Ey Avrupa Paran mı Var Derdin Var! Rusya SWIFT Sisteminden Çıkarılırsa Kimler Zarar Görecek?
(Bu içerik Rusya'ya yönelik SWIFT adımı atılmadan önce hazırlanmıştır.)
Rusya Ukrayna'da saldırılarına devam ederken, ABD ve AB tarafından bugüne kadar açıklanan yaptırımlar çok tatmin etmiş gözükmüyor. Bankalara getirilen işlem kısıtları ile bir nebze etki beklense de Rus oligarkların dolambaçlı para sistemleri, son dönemde Rusya'nın artan rezervleri gibi etmenler yaptırım değil de yapmasan da olur gibi algılandı.
ABD Başkanı Biden, son açıklamasında, 'Ukrayna konusunda Rusya'ya karşı geniş çaplı yaptırımlar dışındaki alternatif, Üçüncü Dünya Savaşı başlatmaktır' derken, gözler yine SWIFT sistemine döndü!
Rusya SWIFT sisteminden neden çıkarılmıyor, çıkarılsa daha mı kötü, Avrupa mı engel? gibi başlıklar sürüp giderken, belki de küresel dünyada dönüp dolaşıp kendilerini vurmasından korkuyorlar!
Taş devrine döner mi?
Ekonomist Gazeteci Uğur Gürses T24'te yazsısında SWIFT için kritik bir benzetme yapıyor: Bumerang!
Sistem küresel finans ve ticaret ağında şöyle bir kilit noktada bulunuyor:
Bir banka ya da ülke bankacılık sistemi, hazırlıksız ise sisteminde dışında kalınca bir anda fon akımlarında 'taş devri' koşullarına geri döner ve Rusya örneğinde, SWIFT yasağı ile beklenen durum; hesaplarına para girişi olmaması, ödeme yapamaması, akreditif açamaması, teminat verememesi. Oldukça ağır bir durum.
SWIFT nedir? ülkeler içine neden önemli? Rusya'yı neden etkiler öncelikle buna bakmak isterseniz👇
Kimler Rusya'dan alacaklıysa kırk defa düşünsün!
Şimdi bakalım Gürses, bumerangın dönüşünü nasıl anlatıyor:
SWIFT yasağı peşinde koşan ülkelerin 'kırk defa düşünmesinde' yarar var. Zira sonuçlarının bumerang gibi geri dönen potansiyel etkileri olacaktır.
Çünkü Rusya sistem üzerinden ödeme yapamazsa borçlarını da ödeyemez. Ticarette ve finansmanda zincirleme borç ödeme sorunları gelişmiş ülke banka ve şirketlerini de üzecektir.
Bu durumda 'Kimler alacaklıydı Rusya'dan?' sorusu akla gelmeli.
Bu da çoğu gelişmiş ülkenin Rusya'dan 118 milyar dolar alacaklı olduğunu söylüyor. BIS verilerine göre, çeşitli formlarda olan bu alacaklarda 'SWIFT yasağını destekliyoruz' açıklamasını yapan İtalya başta geliyor.
Kırım'ı ilhakında Rusya ne kadar rezerv yaktı?
Rusya'nın Kırım'ı ilhakı öncesinde, 2013'te bu alacakların seviyesinin 260 milyar dolarda olduğunu da not düşelim.
2014 sonrasında Rusya, bir taraftan getirilen kısıtlamalarla zorunlulukla da olsa borç azaltırken, döviz rezervlerini de hızla yükseltti. 2015'te 350 milyar dolara gerileyen rezervlerini, 2022'ye girildiğinde 640 milyar dolara çıkarttı.
Bu döviz rezervi seviyesi, herhangi bir anda döviz geliri ve ödemelerinin durdurulduğunu varsayarsak sermaye malları ithalatı hariç tüm ithalatını 60 ay boyunca yapabilmesine olanak sağlıyor.
Dönelim SWIFT meselesine!
Geçen hafta Rusya'ya yaptırım kararlarını açıklayan ABD Başkanı Biden; dolar, Euro, yen ve sterlin cinsinden işlem yasağının SWIFT'ten daha sert ve etkili bir yol olacağını vurguluyordu. Ki bu doğru.
SWIFT bir ödeme sistemi, yerine başka bir ödeme sistemi koymak mümkün olabilir.
Geçmişte SWIFT henüz yaygınlaşmadan önce bankalararası döviz transferinin 'telegrafik transferle' yapıldığını, bunun da hala mümkün olduğunu not düşelim. Gereken şey, ödeme emri verenle alan arasında yazılı bir mesaj ağı ve şifreleme kodu. Geçmişte, şifreli telekslerle yapılan ödemelere yeniden dönmek mümkün.
Rusya'nın rezervleri!
Ama bir şartla; bunu yapacak, kabul edecek muhabirler olması gerekiyor.
