Usta Şair Can Yücel Gideli 17 Yıl Oldu...
'Yine Ağustos geldi, yine incir sıcağı, toprak güneş kokuyor, yine bademler çatladı, yine çırçır böcekleri caz yapıyor, yediveren limon salkım salkım, Taşçı Mehmet yerli tohumdan on dönüm karpuz ekmiş yine... Hani vasiyet etmiştin ya ona 'yerli tohum bankası kurun' diye... Sözünü unutmamış... Muhtar yine seni anlatıp duruyor; yaşadığımız yeri görmek için insanlar akın akın evimize geliyor. Hasan geldi, Güzel ve Su geldiler, bir sen yoksun...'
Eşi Güler Yücel, Can Yücel için böyle yazıyordu...
Hayatı...
Eski Milli Eğitim Bakanlarında Hasan Ali Yücel’in oğlu olan Can, 1926 yılında İstanbul’da doğdu.
Eğitim hayatını Ankara ve Cambridge üniversitelerinde tamamlayan Yücel, birçok elçilikte çevirmen olarak görev alırken Londra’daki BBC Türkçe Radyosu’nda spikerlik de yaptı. İlk kitabı şiir kitabı olan 'Yazma'yı 1950 yılında yayınlayan şair, askerliğini Kore'de yaptı. Türkiye'ye döndükten sonra Bodrum'da turist rehberi olarak çalıştı. Bodrum'dan ayrılıp İstanbul'a yerleşen Yücel, buradaki hayatına bağımsız çevirmen ve şair olarak devam etti.
'Bir ihtimal daha var ölmek mi dersin?'
Dünyaca ünlü birçok yazarın şiir ve yazılarını Türkçe'ye çeviren Yücel'in en unutulmaz çevirisi Shakespeare'in ünlü 'to be or not to be' sözünü 'bir ihtimal daha var, o da ölmek mi dersin' şeklinde Türkçeleştirmesidir.
Ailesine düşkündü
Ailesine olan bağlılığını her fırsatta dile getiren Can Yücel, 'Küçük Kızım Su'ya', 'Güzel'e', 'Yeni Hasan'a Yolluk', 'Hayatta Ben En Çok Babamı Sevdim' şiirleriyle de ailesine olan sevgisini dizelere döktü.
Datça'ya yerleşti
Yücel, 1989'da eşi Güler ile birlikte hayatlarının geri kalanını geçirmek üzere Datça'ya yerleşti. Bu yıllarda yazdığı şiir ve yazıları Leman ve Öküz dergilerinde yayınlandı.
Siyasetle de ilgilendi
Muhalif kişiliğiyle ve siyasi şiirleri nedeniyle başı sık sık derde giren Yücel 'Özgeçmişim' şiirinde 'Ben ömrümce muhalif yaşadım. Devletçe de menfi bi 'tip' sayıldım onun için kan gurubum rh negatif' dizeleriyle vurguladı bu özelliğini.
Siyasetle de yakından ilgilenen Yücel, 18 Nisan seçimlerinde Özgürlük ve Dayanışma Partisinin İzmir 1. sıra milletvekili adayı oldu.
Kansere yenik düştü
Vazgeçemediği sigara ve rakısıyla bir bütün oluşturan ünlü şaire 'ağız boşluğu kanseri' teşhisi konulmasına ve doktorların tüm uyarılarına rağmen bu ikiliden vazgeçmedi. 12 Ağustos 1999'da tedavi gördüğü Dokuz Eylül Üniversitesi Hastanesi'nde hayata veda etti.
’Mekanım Datça olsun’
Yaşamının son 10 yılını geçirdiği Datça’da, 'Mekanım Datça olsun, öldükten sonra beni Datça’ya gömün' diyen Yücel, 12 Ağustos 1999 gecesi günebakan çiçekleriyle uğurlanarak Datça'ya defnedildi.
Üç vasiyet bıraktı
Yücel, yaşamını yitirmeden önce eşi Güler'e üç vasiyet bıraktı. Bunlardan ilki Datça'da toprağa verilmek ikincisi bir 'karhane'ye adının verilmemesi, son vasiyeti ise tohum bankası projesinin hayata geçirilmesi oldu.
Milli Eğitim, Can Yücel'e öldükten sonra şiir yazdırdı!
Milli Eğitim Bakanlığı'nın 2013- 2014 eğitim öğretim yılı için ortaöğretim 10. sınıflara dağıttığı 'Dil ve Anlatım' kitabında 'Her Şey Sende Gizli' adlı şiir Can Yücel imzasıyla yayınlandı. Can Yücel’in kızı Su Yücel’in verdiği bilgiye göre Can Yücel böyle bir şiiri hiç yazmadı...
Can Yücel’in mezarına saldırmışlardı
Türk Edebiyatının usta ismi Can Yücel'in Datça Belediye Mezarlığı'ndaki anıt mezarı 19 Ağustos 2011 tarihinde iki kişi tarafından saldırıya uğradı. Beraat eden saldırganlar ifadesinde, olay günü babalarının mezarları yanındaki Can Yücel'in anıt mezarında içki içilmesini sinirlenip, bu nedenle kırmaya gittiklerini belirttiler.
Shakespeare yazmış, Can Yücel çevirmiş, bize de 'Oh be, yalnız değiliz!' demek kalmış.
Vazgeçtim bu dünyadan tek ölüm paklar beni,
Değmez bu yangın yeri, avuç açmaya değmez.
Değil mi ki çiğnenmiş inancın en seçkini,
Değil mi ki yoksullar mutluluktan habersiz,
Değil mi ki ayaklar altında insan onuru,
O kızoğlan kız erdem dağlara kaldırılmış,
Ezilmiş, hor görülmüş el emeği, göz nuru,
Ödlekler geçmiş başa, derken mertlik bozulmuş,
Değil mi ki korkudan dili bağlı sanatın,
Değil mi ki çılgınlık sahip çıkmış düzene,
Doğruya doğru derken eğriye çıkmış adın,
Değil mi ki kötüler kadı olmuş Yemen' e
Vazgeçtim bu dünyadan, dünyamdan geçtim ama,
Seni yalnız koymak var, o koyuyor adama.
Şair Can Yücel'i ölümünün 17. yılında, saygıyla anıyoruz...