Ay Tutulması Nasıl Oluşur?
Tutulmalar çok eskiden beri yaşanan gök olaylarıdır. Herhangi bir astronomik objenin bir süreliğine önüne engel gelerek kapanması sonucunda tutulmalar oluşur. Objelerin önüne bir cisim gelebileceği gibi, obje ve gözlemci arasına da bir cisim girerek engel oluşturabilmektedir. Ay, Dünya ile birlikte Güneş çevresinde yörüngesel hareketlerini yapar. Bu hareketler sırasında Güneş'e dönük yüzleri aydınlık, diğer yüzleri ise karanlıktır. Dünya ya da Ay, Güneş'in karanlık yönünde birer gölge konisi oluştururlar. Bunlardan herhangi birinin gölge konisinin diğeri üzerine düşmesi için Güneş, Ay ve Dünya'nın aynı doğrultuya gelmiş olmaları gerekmektedir. Bu durum Ay'ın bazı evrelerinde mümkün olabilir. Peki, Ay tutulması nasıl oluşur? İşte detaylar...
Güneş Sistem'inde ki beşinci büyük doğal uydu, Ay'dır. Aynı zamanda Dünya'nın tek doğal uydusudur. Ay'ın çapı Dünya'nın otuz katı kadardır. Dünya nasıl katmanlardan oluşuyorsa Ay'da aynı şekilde birçok katmanlardan oluşmaktadır. İçten dışarı doğru çekirdek, manto ve kabuk bulunur. Yüzeyinde ise kayalıklar, dağlar, düzlükler, çukurluklar, vadiler ve kraterler bulunduğundan dolayı oldukça pürüzlü bir yapıya sahiptir. Ay, Dünya'nın yörüngesinde eş zamanlı olarak hareket eder ve aynı yüzü her zaman Dünya'ya dönüktür. Eğer, Ay'ın yüzeyi Dünya gölgesine düşer ise güneş tutulması meydana gelir. Güneş tutulmaları yılda en fazla iki, en az beş kez görülür. Ay, Dünya gölgesinde kalırsa ay tutulması oluşur ve yılda en fazla iki kez gerçekleşir. Ay tutulması hakkında merak edilenleri sizler için derledik...
Ay Tutulması Nasıl Oluşur?
Ay, kendi yörüngesinde dolanırken bazı zamanlarda Dünya'nın gölgesine girer ve Güneş'ten aldığı parlaklığı kaybeder. Bu olayın sonucunda Ay tutulması oluşur. Dolunay zamanlarında ve Ay'ın düğüm noktalarına yakın olduğu zamanlarda meydana gelir. Güneşin konumu ise Ay'ın karşı düğüm noktasında ya da ona yakın olmalıdır. Bu şartlar sağlandığı zaman Dünya'nın gölgesi Ay'a düşer. Gölge konisinin uzunluğu ise 42.000.000.000 km'dir. Ay'ın uzaklığından yaklaşık 8800 km geniştir. Ayrıca Ay, saatte 3456 km ile hareket eder. Bundan dolayı Ay tutulmasının zamanı 40 dakika ve 1 saat arasında değişiklik gösterir. Yeryüzü Ay'ın ufuk çizgisinde yer aldığı herhangi bir bölgeden Ay tutulması görülebilir.
Ay tutulması sırasında, Dünya yüzeyine çarpan güneş ışınları, atmosfer tarafından kırılırlar. Bundan dolayı Ay tamamen ortadan kaybolmaz. Aynı zamanda Dünya'nın gölgesi kırmızı renkte görülür. Bu ışık kalıntıları oldukça güçsüzdür ve atmosferden kaynaklı Ay'ın rengini değişik bir bakır renginde ortaya çıkarır. Ay tutulmasını sağlayan ise Dünya, Güneş ve Ay'ın değişik durumlarıdır. Bu durumlarda Dünya'nın gölgesi kısmi olarak düşer. Bazı durumlarda Ay tutulması izlenebileceği gibi hiç ortaya çıkmadığı durumlarda olabilmektedir. Ay tutulmasının üç çeşidi bulunmaktadır.
Yarı Gölgeli Ay Tutulması: Rahat bir şekilde gözlemlenemeyen bu Ay tutulması, akademik olarak incelenir. Yarı Gölgeli Ay tutulmaları Dünya'nın yarı gölge konisinden geçer.
Tam Ay Tutulması: Bu Ay tutulmasında, Ay Dünya'nın tam gölge konisinden geçer. Ay'ın bize dönük yüzü kızıla benzer bir renge büründüğü için kolaylıkla gözlemlenebilmektedir. Atmosferin kimyasal kompozisyonu, toz miktarıyla ilgili bilgilere kolaylıkla ulaşılabilir.
Parçalı Ay Tutulması: Çıplak gözle görülmesi oldukça kolaydır. Ay'ın bir kısmı Dünya'nın tam gölgesinden geçer.
Aşağıdakiler De İlginizi Çekebilir
Güneş Nasıl ve Ne Zaman Oluştu?
Yorum Yazın