İşte bu yüzden Rusya karşısında duran ülkeler, belli rezerv paralar cinsinden ödeme yasağı getirirlerse bizatihi muhabirlerin hesap işletimini durduracağından SWIFT'in yasaklanmasından çok daha etkili olur.
Bu durumda da Rusya'nın döviz rezervleri kısıtlı bir kesim ülkeden ithalat yapabilmesine yarar sadece.
Rusya Merkez Bankası'nın verilerine göre, Rusya'nın döviz rezervlerinin dağılımı aşağıdaki tablodaki gibi.
Rezervler ağırlıklı nerede?
Büyük bölümü altın ve Çin'de park etmiş döviz hesaplarında. Gerisi çoğunlukla G7 ülkelerinde kabaca yüzde 10'lık dilimler halinde. ABD dolarının payı yüzde 16 olmasına karşın, ABD'de muhabirlerde tutulan rezerv yüzde 6.6
Bu demek oluyor ki ABD dışında da dolar hesabı var.
FT'nin haberinde uzmanlardan aktarıldığına göre; SWIFT'te 291 üyesi olan Rusya'nın payı şöyle: tüm SWIFT mesaj akımının yüzde 1.5'i, mesaj sayısında 13'üncü, ödeme mesajlarında ise dünya altıncısı. Tahmin edilen ise yıllık miktar ise 800 milyar dolar.
Britanya Merkez Bankası BOE'nin altı ayda bir yayımladığı döviz işlem hacimlerine göre, Londra piyasasında ruble alım-satım işlem hacmi 319 milyar dolar. Bu hacim, TL karşılığı yapılan alım-satımların yaklaşık 2.5 katı.
İşlemler ne kadar düşer?
Tüm bu ölçekte fon akımları, SWIFT Ruslara kapandığında muhabir bankalarca yapılabilecek olsa da, aynı akıcılıkta olması zor. Muhtemelen kayda değer ölçüde düşecektir.
Yaptırımların son haline göre, işlem tipine göre, biraz da enerji tedarik bağımlılığı nedeniyle istisnai olarak Rusya'ya açık kapılar bırakılmış görünüyor.
İngiliz tarihçi yazar Adam Tooze, ABD'nin açıkladığı Rusya yaptırım kararlarının, enerji alımlarında ödemelere izin veren bir tasarımda olduğunu, dolar ödemesinin ABD'de yapılamayacağını ama ABD dışında dolar ödemesinin mümkün bir kaçış kapısının bırakıldığına işaret ediyor. Tooze, ABD Hazinesinin kısıtlamaları içeren karar metinlerinden hareketle, yasaklanmamış ve ABD'li olmayan bir bankadan, örneğin bir Avrupa bankasından enerji ödemelerinin yapılabileceği sonucunu çıkarıyor.
Yasak yeni sistem getirir mi?
Bir ay önce Bloomberg'te yayımlanan bir habere de atıf yaparak, Almanların olası bir kısıtlamada istisna talep ettiklerini de not düşüyor.
Bu tabloda, Rusların kısıtlı da olsa enerji hasılatını sınırlı da olsa toplamaya devam edecekleri, SWIFT yasağı gelse bile 'açık kapının' olacağı anlaşılıyor.
2014 Kırım ilhakı sonrası Rusya'nın karşılaştığı kısıtlamalar nedeniyle ödeme sistemleri geliştirmeye başladığı biliniyordu; Visa ve Mastercard'tan çıkarılınca kapalı devre MIR kredi kartı sistemini kurmuştu. Aynı zamanda da sınırlı bir kapasiteyle çalışan SFPS ödeme sistemini.
Çin ve Bricks ülkelerinin uluslararası ödemelere dönüşebilecek ödeme sistemleri kurdukları da biliniyor.
Uzmanlar, SWIFT yasağı ile bizatihi ABD'nin ve Avrupa'nın çıkarlarının hasar alacağını düşünüyor. Bu sistemin yaptırım aracı bir silaha dönüştürülmesi ve sık sık kullanılmasının hem hızla alternatif arayışları arttıracağı hem de dolar kullanımını azaltacağı not ediliyor.
Son olarak, kısıtların sadece Rusya'yı değil, aynı biçimde Rusya'nın finansal ve ticari ilişkide olduğu tüm tarafları etkileyeceği de çok açık.
Pandemiden sonra, karmaşık yeni ve bilinmez bir perdenin açılışını izliyoruz.
Bu içerikler de ilginizi çekebilir...
Yorum Yazın
Kesinlikle AB ve Türkiye zarar görür , ama şahsen ben bunu istemem , salak bir herif ABD'nin gazına gelip Rus ayısına kafa tutup ülkesini bok çukuruna itti d... Devamını Gör
Adamlar Çecenistanı işgal etti sonra Gürcistanda Güney Osetya ve Abhazya'yı işgal etti sonra gitti Kırımı işgal etti sonra Donbass ve Donetsk i işgal etti şi... Devamını Gör
burkina fasoda orman yangını çıksın orda bile yine biz zarar görürüz