah etmiştik; göz atmanızı tavsiye ederiz. Bu yazımızdaki 5 numaralı kategorideki gölge illüzyonlarına bakacak olursanız, çeşitli renk dağılımlarının belli başlı açılarından çekilen fotoğraflarda, cisim üzerine düşen gölge, etrafındaki renkleri birbirinden farklı gibi gösterebilmektedir. Her birimizin beyinleri birbirinden farklı olduğu için, bu gölgenin etrafındaki renkler farklı kategorilerde algılanabilmektedir. Bu gölgenin düştüğü biçime ve cismin gerçek renklerine bağlı olarak, hangi renk gruplarının insanlar tarafından algılanacağı belirlenmektedir. Ancak burada oluşan görsel yanılgı, sadece bir ışık oyunu olmayabilir. Gözlerimizin yapısı ve genetik özelliklerimizden kaynaklı beynimizin doğası da, ne gördüğümüzü etkiliyora benziyor.  

Konuya etki eden çok önemli bir diğer faktör, fotoğrafı çekmekte kullanılan kameranın beyaz ışık ve renk ayarlarıdır. Aşağıda görebileceğiniz gibi, ışık ve renk ayarlarıyla oynayarak cismin gerçek renklerini fotoğrafa aktarmak mümkündür: