Bilim Tarihinin En Büyük Projelerinden Olan CERN Hakkında Muhtemelen Bilmediğiniz 11 Şey
CERN'de yapılan deneyler, yalnızca fizik tarihinin değil; tüm bilim tarihinin en önemli deneyleri arasında yer alıyor. Hal böyle olunca medyada da zaman zaman adını duyduğumuz CERN'e az çok kulak aşinalığımız var. Yine de gelin, biraz daha yakından tanıyalım...
1. CERN'de bütün yapılar yer altında değil.
Deney alanları haricindeki ofisler, kontrol merkezleri ve toplantı salonları gibi araştırmacıların en çok vakit geçirdiği binalar yerin üstünde bulunuyor.
2. Deney alanlarına girerken retina taraması yapılıyor.
Deney alanlarına girerken retina taraması olduğu doğru; ancak bu, 'Melekler ve Şeytanlar' adlı kitapta belirtildiği gibi lazerle değil, fotoğraflama sistemiyle gerçekleşiyor.
3. CERN bünyesindeki Büyük Hadron Çarpıştırıcısı, dünyanın en büyük makinesi olma ünvanına sahip.
Bu çarpıştırıcıda yapılan deneyler sonucunda elde edilen tam 300 TB boyutundaki veri, halka açık hale getirilmiş durumda.
4. Büyük Hadron Çarpıştırıcısı (LHC), sanıldığı gibi radyasyonla çevreye zarar vermiyor.
LHC'nin yer altında olmasının canlılara zarar vermesiyle hiçbir alakası yok. Aksine deneyin sağlıklı sonuçlar vermesi ve dışardan gelen kozmik ışınlardan etkilenmemesi için yer altına inşa edildi.
5. CERN'deki mıknatısların toplam çekim kuvveti, Dünya'nın çekim kuvvetinden 100.000 kat daha fazla.
Bu kuvvet sayesinde proton demetleri saatlerce tur atabiliyorlar. Bu saatlerce süren turları sırasında 10 milyar kilometreye kadar yol gidebiliyorlar.
6. Deneyde aranan Tanrı Parçacığı, gerçekten tanrısal bir parçacık değil...
Asıl adı Higgs Bozonu olan bu parçacık medyada Tanrı Parçacığı olarak isimlendiriliyor. Nedeni ise Leon Lederman'ın bir türlü bulunamayan Higgs bozonu hakkındaki kitabına verdiği Tanrı'nın Belası Parçacık isminin Tanrı Parçacığı olarak değiştirilmesi.
7. CERN'deki protonlar turlarken şık hızının oldukça yakınına ulaşıyorlar. Bir turları sırasında 27 km katediyorlar.
8. CERN'de sıcaklıklar devasa değerlere ulaşabiliyor.
Proton hızlandırmaları sırasında CERN'de sıcaklıkların Güneş'in merkezindeki sıcaklıklar kadar büyük bir değere ulaştığı biliniyor.
9. Bu sıcaklıktan makineleri koruyabilmek için devasa soğutucular kullanıyor.
Bu soğutucular sayesinde de dış uzaydan bile daha soğuk ortamlar yaratılıyor. Soğutucu etki için de sıvı helyum kullanılıyor.
10. CERN'e üye 23 ülke bulunuyor.
Türkiye henüz üye ülkelerden değil, ancak 'ortak üye' adı verilen bir ünvana sahip. Daha öncesinde ise gözlemci ülke statüsünde idik.
11. Ve son olarak CERN'de yanıt aranan temel soruları söyleyelim:
Kütlenin kaynağı nedir?
Süpersimetri gerçekten var mıdır?
Karanlık madde ve karanlık enerji nedir?
Madde ve anti-madde miktarı neden eşit değil?
Bakalım CERN deneyleri sonucunda önümüzdeki yıllarda nasıl cevaplara ulaşacağız, ne gibi yeni sorularla karşılacağız? Bekleyip göreceğiz...
Artık sen hatırlamak zorunda değilsin.
Q senin yerine bankacılık işlemlerini takip eder, tek bir onayınla işlemleri halleder. Önemli konularda bildirim göndererek seni uyarır.
Yorum Yazın
Böyle içerikler görmek ne kadar da güzel.
Boş işlerle uğraşmayı bırakın. Bana ne anti maddeden falan. Maaşımı anti maddeyle mi alıyorum. Bana “baldızımla evlenebilir miyim?” Onun cevabını verin
Aaa en kritik soruyu unutmuşsun, G.te su kaçarsa oruç bozulur mu var. Baldız sorusunu cevapladılar ya
bu arada world wide web de CERN'de calisan bir bilim adami tarafindan bulundu.